آنژین پایدار که آنژین صدری هم نامیده می‌شود، شایع‌ترین نوع آنژین است. آنژین پایدار یک الگوی قابل پیش‌بینی برای درد سینه است. شما معمولاً الگویی براساس آنچه در هنگام احساس درد در قفسه خود احساس می‌کنید را دنبال می‌کنید. پیگیری الگو به شما در کنترل و مدیریت آسان‌تر درد کمک می‌کند.
آنژین صدری است به صورت ناگهانی اتفاق می افتد و به مرور زمان بدتر شده و در نهایت ممکن است به حمله قلبی منجر شود. اگرچه آنژین صدری پایدار خطر کمتری نسبت به نوع ناپایدار آن دارد ولی دردناک و آزار دهنده است. هر دونوع آنژین صدری معمولاً نشان دهنده وجود بیماری‌های زمینه‌ای دیگر در قلب هستند؛ بنابراین مراجعه به پزشک به محض بروز علائم از اهمیت بالایی برخوردار است.
در بیماری آنژین صدری ناپایدار قلب قادر به دریافت مقدار کافی خون و اکسیژن نیست که این موضوع می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. آنژین صدری نوعی از مشکلات قفسه سینه است که به دلیل کاهش جریان خون در شریان‌های خونی (عروق کرونری) در ماهیچه قلب (مایوکاردیوم) به وجود می‌آید.
علت آنژین صدری پایدار چیست؟
وقتی که قلب قادر به دریافت اکسیژن کافی برای کار کردن نیست، آنژین صدری پایدار به وجود می‌آید. قلب در زمان انجام تمرینات ورزشی یا در هنگام بروز استرس‌های هیجانی به سختی کار می‌کند.
عوامل خاص نظیر تنگ شدن عروق (تصلب شرایین) هم باعث جلوگیری از دریافت اکسیژن توسط قلب می‌شود. عروق با تشکیل پلاک (موادی از جنس چربی، کلسترول، کلسیم و…) در دیواره داخلیشان تنگ‌تر می‌شوند. لخته‌های خون هم ممکن است باعث گرفتگی عروق شده و از رسیدن خون همراه با اکسیژن به قلب ممانعت کند.
عوامل خطرزا برای آنژین صدری پایدار کدامند؟
عوامل خطرزا برای آنژین صدری پایدار عبارتند از:
- چاقی و اضافه وزن
- سابقه بیماری‌های قلبی در خانواده
- کلسترول بالا یا فشار خون بالا
- قند خون بالا
- استعمال دخانیات
- بی تحرکی و ورزش نکردن
- غذاهای سنگین، تمرینات ورزشی شدید و هوای خیلی گرم یا خیلی سرد می‌تواند باعث ایجاد آنژین صدری پایدار شود.
علت ایجاد آنژین صدری ناپایدار چیست؟
- بیماری‌های عروق کرونری
- تصلب شرایین
دو عامل شایع ایجاد کننده آنژین صدری ناپایدار است. تصلب شریان‌ها با تجمع مواد چرب که به آنها پلاک گفته می‌شود در دیواره رگ‌ها به وجود می‌آید که باعث تنگ‌تر شدن عروق و کاهش انعطاف پذیری آنها می‌شود. تنگ‌تر شدن عروق باعث کاهش جریان خون ارسالی به قلب شده و در قفسه سینه درد ایجاد می‌کند.
در افراد با آنژین صدری ناپایدار احتمال حمله قلبی به شدت افزایش می‌یابد.
علل کمتر شایع زیر هم می‌تواند باعث ایجاد آنژین صدری شود:
- عملکرد غیر طبیعی شریان‌های کوچک شاخه‌ای بدون تنگ شدن عروق بزرگتر (که اختلال عملکرد مویرگ‌ها یا سندرم X)
- اسپاسم عروق کرونری
عوامل خطرزا برای بیماری‌های عروق کرونری عبارتند از:
- دیابت
- سابقه بیماری‌های قلبی کرونری در خانواده (سابقه بیماری در وابستگان نزدیک مثل خواهر، برادر و والدین قبل از سن 55 سال در آقایان و قبل از سن 65 سال در خانم‌ها)
- فشار خون بالا
- LDL بالا
- HDL پایین
- مذکر بودن
- شیوه زندگی کم تحرک (عدم ورزش کافی)
- اضافه وزن و چاقی
- سن بالا
- استعمال دخانیات
علائم آنژین صدری پایدار چیست؟
احساس دردی که در آنژین صدری به وجود می‌آید به صورت فشار و تنگی در مرکز قفسه سینه توصیف می‌شود. این درد مانند فشار بر روی قفسه سینه یا قرار دادن وسیله‌ای سنگین روی سینه احساس می‌شود و درد ممکن است از سینه به سمت گردن، دست‌ها و شانه‌ها کشیده شود. در هنگام ابتلا به آنژین صدری، حالات زیر هم احساس خواهد شد:
- تنگی نفس
- تهوع
- احساس خستگی
- سرگیجه
- تعریق زیاد
- اضطراب
آنژین صدری پایدار معمولاً بعد از فعالیت فیزیکی اتفاق می افتد. علائم آنژین صدر پایدار موقتی بوده و در بیشتر مواقع تا 15 دقیقه از بین می‌روند. در آنژین صدری ناپایدار برخلاف نوع پایدار آن، درد ادامه‌دار و بسیار سخت‌تر و جدی‌تر است.
آنژین صدری پایدار در هر لحظه از روز ممکن است اتفاق بیفتد البته معمولاً در هنگام صبح این علائم بیشتر بروز می‌کند.
علائم آنژین صدری ناپایدار چیست؟
علائم آنژین عبارتند از:
- درد در قفسه سینه که ممکن است تا شانه‌ها، دست‌ها، فک، گردن، کمر یا نواحی دیگر کشیده شود
- احساس رنج و ناراحتی از قبیل احساس فشار، گرفتگی، خرد شدن، سوزش، خفگی و درد
- ناراحتی‌های که باقی می‌مانند و با مصرف دارو هم از بین نمی‌روند.
- تنگی نفس
- تعریق
در آنژین صدری پایدار درد و علائم در زمانی احساس می‌شود که فرد میزان خاصی فعالیت فیزیکی انجام دهد یا به وی استرس وارد شود. در این بیماری درد همیشگی نیست و به مرور زمان بدتر می‌شود.
در آنژین صدری ناپایدارد درد قفسه سینه ناگهانی شروع شده و در مدت زمان کوتاهی بدتر می‌شود. در صورت بروز حالات زیر ممکن است شما دچار آنژین صدری ناپایدار شده باشید:
- احساس متفاوتی پیدا می‌شود، سخت‌تر بوده، به صورت مکرر تکرار می‌شود، در هنگام فعالیتِ کمتر یا در زمان استراحت هم به وجود می‌آید.
- بیش از 15 تا 20 دقیقه طول می‌کشد.
- بدون دلیل اتفاق می افتد (برای مثلاً در زمانی که خواب هستید یا به آرامی نشسته‌اید)
- به داروهای نیتروگلسیرین پاسخ نمی‌دهد.
- با افت فشار خون یا تنگی نفس همراه است.
آنژین صدری ناپایدار علامت این است که احتمال وقوع حمله قلبی نزدیک است و باید به سرعت مورد درمان قرار گیرد. در صورت وجود هر نوع درد در سینه به پزشک مراجعه کنید.
درمان آنژین صدری پایدار
درمان آنژین صدری پایدار شامل تغییر سبک زندگی، استفاده از دارو و عمل جراحی است. معمولاً وقتی که درد اتفاق می‌افتد، کاهش فعالیت فیزیکی می‌تواند به مدیریت درد قفسه سینه کمک کند. با پزشک خود در مورد ورزش‌هایی که باید انجام دهید و رژیم غذایی مناسب صحبت کرده تا بتوانید سبک زندگی خود را مطابق شرایط جدیدتان تعدیل کنید.
دارو درمانی
در آنژین صدری پایدار داروی نیتروگلسیرین به طور موثری درد را کاهش می‌دهد. پزشک در مورد میزان مصرف نیتروگلسیرین در هر دوره از بیماری آنژین صدری پایدار به شما دستورالعمل‌های لازم را می‌دهد.
شما باید داروهای دیگری نیز برای مدیریت بیماری‌های دیگر که باعث آنژین صدری پایدار شده است، مصرف کنید، داروهایی برای بیماری‌های فشار خون بالا، کلسترول بالا یا دیابت. اگر به هر یک از این بیماری‌ها مبتلا هستید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است داروهایی برای تثبیت فشار، گلوکز و کلسترول خون برای شما تجویز کند. مصرف این داروها احتمال درد ناشی از آنژین صدری را در شما کاهش می‌دهد.
پزشک ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون برای جلوگیری از لختگی خون که یکی از علل ایجاد آنژین صدری پایدار است را برای شما تجویز کند.
عمل جراحی
برای جلوگیری از درد آنژین صدری باید شریان‌های مسدود شده مورد عمل جراحی قرار گیرند. معمولاً آنژیوپلاستی برای درمان آنژین صدری پایدار استفاده می‌شود. در هنگام انجام این عمل، پزشک یک بالون درون عروق قرار می‌دهد. بالون مذکور، باد شده و عروق را گشاد می‌کند، سپس اِستنت (لوله توری کوچک) کار گذاشته می‌شود. لوله استنت به صورت دائمی در عروق قرار گرفته تا شریان‌ها باز بماند.
سبک زندگی
تعدیل سبک زندگی به پیشگیری از آنژین صدری پایدار کمک می‌کند. این تغییرات عبارتند از انجام تمرینات ورزشی منظم و استفاده از رژیم غذایی سالم شامل همه حبوبات و غلات، میوه‌ها و سبزی‌ها. اگر سیگار می‌کشید باید آن را ترک کنید. این عادات خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، کلسترول و فشار خون بالا را کاهش می‌دهد. این بیماری‌ها روی آنژین صدری پایدار تأثیر داشته و ممکن است در نهایت موجب حمله قلبی شوند.
درمان آنژین صدری ناپایدار
شما باید در بیمارستان بستری شده و استراحت کرده تا آزمایشات بیشتری روی شما انجام شده و از عوارض متعاقب این بیماری پیشگیری شود. داروهای رقیق کننده خون (داروهای آنتی پلاکت) برای پیشگیری از آنژین صدری ناپایدار مورد استفاده قرار می‌گیرند. شما باید هر چه سریع‌تر این داروها را مصرف کنید. این داروها شامل آسپیرین، کلوپیدوگرل یا داروهای مشابه (تیکاگرلور، پراسوگرل) می‌شود. این داروها احتمال بروز حمله قلبی را در بیمار کاهش می‌دهد.
زمانی که آنژین صدری ناپایدار اتفاق می‌افتد، کارهای زیر را باید انجام داد:
- از هپارین (رقیق کننده خون دیگر) و نیتروگلسیرین (زیر زبانی یا به صورت قطره) استفاده کنید.
- درمان‌های دیگر شامل داروهای کنترل کننده فشار خون، آریتمی قلب و کلسترول (مانند داروهای استاتین) استفاده کنید.
غالباً آنژیوگرافی یا استنت گذاری برای باز کردن عروق مسدود شده یا تنگ شده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آنژیوگرافی برای باز کردن عروق تنگ شده یا مسدود شده که خون را به قلب می‌رسانند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استنت عروق کرونری بسیار کوچک و به صورت لوله توری است که داخل عروق کرونری قرار گرفته و آن را باز نگه می‌دارد. استنت معمولاً پس از آنژیوگرافی کار گذاشته می‌شود و کمک می‌کند که عروق دوباره بسته نشوند. داروهای پاک کننده استنت، داروهایی هستند که از بسته شدن عروق در طول زمان پیشگیری می‌کنند.
عمل بای‌پس قلب برای برخی افراد انجام می‌شود. تصمیم به انجام این عمل به عوامل زیر بستگی دارد:
- کدام یک از عروق مسدود شده است.
- چه تعداد از شریان‌ها درگیر این بیماری شده‌اند.
- کدام قسمت عروق کرونری تنگ شده است.
- تنگ‌شدگی تا چه حد جدی است.
