معمولاً سرگیجه به شکل سبکی سر و سرگیجه دورانی توصیف می‌شود که می‌تواند به دلایل مختلف بروز کند. سرگیجه ممکن است به دلایل مهم و جدی و یا به دلایل ساده و سطحی بروز کند. برای مثال گیج شدن می‌تواند به دلایل ساده‌ای نظیر کارکردن زیاد، تغییرات ناگهانی نور یا دما یا جراحات جزئی اتفاق بیفتد. این گونه سرگیجه ها معمولاً بسیار کوتاه مدت بوده و پس از چند لحظه فروکش می‌کند؛ اما عوامل دیگری مثل مشکلات قلبی، فشار خون بالا یا اختلالات فیزیکی در مغز وجود دارد که بسیار جدی است و به درمان‌های پزشکی نیاز دارد. این بیماری‌ها باعث بروز سرگیجه‌های ثابتی شده که گاهی اوقات شدت آن کم و گاهی مواقع بسیار شدید می‌شود.
دلایل بروز سرگیجه
اگر سرگیجه به دلیل بیماریهای قلبی ایجاد شده باشد می‌تواند مشکلی بسیار جدی باشد و نباید از کنار آن به راحتی و با بی تفاوتی گذشت.
سبکی سر به صورت احساس غش و ضعف و سرگیجه دورانی به شکل احساس چرخش و حرکت یا چرخیدن دنیا دور سر فرد توصیف می‌شوند.
در صورتی که خون به طور مداوم به مغز نرسد یا مانعی برای خونرسانی به مغز وجود داشته باشد احساس سبکی سر رخ می‌دهد. سبکی سر حالتی از سرگیجه است که به دلیل ضعف عمومی، فشار خون پایین، پمپاژ ضعیف خون یا آریتمی قلبی به وجود می‌آید.
معمولاً سبکی سر در بیماری‌ها و وضعیتهای زیر رخ می‌دهد:
- افت ناگهانی فشار خون
- کم آبی بدن به دلیل اسهال، استفراغ، تب و… .
- بلند شدن ناگهانی و سریع پس از نشستن یا دراز کشیدن (در افراد مسن شایع است)
- آنفولانزا، قند خون پایین، سما خوردگی یا آلرژی
اما بیماریهای جدی‌تری هم وجود دارد که منجر به سبکی سر می‌شود. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
- سکته مغزی
- مشکلات قلبی مانند حمله قلبی یا ضربان نامنظم قلب
- شوک (افت زیاد فشار خون)
- خونریزی داخلی
اگر یکی از اختلالات فوق الذکر وجود داشته باشد، مشکل جدی است و معمولاً با علائم دیگری نیز همراه است که از آن جمله می‌توان به درد قفسه سینه، اختلال در تکلم و تاری دید اشاره کرد.
سرگیجه ممکن است به دلیل سرگیجه وضعیتی خوش خیم (احساس شدید چرخش که در حال حرکت سر رخ می‌دهد)، التهاب گوش درونی (عفونتی ویروسی که گوش درونی را تحت تأثیر قرار می‌دهد) یا بیماری منییر (اختلالات گوش داخلی) رخ دهد. معمولاً بیماریهای قلبی باعث سرگیجه نمی‌شوند اما سکته مغزی ممکن است با سرگیجه ارتباط داشته باشد.
همچنین مصرف برخی داروهای خاص، بیماری ام اس (اسکرویسز متعدد)، سکته مغزی، تومور مغزی، خونریزی مغزی و تشنج هم ممکن است باعث سرگیجه یا سبکی سر شود.
سرگیجه و بیماریهای قلبی
بیماریهای قلبی زیر باعث ایجاد سرگیجه می‌شوند:
- تصلب شرایین
- آنژین صدری
- نارسایی قلبی
- تپش قلب
- بیماریهای عروق کرونری
- بیماریهای مادرزادی قلب
- کلسترول بالای خون
- تاکی کاردی و برادی کاردی
- آریتمی قلب
- فشار خون ریوی بالا
- آریتمی
سرگیجه عروقی
سرگیجه عروقی در اثر کاهش خونرسانی به قسمت‌های مختلف بدن به خصوص کاهش خونرسانی به مغز اتفاق می افتد. به دلیل ضعف در گردش جریان خون؛ معمولاً سرگیجه به عنوان مهم‌ترین نشانه سرگیجه عروقی شناخته می‌شود. این بیماری به دلایل استعداد ارثی برای سکته قلبی، حمله قلبی یا هایپرتنشن (فشار خون بالا) به وجود می‌آید.
تصلب شرایین و سرگیجه
تصلب شرایین به سخت شدن و کاهش خاصیت ارتجاعی عروق اشاره دارد که باعث کاهش خونرسانی به قلب، مغز و روده می‌شود. معمولاً تصلب شرایین با سرگیجه همراه است.
بیماری عروق کرونری و سرگیجه
بیماری عروق کرونری به تجمع پلاکت‌ها درون عروق کرونری اشاره دارد. این بیماری شایع‌ترین بیماری قلبی است. علائم این بیماری تنگی نفس و سرگیجه است. البته علامت اصلی بیماری عروق کرونری، احساس درد شدید در قفسه سینه است.
آریتمی قلب و سرگیجه
آریتمی نشان دهنده ضربان نامنظم قلب است. از علائم آریتمی قلب می‌توان به سرگیجه، تپش قلب، درد در قفسه سینه و تنگی نفس اشاره کرد. این بیماری می‌تواند به دلیل سطوح غیرطبیعی هورمون‌ها، حمله قلبی، عدم تعادل مواد شیمیایی موجود در خون و استفاده از مواد و داروهای خاص به وجود بیاید.
درمان و دارو برای سرگیجه
سرگیجه معمولاً بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد. معمولاً بدن پس از یکی دو هفته خود را با شرایط به وجودآورنده سرگیجه وفق می‌دهد.
اگر سرگیجه شما ناشی از مشکلات و بیماریهای قلبی باشد، متخصصین ما در کلینیک قلب دکتر کریمی به ارائه بهترین درمان برای حل بیماری قلبی و سرگیجهٔ ناشی از آن می‌پردازند.
درمان ممکن است شامل دارو و تمرینات تعادلی باشد. حتی اگر دلیلی برای استمرار سرگیجه وجودنداشت، تجویز داروها و استفاده از روش‌های درمانی دیگر می‌تواند علائم رامدیریت پذیرتر کند.
دارو برای درمان سرگیجه
- قرص آب: اگر شما به بیماری منییر مبتلا هستید ممکن است پزشک برای شما قرص آب (قرص‌های مدر) تجویز نماید. مصرف این قرص‌ها همراه با یک رژیم غذایی کم نمک به کاهش تناوب سرگیجه کمک می‌کند.
- داروهای کاهش دهنده سرگیجه: آنتی هیستامین‌ها مثل مسلیزین (آنتی ورت) ممکن است باعث کاهش سرگیجه در کوتاه مدت شود. آنتی کولینرژیک به کاهش سرگیجه کمک می‌کند که شامل پچ های پوستی می‌شوند.
- داروهای ضد تهوع: پزشک ممکن است داروهایی برای از بین بردن سریع حالت تهوع تجویز نماید. این داروها باعث خواب آلودگی می‌شوند.
- داروهای ضد اضطراب: دیازپام (والیوم) و آلپرازولام (زاناکس) که جزء دسته دارویی بنزودیازپاین قرار می‌گیرند و اعتیاد آور هستند. این داروها نیز ممکن است باعث خواب آلودگی می‌شوند.
- داروهای پیشگیرانه میگرن: برخی داروهای خاص برای جلوگیری از حمله‌های میگرنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درمان سرگیجه
- مانور وضعیتی سر: روشی که به آن مانور جابجایی کانالیت (مانور Epley) گفته می‌شود به بهبود سرگیجه وضعیتی خوش خیم کمک می‌کند تا این نوع سرگیجه بسیار زودتر از حالت عادی خود بهبود یابد. این حرکت به وسیله یک پزشک، شنوایی شناس یا فیزیوتراپیست انجام می‌شود و شامل مانور وضعیت سر می‌شود. معمولاً این روش پس از یکی دو مرتبه درمان مؤثر واقع می‌شود. در صورتی که به بیماریهای گردن یا کمر، پارگی پرده شبکیه یا اختلالات عروق خونی مبتلا هستید، قبل از انجام این فرایند به پزشک اطلاع دهید.
- درمان برای حفظ تعادل: ممکن است برای کاهش حساسیت سیستم تعادلی نسبت به حرکات بدن، تمریناتی به شماآموزش داده شود که در فیزیوتراپی به آن توانبخشی وستیبولار گفته می‌شود. این روش برای افرادی که سرگیجه آنها ناشی از بیماریهای گوش داخلی مثل نوریت وستیبولار است به کار برده می‌شود.
- روان رمانی: این نوع درمان برای افرادی که سرگیجه آنها ناشی از اختلالات اضطرابی است به کار برده می‌شود
درمان‌های مبتنی بر جراحی و فرایندهای دیگر برای درمان سرگیجه
- تزریقات: ممکن است پزشک برای غیر فعال کردن عملکردتعادلی و درمان سرگیجه ، در گوش داخلی شما آنتی بیوتیک جنتامایسین تزریق کند. قسمتی از گوش که تحت تأثیر دارو قرار نگرفته می‌تواند وظیفه حفظ تعادل را انجام دهد.
- برداشتن و حذف ارگان حسی گوش داخلی: عملی است که به ندرت انجام می‌شود و به آن لابیرینتکتومی گفته می‌شود. با این کار لابرینت وستیبولار در گوش مورد نظر غیرفعال می‌شود. گوش دیگر می‌تواند وظیفه حفظ تعادل بدن را به عهده بگیرد. این روش زمانی که شما مشکل شنوایی جدی داشته باشید و سرگیجه شما به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد به کار برده می‌شود.
