قلب مصنوعی یک دستگاه مکانیکی است که ابعاد آن به اندازه یک پرتقال است. قلب مصنوعی یا به قلب برای کمک به بهبود عملکرد آن وصل میشود و یا به جای قلب از کار افتاده در سینه قرار داده میشود. قلب مصنوعی چند دریچه، مکانیزمی برای حرکت دادن خون به سمت جلو و یک یا چند حفره دارد. برخی مواقع قلب مصنوعی به طور موقت برای کمک به قلب تا زمان بهبودی آن به کار برده میشود. در این موارد، پس از اینکه دیگر نیازی به وجود قلب مصنوعی نبود، برداشته میشود. در بیشتر موارد وقتی که ماهیچه قلب دچار صدمات برگشت ناپذیر و غیر قابل بهبود میشود، قلب مصنوعی تا زمان پیوند قلب در سینه باقی خواهد ماند. اگر گزینههای دیگری وجود نداشت، قلب مصنوعی به طور کامل برای همیشه جایگزین قلب در سینه خواهد شد.
انواع قلب مصنوعی
سه نوع قلب مصنوعی وجود دارد. قلب مصنوعی که شامل یک بطن (حفره پمپ کننده قلب) برای پمپاژ خون به نقاط مختلف بدن دارد. به این نوع قلب مصنوعی دستگاه کمکی بطنی گفته میشود. دستگاه کمکی بطنی از پلاستیک یا فلز ساخته شده و دارای حفره پمپ کننده کوچکی است که از یک ماده برای جلوگیری از ایجاد لخته خون پوشیده شده است. بر اساس اینکه چه نوع قلب مصنوعی قرار است مورد استفاده قرار گیرد این دستگاه ممکن است در درون بدن یا بیرون آن قرار بگیرد.
دستگاه کمکی بطنی بر اساس اینکه قرار است به تقویت کدام سمت قلب (به سمت چپ قلب یا سمت راست یا هردو سمت قلب) کمک کند به انحاء مختلف به بدن شما وصل میشود. اگر قرار است به تقویت سمت چپ قلب شما کمک کند به دهلیز یا بطن چپ و آئورت متصل میشود و به آن دستگاه کمکی بطنی چپ گفته میشود. خون از بطن چپ به دستگاه وارد شده و به سمت آئورت پمپ میشود.
اگر نیاز باشد که دستگاه کمکی بطن به تقویت سمت راست قلب بپردازد به دهلیز راست و شریان ریوی متصل میشود و به آن دستگاه کمکی بطن راست گفته میشود. خون از دهلیز راست وارد دستگاه شده و از آنجا به داخل شریانهای ریوی پمپ میشود.
اگر لازم باشد که هر دو سمت قلب شما تقویت شود، دستگاه به بالای هر دو راه متصل شده و به آن دستگاه کمکی دو بطنی گفته میشود. این دستگاه ترکیبی از دستگاه کمکی بطن راست و دستگاه کمکی بطن چپ است.
یک قلب مصنوعی چگونه کار میکند؟
بسته به اینکه کدام سمت قلب باید مورد پشتیبانی و کمک قرار بگیرد؛ خون از دهلیز راست یا چپ وارد قلب مصنوعی میشود (حفرههای گیرنده خون) سپس خون به داخل آئورت (سرخرگ اصلی بدن) یا عروق ریوی (شریان ریوی) پمپ میشود. قلب مصنوعی با قدرت الکتریکی یا هوای فشرده کارمی کند. یک کابل نازک از حفرههای پمپ کننده خون به جعبه کنترل که تنظیم کننده عملکرد پمپ است وصل میشود. جعبه کنترل میتواند جعبهای بزرگ روی شاسی چرخدار باشد که بیرون بدن قرار میگیرد و وقتی که در اطراف بیمارستان حرکت میکنید باید آن را با خود حمل کنید. همچنین میتواند بسیار کوچکتر با باطریهای قابل اتصال باشد که به وسیله یک کمربند یا یک جلیقه روی بدن پوشیده میشود. جعبه کنترل کوچکتر نسبت به جعبههای بزرگ کنترل، در هنگام حرکت آزادی بیشتری به شما میدهد. همچنین با استفاده از این نوع جعبه کنترل، شما امکان ترک بیمارستان را خواهید داشت.
آیا من به یک قلب مصنوعی نیاز دارم؟
اگر شما به نارسایی قلبی مبتلا هستید و قلب شما قادر به پمپاژ خون کافی به نقاط مختلف بدن نیست، ممکن است به یک قلب مصنوعی نیاز داشته باشید.
ممکن است به هر یک از دلایل زیر قلب شما از کار بیفتد:
- بیماریهای ماهیچه قلب مانند کاردیومیوپاتی
- بیماریهای عروق کرونری قلب (بیماریهای مربوط به عروق قلب) که باعث حمله شدید قلبی یا حتی چیزی فراتر از آن یعنی عفونت شدید قلبی میشود.
- میوکاردیت که یکی از بیماریهای نادر قلبی است.
پزشک ممکن است برای کمک به تقویت و بهبود عملکرد قلب شما داروهایی تجویز کند؛ اما اگر داروها باعث بهبود نارسایی شدید قلبی شما نشد، شما به انجام عمل پیوند قلب نیاز پیدا خواهید کرد. اگر شما به نارسایی شدید قلبی مبتلا شدید، متخصص قلب به شما توصیه خواهد کرد که تا زمان پیدا شدن یک قلب اهدایی از قلب مصنوعی استفاده کنید. وقتی که قلب اهدایی مناسب پیدا شد و شما آمادگی انجام عمل پیوند قلب را داشتید آنگاه قلب مصنوعی در هنگام عمل پیوند قلب از بدن شما جدا میشود. اکثر قلبهای مصنوعی تا زمان پیدا شدن قلب اهدایی مورد استفاده قرار میگیرند. البته تعداد کمی از بیماران هم که آمادگی عمل پیوند قلب را ندارند به صورت دائمی از قلب مصنوعی استفاده میکنند.
برای چه مدت زمانی قلب مصنوعی در بدن میماند؟
اگر شما فقط تا زمانی که قلب اهدایی مناسب پیدا شود از قلب مصنوعی استفاد ه میکنید، قلب مصنوعی شما معمولاً تا زمان انجام عمل پیوند قلب به کار ادامه خواهد داد. این مدت زمان ممکن است از چند هفته تا بیش از یک سال طول بکشد. اگر شما به این دلیل که آمادگی انجام عمل پیوند قلب را ندارید میخواهید از قلب مصنوعی به صورت مادام العمر استفاده کنید، این قلب مصنوعی برای چندین سال در بدن شما باقی مانده و به کار خود ادامه خواهد داد.
پیش از دریافت قلب مصنوعی چه باید کرد؟
قبل از استفاده از قلب مصنوعی، باید آزمایشات دقیقی روی شما صورت گیرد تا پزشک شما مطمئن شود که آمادگی استفاده از قلب مصنوعی و در غالب موارد آمادگی عمل پیوند قلب آتی را دارید. اگر شما مشکلات پزشکی دیگری مانند بیماریهای کلیوی، بیماریهای ریوی، بیماریهای مرتبط با کبد، عفونت یا سرطان دارید شاید برای استفاده از قلب مصنوعی گزینه مناسبی نباشید.
مراقبتهای بعد از عمل کاشت قلب مصنوعی
هنگامی که عمل کاشت قلب مصنوعی انجام شد، شما در بخش مراقبتهای ویژه (ICU) به دقت تحت نظر پزشک قرار خواهید گرفت. مراقبتهای انجام شده از شما بسیار شبیه مراقبتهایی است که از افراد دیگر پس از انجام جراحیهای قلب صورت میگیرد. متخصص قلب به دقت نحوه عملکرد قلب مصنوعی شما را مورد بررسی قرار میدهد تا از بروز عفونتهای احتمالی پیشگیری شود. همچنین ممکن است داروهایی مانند آسپیرین و / یا وارفارین برای جلوگیری از تشکیل لختههای خون برای شما تجویز شود. ممکن است قبل از دریافت قلب مصنوعی حال شما خیلی بد باشد و به شدت مریض احوال باشید ولی بیماری شما باید پس از حدود یک هفته پس از عمل بهبود پیدا کند. در نهایت شما قادر خواهید بود که اطراف بیمارستان قدم بزنید و به برخی فعالیتهای فیزیکی خود با وجود قلب مصنوعی ادامه دهید؛ و حتی ممکن است به شما اجازه داده شود که تا پیدا شدن قلب اهدایی برای انجام عمل پیوند قلب به منزل مراجعت کنید.
آیا استفاده از قلب مصنوعی عوارض جانبی دارد؟
قلب مصنوعی بسیار قابل اعتماد و اطمینان است و احتمال بروز خطاهای مکانیکی در آنها بسیار نادر است. در صورت استفاده از قلب مصنوعی عوارض جانبی احتمالی شامل خونریزی و عفونت است. همچنین ارگانهای اصلی بدن نظیر کلیهها، کبد و ریهها هم ممکن است دچار نارسایی شوند اما این از کار افتادگی این ارگانها قبل از اینکه شما از قلب مصنوعی استفاده کنید شروع شده است. هر فردی که از قلب مصنوعی استفاده میکند باید از داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد خون) استفاده نماید. مصرف این داروها از شکل گیری لخته خون که احتمال دارد در مغز اتفاق بیفتد و باعث سکته مغزی شود پیشگیری میکند. هر کسی که از قلب مصنوعی استفاده میکند لزوماً برای دریافت قلب اهدایی و عمل پیوند قلب آمادگی پیدا نخواهد کرد. برخی افراد به دلیل بروز عوارض فوق الذکر از دنیا میروند. این بسیار نادر خواهد بود که قلب فرد به اندازهای بهبود یابد که قلب مصنوعی وی برداشته شود بدون اینکه به عمل پیوند قلب نیاز داشته باشد.
