میوکاردیت یا التهاب عضله قلب:نشانه ها و درمان

میوکاردیوم دیواره‌ی عضلانی قلب یا عضله‌ی قلب می‌باشد. این عضله منقبض می‌شود تا خون به خارج از قلب پمپ شود و سپس با پر شدن مجدد قلب با خون برگشتی، باز می‌شود. لایه‌ی مسطح خارجی میوکاردیوم، اپی‌کاردیوم و لایه‌ی داخلی آن اندوکاردیوم نامیده می‌شود.
میوکاردیت التهاب میوکاردیوم است. زمانی که قلب ملتهب می‌شود، به علت آسیب به سلول‌های آن و تورم نمی‌تواند به خوبی عمل پمپ را انجام دهد. عضله‌ی قلب در صورتی که سیستم ایمنی بدن شما برای مقابله با هر چیزی که سبب التهاب شده، شروع به ارسال پادتن یا آنتی‌بادی کند، ممکن است حتی بیشتر آسیب ببیند. گاهی اوقات این پادتن‌ها بافت‌های قلب را مورد حمله قرار می‌دهند. اگر تعداد زیادی از سلول‌های عضله‌ی قلب آسیب ببیند، این عضله ضعیف می‌شود. در برخی موارد، این فرایند بسیار سریع رخ می‌دهد و منجر به نارسایی قلب یا حتی مرگ ناگهانی می‌گردد.

در اغلب موارد، قلب تلاش می‌کند تا با تغییر سلول‌های آسیب‌دیده یا مرده‌ی عضله‌ی قلب به بافت اسکار، خود را ترمیم کند. بافت اسکار مانند بافت عضله‌ی قلب نیست زیرا منقبض نمی‌شود و نمی‌تواند در پمپ کردن به قلب کمک کند. اگر بافت اسکار بیش از حد در قلب تشکیل شود، می‌تواند منجر به نارسایی احتقانی قلب یا کاردیومیوپاتی اتساعی گردد.

دلایل میوکاردیت

میوکاردیت بیماری نادری است. التهاب عضله‌ی قلب ممکن است در اثر این عوامل ایجاد شود:

•  یک عفونت ویروسی، باکتریایی یا قارچی
•  تب روماتیسمی، که در صورتی که پادتن‌هایی که بدن شما برای مقابله با یک عفونت استرپتوکوکی ارسال می‌کند به بافت‌های مفاصل یا قلب حمله کنند، رخ می‌دهد.
•  مسمومیت دارویی یا شیمیایی
•  بیماری‌های بافت همبند، از جمله لوپوس یا آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)

علائم

در صورت بروز میوکاردیت خفیف، ممکن است شما هیچگونه علائمی نداشته باشید. ممکن است دارای تب، احساس درد در قفسه سینه و خستگی شدید باشید گویی که دچار سرماخوردگی یا آنفولانزای شدید هستید. برخی افراد ضربان قلب نامنظم (آریتمی قلب) و یا مشکل تنفسی دارند. معمولاً میوکاردیت خفیف بدون هیچ آسیب ماندگاری برطرف می‌شود. موارد شدید تا زمانی که دچار علائم نارسایی قلبی شوید، قابل تشخیص نیستند. حتی موارد شدید نیز ممکن است بدون اینکه متوجه شوید برطرف شوند، اما این موارد معمولاً سبب آسیب‌های مداوم و جبران‌ناپذیر به عضله‌ی قلب می‌گردند.

میوکاردیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص میوکاردیت دشوار است زیرا با بسیاری از بیماری‌های دیگر شباهت دارد. پزشک شما ممکن است در صورتی که علائم شما ظرف شش ماه بعد از داشتن عفونت ظاهر شوند، به میوکاردیت مشکوک شود. تعدادی آزمایش ممکن است برای تایید تشخیص استفاده شوند:

پزشکان می‌توانند با استفاده از گوشی پزشکی به ضربان قلب سریع (تاکی‌کاردی) گوش دهند.

• آزمایش‌های خون برای بررسی وجود عفونت یا نشانه‌هایی از التهاب در بدن
• رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند به پزشکان نشان دهد که آیا تجمعی از مایع در ریه‌ها وجود دارد یا خیر (اِدِم ریوی). این یکی از علائم نارسایی قلبی می‌باشد.
• الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب (ECG یا EKG) می‌تواند به پزشکان برای تعیین ریتم قلب و اندازه و عملکرد حفره‌های قلب کمک کند.
•  کوکاردیوگرافی یا اکوی قلب می‌تواند برای مشاهده‌ی حرکت دیواره‌ی قلب و اندازه‌ی کلی قلب استفاده شود.
• یک نمونه‌ی بسیار کوچک از عضله‌ی قلب را می‌توان با استفاده از یک وسیله‌ی مخصوص که بیوپتوم نامیده می‌شود، برداشت. این روش ﺑﯿﻮﭘﺴﯽ اﻧﺪوﻣﯿﻮﮐﺎردﯾﺎل نام دارد. با آزمایش این نمونه می‌توان علائم عفونت را مورد بررسی قرار داد.

درمان‌ها و داروها

در بسیاری از موارد، میوکاردیت حتی به خودی خود یا بدون درمان بهتر شده، و منجر به بهبودی کامل می‌گردد. درمان میوکاردیت بر درمان علت زمینه‌ای تمرکز دارد.
در موارد خفیف، پزشک ممکن است از شما بخواهد استراحت کنید و یا در حالی که قلب در حال بهبودی است برای کمک به بدن شما برای مقابله با عفونتی که سبب میوکاردیت شده، دارو تجویز نماید. اگر باکتری موجب عفونت گردیده باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد نمود. هرچند داروهای ضد ویروس موجود می‌باشند، اما در درمان اکثر موارد میوکاردیت موثر واقع نبوده‌اند.

موارد نادری از میوکاردیت ویروسی از جمله میوکاردیت ائوزینوفیلیک و ژانت‌سل به کورتیکواستروئیدها یا دیگر داروها پاسخ می‌دهند تا واکنش سیستم ایمنی بدن را سرکوب کنند. در برخی موارد که در اثر بیماری‌های مزمن از جمله لوپوس ایجاد شده‌اند، درمان به سمت بیماری زمینه‌ای هدایت می‌شود.

داروهای کمک کننده به قلب

اگر میوکاردیت سبب نارسایی قلبی یا ضربان قلب سریع یا غیر منظم به عنوان یک نشانه باشد، پزشک ممکن است شما را بستری کند. در صورتی که ریتم قلب شما غیرعادی باشد، ممکن است دارو یا درمان‌هایی برای تنظیم ضربان قلب دریافت کنید. اگر ریتم قلب غیرطبیعی و خاص و یا نارسایی قلبی شدید داشته باشید، احتمالاً داروهایی برای کاهش خطر شکل‌گیری لخته‌های خون در قلب تجویز می‌شود.

اگر قلبتان ضعیف باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش حجم کار قلب و یا کمک به از بین بردن مایع اضافی تجویز نماید. این داروها شامل موارد زیر می‌باشد:

• مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE): این داروها از جمله انالاپریل (Vasotec)، کاپتوپریل (Capoten)، لیزینوپریل (Zestril، Prinivil) و رامیپریل (Altace) رگ‌های خونی موجود در قلب را باز کرده و به جریان راحت‌تر خون کمک می‌کند.
• مسدودکننده‌های بتا: این نوع داروها از جمله متوپرولول (Lopressor، Toprol-XL)، بیوپرولول (Zebeta) و کارودیلول (Coreg) به شیوه‌های متعدی عمل می‌کنند تا نارسایی قلبی را درمان کرده و به کنترل ریتم نامنظم یا سریع قلب کمک نمایند.
• دیورتیک‌ها (داروهای ادرار آور): این داروها از جمله فوروزماید (Lasix) موجب دفع سدیم و تجمع مایعات می‌گردد.

درمان موارد شدید

در برخی موارد میوکاردیت ممکن است درمان تهاجمی نیاز باشد، از جمله:

•  داروهای تزریق داخل وریدی: این نوع داروها ممکن است موجب بهبود سریع‌تر عملکرد پمپ قلب شوند.
•  دستگاه کمکی بطن (VAD): این دستگاه‌ها پمپ‌های مکانیکی هستند که به پمپ شدن خون از حفره‌های پایینی قلب (بطن‌ها) به دیگر نقاط بدن کمک می‌کنند. VADها در افرادی که قلب ضعیف دارند یا دچار نارسایی قلبی هستند، استفاده می‌شوند. این درمان ممکن است برای بهبود قلب و یا در زمان انتظار برای دیگر روش‌های درمانی از جمله پیوند قلب، استفاده شود.
•  بالون پمپ داخل آئورتی: در این روش، پزشکان یک لوله‌ی باریک (کاتتر) را در داخل یک رگ خونی در پای شما قرار می‌دهند و با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس آن را به طرف قلب هدایت می‌کنند. پزشکان یک بالون متصل به انتهای کاتتر را در شریان اصلی خروجی از قلب و منتهی به سرتاسر بدن (آئورت) قرار می‌دهند. متورم شدن و خالی شدن بالون، به افزایش جریان خون و کاهش حجم کار قلب کمک می‌کند.
•  اکسیژناسیون غشایی برون پیکری (ECMO): در صورت نارسایی شدید قلبی، پزشکان گاهی اوقات استفاده از این وسیله را جهت تامین اکسیژن برای بدن توصیه می‌کنند. زمانی که خون از بدن خارج می‌شود، از یک غشاء مخصوص در دستگاه ECMO که دی‌اکسید کربن را حذف کرده و اکسیژن را به خون اضافه می‌کند، عبور می‌کند. سپس این خون اکسیژن‌دار به بدن بازگردانده می‌شود.
• دستگاه ECMO وظیفه‌ی قلب را به عهده می‌گیرد: این درمان ممکن است برای بهبودی و یا در زمان انتظار برای دیگر روش‌های درمانی از جمله پیوند قلب، استفاده شود.

در اکثر موارد شدید، پزشکان ممکن است پیوند فوری قلب را در نظر بگیرند. احتمال دارد برخی افراد آسیب مزمن و جبران‌ناپذیری به عضله‌ی قلبشان وارد شده باشد و نیاز به داروهای مادام‌العمر داشته باشند، در حالی که سایر افراد نیاز به مصرف داروهایی برای تنها چند ماه داشته و سپس بهبودی کامل حاصل می‌گردد.