الکتروکاردیوگرام یا تست نوار قلب، تستی است که طی آن عملکرد الکتریکی قلب شما بررسی میشود. تست نوار قلب، عملکرد الکتریکی قلب شما را به صورت یک نمودار خطی نشان میدهد که روی یک کاغذ چاپ میشود. این نمودار خطی در نقاطی دارای صعود و فرود ناگهانی است که به شکل خطوطی عمودی در نمودار هستند و به آنها موج گفته میشود. قلب یک پمپ عضلانی است که از چهار حفره تشکیل شده است. به دو حفرهی بالایی، دهلیز و به دو حفرهی پایینی بطن گفته میشود. یک سیستم الکتریکی طبیعی که در بدن وجود دارد موجب انقباض عضلات قلب میشود. انقباض عضلات قلب موجب پمپاژ شدن خون از قلب به ریهها و سایر اعضای بدن میشود.
چرا این تست انجام میشود؟
تست نوار قلب بدین منظور انجام میشود:
- بررسی فعالیت الکتریکی قلب
- پی بردن به علت درد یا احساس فشار در قفسهی سینه. این مشکل میتواند بر اثر یک حملهی قلبی، التهاب پردهی پریکاردیت یا آنژین ایجاد شود.
- پی بردن به علت بروز برخی علائم مربوط به بیماریهای قلبی. این علائم عبارتند از: تنگینفس، سرگیجه، غش کردن و تپش قلب (ضربان تند و نامنظم قلب).
- پی بردن به این موضوع که دیوارههای حفرههای قلب ضخیم شدهاند یا خیر.
- بررسی نحوه عملکرد داروهایی که بیمار مصرف میکند و همچنین بررسی این موضوع که این داروها چه تاثیری بر قلب دارند و اینکه آیا عوارضی ایجاد کردهاند یا خیر.
- بررسی عملکرد دستگاههای مکانیکی که در قلب کاشته شدهاند، مانند دستگاه ضربانساز قلب. این دستگاهها به کنترل بهتر ضربان قلب کمک میکنند.
- بررسی سلامت قلب در مواردی که شخص به بیماریها و مشکلات دیگری مبتلا شده است، از جمله: فشار خون بالا، کلسترول بالا، اعتیاد به کشیدن سیگار، دیابت و داشتن سابقه خانوادگی در بیماریهای قلبی زودرس.
چگونه برای انجام این تست آماده شوم؟
مطمئن شوید که در مورد تمامی داروهایی که مصرف میکنید به پزشک خود اطلاع دادهاید، حتی داروهای غیرتجویزی که از داروخانه تهیه میکنید. بسیاری از داروها میتوانند نتایج این تست را تغییر بدهند. در صورتی که داروهای مرتبط با قلب را مصرف میکنید، پزشکتان به شما خواهد گفت که قبل از انجام تست، چگونه داروهایتان را مصرف کنید.
در هنگام انجام تست لازم است تمامی جواهرات و زیورآلات را از گردن، بازو و دستهای خود باز کنید. مردان معمولا در هنگام انجام تست بدون پوشیدن بلوز روی تخت دراز میکشند اما زنان میتوانند یک سینهبند، تیشرت یا لباس مخصوص بپوشند. برای انجام این تست یک کاور پارچهای یا کاغذی به شما داده میشود.
شما میتوانید هر سوال یا نگرانی که در مورد این تست دارید را با پزشک خود مطرح کنید، برای مثال علت لزوم انجام این تست، خطرات این تست، چگونگی انجام آن یا این که نتایج آن چه چیزی را نشان خواهد داد.
چگونه این تست انجام میشود؟
تست نوار قلبی ممکن است به عنوان بخشی از معاینهی فیزیکی شما انجام شود. این تست ممکن است در مراکز پزشکی در یک کلینیک یا در بیمارستان و به عنوان بخشی از مجموعه تستهای چکاپ شما انجام شود. تجهیزات انجام تست نوار قلب معمولا قابل حمل هستند. این موضوع به این معناست که این تست را تقریبا در هر جایی میتوان انجام داد. در صورتی که شما در بیمارستان بستری باشید، عملکرد قلب شما به صورت مداوم توسط دستگاه الکتروکاردیوگرام تحت نظارت است.
در حین انجام تست نوار قلب:
- شما روی تخت دراز میکشید. نواحی به خصوصی از بازو، ران و قفسه سینهی شما تمیز میشود و ممکن است موهای آن با تیغ اصلاح شود. این کار بدین منظور انجام میشود که یک سطح تمیز و هموار برای متصل کردن الکترودها فراهم شود.
- چندین الکترود مختلف در نواحی بازو، ران و قفسه سینه بر روی پوست شما چسبانده میشود. این الکترودها به دستگاهی متصل هستند که فعالیت قلب شما را ثبت کرده و آن را روی کاغذ چاپ میکند. در صورتی که از نوع قدیمیتر این دستگاه استفاده شود، ممکن است در حین انجام این تست چندین بار جای الکترودها عوض شوند. با انجام این کار، فعالیت الکتریکی قلب شما از نقاط مختلفی بر روی قفسه سینهی شما ثبت میشود.
- از شما خواسته میشود که کاملا بیحرکت روی تخت دراز بکشید و به طور عادی نفس بکشید. ممکن است گاهی از شما خواسته شود که نفس خود را نگه دارید. شما نباید در حین انجام این تست صحبت کنید.
- بعد از اتمام تست، الکترودها از بدن شما جدا میشوند.
- انجام این تست معمولا بین 5 تا 10 دقیقه طول میکشد.
انجام تست نوار قلب چه احساسی دارد؟
ممکن است در هنگام وصل کردن الکترودها، احساس کنید که آنها سرد هستند. در صورتی که شما روی قفسه سینهی خود موی زیادی داشته باشید ممکن است قسمتهای کوچکی از قفسه سینه شما با تیغ تراشیده شود تا بتوان الکترودها را در آن نواحی قرار داد. هنگامی که الکترودها از پوست شما جدا میشوند، ممکن است کمی پوست شما را بکشند.
خطرات
تست نوار قلب یک تست کاملا ایمن است. در اغلب موارد هیچ دلیلی وجود ندارد که به خاطر آن شما نتوانید این تست را انجام دهید و هیچ مورد منعی وجود ندارد.
الکترودهایی که به بدن شما چسبانده میشوند بدین منظور هستند که فعالیت الکتریکی قلب شما را تشخیص دهند و این اطلاعات را به دستگاه منتقل کنند تا روی کاغذ ثبت شود. هیچ جریان الکتریکی از طریق دستگاه الکتروکاردیوگرام به بدن شما منتقل نمیشود و هیچ خطر شوک الکتریکی وجود ندارد.
نتایج
تست نوار قلب میتواند مشکلات مربوط به فعالیت الکتریکی قلب شما را بررسی کند. دستگاه الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب شما را به صورت یک نمودار خطی که روی کاغذ چاپ میشود، نشان میدهد. این نمودار خطی در نقاطی دارای صعود و فرود ناگهانی است که به شکل خطوطی عمودی در نمودار هستند و به آنها موج گفته میشود. نتایج تست نوار قلب میتواند توسط پزشکان متعددی خوانده شود و اطلاعات آن بررسی شود، از جمله: پزشک داخلی، پزشک عمومی، الکتروفیزیولوژیست، متخصص قلب و عروق، متخصص بیهوشی یا جراح. پزشک برای بررسی عملکرد الکتریکی قسمتهای قلب شما به الگوی نمودار خطی نوار قلب و امواج آن نگاه میکند. امواج قلبی در چند گروه دسته بندی میشوند و هر یک نشاندهندهی چگونگی عملکرد قلب شما هستند.
نتایج عادی
- قلب با یک ریتم عادی، معمولا بین 60 تا 100 بار دقیقه، تپش دارد.
- نمودار امواج قلبی به نظر عادی میآید.
نتایج غیرعادی
- ضربان قلب بیش از حد کند است (کمتر از 60 بار در دقیقه)
- ضربان قلب بیش از حد تند است ( به عنوان مثال بیشتر از 100 بار در دقیقه)
- ریتم ضربان قلب منظم نیست.
- نمودار امواج قلبی به نظر عادی نمیآید.
چه چیزی بر نتایج تست تاثیر میگذارد؟
ممکن است شما کاندید مناسبی برای انجام این تست نباشید یا نتایج این تست در مورد شما زیاد صحیح و مفید نباشند در صورتی که:
- الکترودها به نحو مناسبی به پوست شما متصل نشوند.
- شما در حین انجام تست حرکت کنید یا صحبت کنید.
- قبل از انجام تست ورزش کرده باشید.
- شما در هنگام انجام تست مضطرب باشید و بسیار عمیق یا بسیار سریع نفس بکشید.
نکات قابل توجه در مورد تست نوار قلب
- گاهی اوقات ممکن است حتی با وجودی که شما به بیماری قلبی مبتلا هستید، نتایج تست نوار قلب شما نرمال باشد. به همین منظور لازم است در هنگام بررسی نتایج تست نوار قلب علائم شما، سوابق پزشکی شما و نتایج معاینهی فیزیکی شما نیز مد نظر قرار بگیرند.
- نتایج تست نوار قلبی نمیتواند پیش بینی کند که شما به حمله قلبی دچار خواهید شد یا نه.
- تست نوار قلبی که در حین بروز حملهی قلبی گرفته میشود ممکن است به نظر عادی بیاید و با تست نوار قلبی که بیمار قبلا گرفته است تفاوتی نداشته باشد. بنابراین طی چند ساعت یا چند روز، تست نوار قلبی چندین بار تکرار میشود تا تغییرات ایجاد شده بررسی شود. به این کار تست نوار قلبی سریال میگویند.
- گاهی اوقات نتایج تست نوار قلبی فقط در صورتی غیر عادی هستند که شما در حال ورزش هستید یا در همان موقع دچار علائم بیماری قلبی شدهاید. برای بررسی چنین تغییراتی در ضربان قلب معمولا تست نوار قلب سرپایی یا تست ورزش انجام میشود.
- تست نوار قلب سرپایی، نوعی از تست نوار قلب است که دستگاهی قابل حمل دارد و ضربان قلب را به طور مداوم ثبت میکند.
- تست ورزش، تست نوار قلبی است که در هنگام ورزش کردن بیمار انجام میشود. تقریبا همیشه، قبل از انجام تست ورزش، یک تست نوار قلب معمولی در حالت خوابیده انجام میشود و نتایج تست نوار قلب معمولی با نتایج تست ورزش مقایسه میشوند. همچنین ممکن است نتایج تست نوار قلب معمولی نشان دهندهی یک مشکل قلبی در بیمار باشند که در این صورت مشخص میشود که انجام تست ورزش برای بیمار ایمن نیست.
- برای افرادی که کاملا سالم هستند و هیچ یک از علائم بیماریهای قلبی را ندارند، انجام تست نوار قلب توصیه نمیشود.
- گاهی اوقات برخی از پزشکان انجام تست نوار قلب را به صورت روتین تجویز میکنند چرا که تصور میکنند بیمارانشان چنین انتظاری از آنها دارند. اما متخصصین معتقدند که انجام تست نوار قلب به صورت روتین و بدون هیچ دلیل خاصی، تنها هدر دادن پول و وقت است.
