استرس مستقیماً باعث ابتلا به بیماریهای قلبی نمیشود اما در افزایش سطح خطر برای قلب مؤثر است. همه اینها به مکانیسمهای بدن شما برای مقابله با استرس بستگی دارد. برخی افراد برای مقابله با استرس از رفتارهای پر خطری نظیر سیگار کشیدن، نوشیدن مقادیر زیاد الکل و پرخوری استفاده میکنند. همه این رفتارهای پر خطر احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را افزایش میدهد.
برای تعیین تاثیرات استرس بر بیماریهای قلبی که کشنده هستند لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود. استرس بر رفتارها و عواملی که باعث میشوند احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی افزایش یابد تأثیر دارد که برخی از آنها عبارتند از:
• فشار خون بالا
• بالا بودن کلسترول خون
• استعمال دخانیات
• عدم فعالیت فیزیکی
• پر خوری
برخی مردم ممکن است برای مدیریت استرس مزمن خود، نوشیدن مقادیر زیاد الکل یا کشیدن سیگار را انتخاب کنند اگر چه این عادات باعث فشار خون بالا شده و ممکن است به دیواره عروق آسیب برسانند. ممکن است بدن در برابر استرس واکنشهایی نظیر سر درد، گرفتگی عضلات پشت یا معده درد را از خود بروز دهد. استرس ممکن است باعث تحلیل انرژی شما شود. همچنین استرس ممکن است بر خواب شما تأثیر منفی گذاشته و باعث شود شما بدخو، فراموش کار و غیر قابل کنترل شوید. یک موقعیت استرس زا مجموعهای از اتفاقات را زنجیر وار به دنبال خواهد داشت. بدن آدرنالین ترشح میکند. آدرنالین هورمونی است که باعث میشود تنفس و نرخ ضربان قلب افزایش یافته و فشار خون شما بالا رود. این واکنش شما را برای مواجهه با موقعیتهای استرس زا و پاسخ جنگ یا گریز آماده میکند.
اگر استرس پایدار بوده و ثابت باشد، بدن برای روزها و هفتهها در حالت آماده باش باقی میماند. اگر چه ارتباط بین بیماریهای قلبی و استرس روشن نیست اما استرس مزمن ممکن است باعث شود تا فرد الکل بیشتری مصرف کرده و در نتیجه فشار خون او بالا رفته و به دیوارههای عروق آسیب برسد.
استرس شدید و قلب
شکی نیست که استرس میتواند اثرات فیزیولوژیک واقعی بر بدن و از جمله بر قلب بگذارد. احتمال بروز این اثرات فیزیولوژیکی در زمان بروز استرس شدید و ناگهانی بیشتر است. در برخی موارد نادر افرادی که اخبار بدی مانند مرگ یک کودک را میشنوند ممکن است دچار حمله قلبی شوند. این فقط یک حمله اضطرابی نیست. وقتی که عمل کاتتریزاسیون روی این افراد انجام میشود معلوم میشود رگی که قبلاً باز بوده اکنون بسته شده است.
این بیماری که به آن “سندرم قلب شکسته” گفته میشود در زنان، حتی در آنانی که سابقه بیماری قلبی ندارند بسیار شایعتر است.
استرسهای روزانه
سندرم قلب شکسته یک نمونه از آسیبهای قلبی عروقی ناشی از استرس شدید و حاد است؛ اما در باره استرسهای هر روزه و دائمی مانند گیر کردن در ترافیک، مشکلات ازدواج و مشکلات و فشارهای کاری چه فکری میکنید؟ ارتباط بین این نوع استرسهای روزمره و بیماریهای قلبی هنوز مشخص نیست. “من فکر میکنم نظر متعارف بر این است که استرس برای سلامت قلب مضر است. اما اطلاعات و دادهها در این زمینه گنگ و مبهم است.
این فرضیه وجود دارد که استرس باعث ایجاد التهاب که یک محرک شناخته شده بیماریهای قلبی است میشود اما هنوز ثابت نشده است. استرس ممکن است از راههای دیگر در ایجاد بیماریهای قلبی تأثیر داشته باشد. استرس باعث میشود برخی افراد در راههایی گام بردارند که احتمال ابتلا به بیماری قلبی در آنها بیشتر است.
برای مثال غالباً افراد در هنگام استرس از غذاهای آماده مانند پیتزا و شیرینیها استفاده میکنند. این غذاهای پر چرب و پر کلسترول باعث آسیب دیدگی عروق و در نهایت سکته مغزی یا حمله قلبی میشوند. استرس همچنین ممکن است ما را به رفتارهای آسیب زننده به قلب مانند سیگار کشیدن و نوشیدن مقادیر زیاد الکل سوق دهد.
آیا با مدیریت استرس میتوان از بروز بیماریهای قلبی جلوگیری کرد یا آنها را کاهش داد؟
مدیریت استرس راهکار خوبی برای بهبود سلامت عمومی است. محققان در حال تحقیق بر روی این موضوع هستند که آیا مدیریت استرس بر بیماریهای قلبی تأثیر دارد یا خیر. مطالعات کمی برای مشخص کردن اینکه درمان اضطراب چگونه باعث کاهش تأثیر استرس بر بیماریهای قلبی شدهاند، انجام شده است. نتایج مطالعاتی که با استفاده از درمانهای روانی اجتماعی شامل هر دو جنبه روانی و اجتماعی در مورد پیشگیری از حمله دوم قلبی انجام شده امیدوار کننده بوده است. پس از حمله قلبی یا سکته مغزی افرادی که دچار احساس اضطراب، افسردگی یا استرس میشوند باید با پزشک خود یا با متخصصین دیگر صحبت کنند.
برای کاهش استرس چه کاری میتوان کرد؟
ورزش، فعالیت بدنی، عدم استعمال دخانیات، عدم مصرف قهوه زیاد، داشتن رژیم سالم غذایی و حفظ وزن سالم راههای مناسبی برای مواجهه با استرس هستند. داروها در موارد متعددی مفید هستند اما نه برای استرس. برخی افراد از داروهای آرام بخش برای از بین بردن فوری استرس استفاده میکنند؛ اما بهتر آن است که با استفاده از تکنیکهای مدیریت استرس بتوانید در طولانی مدت استرس خود را مدیریت کنید. مراقب باشید که استرس را با اضطراب اشتباه نگیرید. اگر شما از اضطراب رنج میبرید، با پزشک در مورد راهها و برنامههای درمان یا مدیریت آن صحبت کرده و در صورت لزوم از دارو استفاده کنید. اینکه بدانید استرس با شما چه می کند اولین قدم در مواجهه با آن است.
چهار راه برای مواجهه با استرس
در اینجا چهار روش برای مدیریت استرس توضیح داده شده است:
1. افکار مثبت
حرف زدن با خود یکی از راههای مواجهه با استرس است. همه ما گاهی با خودمان حرف میزنیم در برخی مواقع بلند بلند با خودمان صحبت میکنیم و در برخی مواقع این صحبت فقط در درون سر انجام میشود. این صحبت کردن با خود هم میتواند مثبت باشد (“می میتوانم این کار را انجام دهم” یا “همه چیز درست خواهد شد”) و هم میتواند منفی باشد (“من هرگز خوب نمیشوم” یا من خیلی احمقم”). افکار منفی باعث ایجاد استرس میشود. افکار مثبت باعث آرام شدن و کنترل استرس میشود. با تمرین و ممارست شما یاد خواهید گرفت که چگونه افکار منفی را به افکار مثبت تبدیل کنید. برای کمک کردن به خودتان برای داشتن احساس بهتر افکار مثبت را هر روز با خود تمرین کنید؛ در اتومبیل، پشت میز کار، قبل از خواب یا هر موقع که افکار منفی به سمت شما میآید.
2. متوقف کنندههای فوری استرس
موقعیتهای متعدد استرس زا در محل کار، در خانه، در جاده و در اماکن عمومی وجود دارد. ممکن است ما به دلیل ضعف در برقراری ارتباط، کار زیاد و انجام کارهای غیر خوشایند روزانه مانند ایستادن در صف دچار استرس شویم. متوقف کنندههای فوری استرس به شما کمک میکنند که بر استرس در همان لحظه فائق آیید.
3. انجام کارهای لذت بخش
زمانی که استرس باعث بد شدن حال شما میشود، کاری انجام دهید که باعث شود حال شما بهتر شود. انجام کارهایی که از آنها لذت میبرید یک راه طبیعی برای غلبه بر استرس است.لازم نیست برای پیدا کردن کارهای لذت بخش خیلی تلاش کنید. حتی اگر شما بیمار بوده و در بستر هستید میتوانید کارهای لذت بخش سادهای مثل رانندگی، گفتگو با دوستان یا مطالعه یک کتاب خوب را در برنامه خود قرار دهید. تلاش کنید که روزانه حداقل یک کار لذت بخش انجام دهید حتی اگر فقط 15 دقیقه میتوانید این کارها را انجام دهید.
4. تمدد اعصاب روزانه
آرامش و تمدد اعصاب چیزی فراتر از نشستن روی کاناپه و دیدن تلویزیون است. برای از بین بردن استرس، تمدد اعصاب باید با آرام شدن تنشهای ذهنی و جسمی شما همراه باشد. برخی روشهای مناسب ریلکسیشن و تمدد اعصاب عبارتند از یوگا، تای چی (یک سری حرکات آرام و مسرت بخش) و مراقبه.
مانند بیشتر مهارتها، برای تمدد اعصاب هم باید تمرین و ممارست داشته باشید. برخی از مردم برای آموزش مهارتهای تمدد اعصاب به کلاس میروند و آموزش میبینند.
تنفس عمیق یکی از اشکال تمدد اعصاب بوده که شما میتوانید آموزش ببینید و در خانه با استفاده از مراحل زیر تمرین کنید. این که شما بتوانید در ابتدا و انتهای روز این روشها را تمرین کنید مهارت و توانایی خوبی است. با تمرین روزانه شما به زودی خواهید توانست از این مهارتها در هنگام مواجهه با استرس استفاده کنید.