ریگرجیتیشن (Regurgitation) (بازگشت خون) جریان بازگشتی خون به قلب شما است. این حالت زمانی اتفاق میافتد که دریچه میترال قلب شما به خوبی بسته نمیشود. هنگامیکه دریچه میترال به درستی کار نمیکند، خون نمیتواند آنگونه که باید، در قلب شما حرکت داشته و یا به بقیه بدن شما جریان یابد و این باعث میشود که شما احساس خستگی یا تنگی نفس کنید. بازگشت خون از دریچه میترال، نارسایی دریچه میترال نیز نامیده میشود.
دکتر مهدی کریمی با سالها متخصص قلب و عروق با بررسی نشانهها و علائمی بیماری درمان لازم و به موقع را برای شما به کار خواهد گرفت.
عوامل نارسایی دریچه میترال
نارسایی دریچه میترال که ممكن است ناشی از مشكلات دریچه میترال باشد، نارسایی اولیه دریچه میترال نیز نامیده میشود. بیماریهای بطن چپ میتواند منجر به نارسایی عملکردی یا ثانویه دریچه میترال شود. علل احتمالی نارسایی دریچه میترال عبارتند از:
پرولاپس دریچه میترال
در پرولاپس دریچه میترال پرهها یا لیف لتهای دریچه میترال در طول انقباض قلب به سمت دهلیز سمت چپ بر میگردند. این نقص قلبی رایج میتواند مانع از خوب بسته شدن دریچه میترال شده و به بازگشت خون بینجامد.
پیوندهای بافتی آسیب دیده
با گذشت زمان، پیوندهای بافتی که فلاپهای دریچه میترال را به دیواره قلب وصل میکنند، بخصوص در افرادی که دارای پرولاپس دریچه میترال هستند، ممکن است کشیده یا پاره شوند. پارگی میتواند بهطور ناگهانی سبب نشت از دریچه میترال شده و ممکن است نیاز به ترمیم با عمل جراحی قلب داشته باشد. تروما (ضربه) به سینه نیز میتواند سبب گسستگی پیوند شود.
تب روماتیسمی
تب روماتیسمی عارضه ناشی از گلو درد میکروبی درماننشده – میتواند به دریچه میترال آسیب برساند، که منجر به نارسایی دریچه میترال در مراحل اولیه یا پس از آن در زندگی میشود. در حال حاضر تب روماتیسمی در ایالات متحده نادر است، اما هنوز در کشورهای در حال توسعه رایج است.
اندوکاردیت
دریچه میترال ممکن است به علت عفونت داخل (درونشامه) قلب (اندوکاردیت) ایجاد شود که میتواند شامل دریچههای قلب باشد.
حمله قلبی
حمله قلبی میتواند به ناحیه عضله قلب که از دریچه میترال پشتیبانی میکند، آسیب رسانده و بر عملکرد دریچه تاثیر بگذارد. اگر آسیب به اندازه کافی گسترده باشد، یک حمله قلبی میتواند منجر به نارسایی ناگهانی و شدید دریچه میترال شود.
اختلال عضله قلب (كارديوميوپاتي)
با گذشت زمان، شرایط خاصی نظیر فشار خون بالا میتواند سبب شود قلب شما بیشتر کار کند و بطن چپ قلب شما را به تدریج بزرگ کند. این مسأله میتواند بافت اطراف دریچه میترال شما را بکشد و منجر به نشت شود.
تروما
تجربه کردن تروما (آسیب روانی)، مانند یک تصادف اتومبیل، میتواند منجر به نارسایی دریچه میترال شود.
نواقص قلبی مادرزادی
برخی نوزادان با نقص در قلب خود ، از جمله دریچههای آسیبدیده قلب متولد میشوند.
داروهای خاص
استفاده طولانیمدت از داروهای خاص، مانند آنهایی که حاوی ارگوتامن (Cafergot و Migergot) هستند و برای درمان میگرن و سایر موارد استفاده میشوند، میتواند منجر به نارسایی دریچه میترال شود.
پرتو درمانی
در موارد نادر، پرتودرمانی برای سرطان که بر روی ناحیه قفسه سینه متمرکز است، میتواند منجر به نارسایی دریچه میترال شود.
فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی یک مشکل رایج ریتم قلب است که میتواند منجر به ایجاد اختلال در عملکرد دریچه میترال شود.
علائم و نشانههای نارسایی دریچه میترال
نارسایی خفیف میترال ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. هنگامیکه نارسایی شدیدتر است یا زمانی که فیبریلاسیون دهلیزی وجود دارد، افراد ممکن است تپش قلب (آگاهی از اینکه ریتم ضربان قلب تغییر کرده است) یا تنگی نفس داشته باشند. افرادی که نارسایی قلب دارند ممکن است سرفه، تنگی نفس در حین فعالیت یا در حال استراحت، و ورم پاها پیدا کنند.
عوارض
در صورتیکه نارسایی دریچه میترال خفیف باشد، معمولا منجر به بروز هیچ مشکلی نمیشود. با این وجود، نارسایی شدید دریچه میترال میتواند به عوارضی از جمله موارد زیر منجر شود:
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی زمانی اتفاق میافتد که قلب شما نمیتواند به اندازه کافی خون پمپاژ کند تا نیاز بدن شما را تامین کند. نارسایی شدید دریچه میترال موجب فشار بیش از حد به قلب میشود، زیرا با پمپاژ خون به عقب، خون کمتری در هر ضربان به سمت جلو میرود. بطن چپ بزرگتر شده و اگر درمان نشود ضعیف میشود. این امر میتواند باعث نارسایی قلبی شود. همچنین فشار در ریهها ایجاد میشود که منجر به تجمع مایع شده و سمت راست قلب را تحت فشار قرار میدهد.
فیبریلاسیون دهلیزی
کشش و بزرگ شدن دهلیز چپ قلب شما ممکن است منجر به این بینظمی ریتمی قلب شود که در آن حفرههای فوقانی قلب شما بهصورت بی نظم و با سرعت میتپند. فیبریلاسیون دهلیزی میتواند لختههای خون ایجاد کند که میتواند از قلب شما جدا شده و به سایر قسمتهای بدن شما برود و باعث ایجاد مشکلات جدی مانند سکته مغزی شود، اگر یک لخته رگهای خونی مغز شما را مسدود کند.
فشار خون بالای ریوی
اگر برای مدت طولانی نارسایی میترال درمان نشده و یا بهصورت نادرست درمان شده دارید، ممکن است مستعد ابتلا به نوعی از فشار خون بالا که بر عروق در ریه تاثیر میگذارد (فشار خون ریوی) باشید. یک دریچه میترال درای نشتی میتواند فشار داخل دهلیز سمت چپ را افزایش دهد، که در نهایت میتواند منجر به فشار خون بالای ریوی شود. این امر میتواند به نارسایی قلبی در سمت راست قلب منجر شود.
تشخیص نارسایی دریچه میترال
پزشک شما درباره سابقه بیماری و سابقه بیماری قلبی در خانواده شما سؤال خواهد کرد. پزشک شما همچنین یک معاینه فیزیکی را انجام میدهد که شامل گوش دادن به ضربان قلب شما با استتوسکوپ است. نارسایی دریچه ميترال معمولا صداي نشتی خون برگشت به عقب را از طريق دريچه ميترال (سوفل قلبي) ایجاد میکند.
سپس دکتر شما تصمیم میگیرد که کدام آزمایشها برای تشخیص مورد نیاز هستند. برای آزمایش، شما ممکن است به متخصص بیماریهای قلبی ارجاع داده شوید.
تستها
یک اکوکاردیوگرام انجام میشود.
آزمایشهای رایج برای تشخیص نارسایی دریچه میترال عبارتند از:
اکوکاردیوگرام
این آزمون معمولا برای تشخیص نارسایی دریچه میترال استفاده میشود. در این آزمون، امواج صوتی از طریق یک دستگاه عصا مانند (مبدل یا تراندوسر) که روی سینه شما قرار گرفته، به قلب شما هدایت میشود تا از قلب شما در حین کار تصاویر ویدئویی بگیرد. این آزمایش ساختار قلب شما، دریچه میترال و جریان خون درون قلب شما را ارزیابی میکند. یک اکوکاردیوگرام کمک میکند تا پزشک شما یک نگاه دقیق به دریچه میترال و چگونگی عملکرد آن داشته باشد. پزشکان همچنین ممکن است از یک اکوکاردیوگرام 3 بعدی استفاده کنند. پزشکان ممکن است نوع دیگری از اکوکاردیوگرام را که اکوکاردیوگرام از راه مری نامیده میشود، انجام دهند. در این آزمایش، یک مبدل کوچک که به انتهای لوله متصل شده است، وارد مری میشود، که نسبت به یک اکوکاردیوگرام معمولی، امکان نگاه دقیقتری را به دریچه میترال فراهم میکند.
الکتروکاردیوگرام(ECG)
سیمها (لینک به نوار قلب) (الکترودها) که به پدهای چسبنده بر روی پوست شما متصل شدهاند، ضربههای الکتریکی را از قلب شما اندازه گیری میکنند. یک ECG میتواند حفرههای بزرگ قلب شما، بیماریهای قلبی و ریتمهای غیرطبیعی قلب را تشخیص دهد.
اشعه ایکس قفسه سینه
این تست به پزشک شما اجازه میدهد تا تعیین کند که آیا دهلیز چپ یا بطن چپ بزرگ شده است یا خیر – شاخصهای احتمالی نارسایی دریچه میترال – و همچنین امکان بررسی وضعیت ریههای شما را فراهم میکند.
MRI قلبی
یک MRI قلبی از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب شما استفاده میکند. این تست میتواند برای تعیین شدت وضعیت شما و ارزیابی اندازه و عملکرد حفره پایین سمت چپ قلب (بطن چپ) مورد استفاده قرار گیرد.
CT قلبی
یک تست آنژیوگرام CT ممکن است از قفسه سینه، شکم و لگن انجام شود تا مشخص شود آیا شما یک کاندید برای ترمیم رباتیک دریچه میترال هستید یا خیر.
تستهای ورزش یا تستهای استرس
تستهای مختلف ورزش (تست ورزش) به اندازهگیری تحمل یا تلرانس فعالیت شما و ارزیابی پاسخ قلب شما به فعالیت جسمی کمک میکند. اگر شما قادر به ورزش نیستید، ممکن است از داروهایی استفاده شود که اثر تمرین را روی قلب شما تقلید کنند.
کاتتریزاسیون قلبی
این آزمایش اغلب برای تشخیص نارسایی دریچه میترال استفاده نمیشود. این روش تهاجمی شامل عبور دادن یک لوله نازک (کاتتر) از طریق یک رگ خونی در بازو یا مبدأ یک شریان در قلب شما و تزریق رنگ از طریق کاتتر برای قابل دیدکردن آئورت در اشعه ایکس میشود. این کار تصویر دقیقی از شریانهای قلب و نحوه عملکرد قلب شما فراهم میکند. این تست همچنین میتواند فشار داخل حفرههای قلب را اندازه گیری کند.
درمان نارسایی دريچه ميترال
درمان نارسایی دریچه میترال به شدت وضعیت بیماری شما، اینکه آیا علائم و نشانههایی را تجربه میکنید و اینکه آیا وضعیت شما رو به وخامت است یا خیر بستگی دارد. هدف درمان این است که عملکرد قلب شما را بهبود بخشد، علائم را به حداقل رسانده، و از بروز عوارض آینده پیشگیری کند. یک پزشک متخصص بیماریهای قلبی (متخصص قلب) امکان مراقبت از شما را فراهم میکند. اگر شما مبتلا به نارسایی دریچه میترال هستید، در یک مرکز پزشکی با یک تیم از پزشکان در چند زمینه پزشکی و کارکنان پزشکی آموزش دیده و با تجربه در ارزیابی و درمان بیماریهای دریچه قلب درمان را آغاز کنید. این تیم میتواند با شما بهصورت تنگاتنگ همراهی کند تا بهترین درمان را برای وضعیت شما تعیین کند.
انتظار هشیارانه
بعضی از افراد، به ویژه افرادی که دارای اختلال خفیف هستند، ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند. با این حال، ممکن است این وضعیت نیاز به نظارت پزشک شما داشته باشد. ممکن است شما نیاز به ارزیابی منظم داشته باشید و دوره این نظارت به شدت وضعیت شما بستگی دارد. پزشک شما همچنین ممکن است تغییراتی را در سبک زندگی شما برای داشتن زندگی سالم توصیه کند.
داروها
پزشک شما ممکن است داروهایی را برای درمان علائم تجویز کند، هرچند داروها نمیتوانند دریچه میترال را درمان کنند. داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- دیورتیکها. این داروها میتوانند تجمع مایع در ریهها یا پاها را، که ممکن است همراه نارسایی دریچه میترال اتفاق بیفتد، برطرف کنند.
- رقیقکنندههای خون. این داروها میتوانند به پیشگیری از لخته شدن خون کمک کنند و ممکن است اگر شما فیبریلاسیون دهلیزی داشته باشید، مورد استفاه قرار گیرند.
- داروهای فشار خون بالا. فشار خون بالا باعث بدتر شدن نارسایی دریچه میترال میشود، بنابراین اگر فشار خون بالا دارید، پزشک ممکن است دارویی را برای کمک به کاهش آن تجویز کند.
روش غیر جراحی با حداقل تهاجم
بیماران نارسایی میترال اغلب آن قدر ناخوش هستند که نمیتوانند تحت عمل جراحی باز سنتی قرار گیرند. به تازگی سازمان غذا و دارو، MitraClip را تأیید نموده است، که یک گزینۀ درمانی غیر جراحی برای بیماری پرخطر نارسایی دریچه میترال، که بهطور قابل توجهی میتواند علائم را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
جراحی
ممکن است نیاز باشد دریچه میترال ترمیم و یا تعویض شود. حتی اگر نشانههایی را تجربه نکنید، ممکن است پزشک شما پیشنهاد ترمیم یا تعویض دریچه میترال را به شما بدهد، زیرا ممکن است از عوارض جلوگیری کرده و نتایج را بهبود دهد. اگر برای مشکل قلبی دیگری به جراحی نیاز داشته باشید، پزشک شما میتواند در همان زمان، دریچه میترالی را که مشکل دارد، ترمیم یا جایگزین کند. جراحی دریچه میترال معمولا از طریق یک برش در سینه انجام میشود. در برخی موارد پزشک ممکن است عمل جراحی قلب حداقل تهاجمی را انجام دهد، که شامل استفاده از برشهای کوچکتر از مواردی است که در جراحی قلب باز استفاده میشود. پزشکان در برخی مراکز پزشکی ممکن است عمل جراحی قلب با کمک ربات، که یک نوع جراحی قلب حداقل تهاجمی است، را انجام دهند. در این نوع جراحی، جراحان قلب را در یک نمایشگر سه بعدي با وضوح بالا و بهصورت بزرگ شده بر روی یک مانیتور ویدئویی مشاهده میکنند و از بازوی روباتیک برای تقلید مانورهای خاص مورد استفاده در جراحیهای قلب باز استفاده میکنند. پزشک شما با شما در مورد اینکه آیا ترمیم دریچه میترال یا تعویض آن برای وضعیت شما مناسب است یا خیر، صحبت خواهد کرد. او همچنین ممکن است شما را ارزیابی کند تا تعیین کند که شما کاندید عمل جراحی قلب حداقل تهاجمی یا جراحی قلب باز هستید. پزشکان اغلب ممکن است ترمیم دریچه میترال را توصیه کنند، زیرا دریچه شما را حفظ کرده و ممکن است عملکرد قلب را حفظ کند. با این حال، اگر ترمیم دریچه میترال امکانپذیر نباشد، پزشک ممکن است نیاز به جایگزینی دریچه میترال داشته باشد. گزینههای جراحی عبارتند از:
ترمیم دریچه میترال
جراحان میتوانند دریچه را با اتصال مجدد پرهها (لیف لتها)، جایگزینی پیوندهایی که از دریچه محافظت میکنند، یا حذف بافت بیش از حد دریچه بهطوری که لیف لتها بتوانند به خوبی بسته شوند، ترمیم کنند (ترمیم دریچه میترال). جراحان ممکن است حلقه اطراف دریچه (حلقه کوچک) را با ایمپلنت یک حلقه مصنوعی (باند حلقوی) سفت یا تقویت کنند. پزشکان ممکن است در برخی موارد از لولههای نازک و بلند (کاتتر) برای ترمیم دریچه میترال استفاده کنند. در روش کاتتر، پزشکان یک کاتتر با یک گیره متصل در یک شریان در کشاله ران قرار داده و آن را به سمت دریچه میترال هدایت میکنند. پزشکان از گیره برای تغییر شکل دریچه استفاده میکنند. افرادی که علائم شدید دریچه میترال دارند و کاندید عمل جراحی نیستند و یا افرادی که دارای ریسک بالای جراحی هستند، ممکن است برای این روش مورد توجه قرار گیرند. در یک روش دیگر، پزشکان ممکن است جلوی نشت یک دریچه میترال را که قبلا جایگزین شده و نشتی دارد، با قرار دادن یک دستگاه بگیرند.
تعویض دریچه میترال
اگر دریچه میترال شما ترمیم نمیشود، ممکن است نیاز به تعویض دریچه میترال (تعویض دریچه ی میترال) داشته باشید. در جایگزینی دریچه میترال، جراح شما دریچه آسیب دیده را برداشته و آن را با یک دریچه مکانیکی یا دریچه ایجاد شده از بافت قلب گاو، خوک یا انسان (دریچه بافتی بیولوژیکی) جایگزین میکند. دریچههای بافتی بیولوژیکی در طول زمان انحطاط مییابند و اغلب مجددا باید جایگزین شوند. افرادی که دارای دریچههای مکانیکی هستند، برای جلوگیری از لخته شدن خون باید از داروهای رقیقکننده خون استفاده کنند. پزشک شما میتواند درمورد خطرات و مزایای هر نوع دریچه قلب و اینکه کدام دریچه میتواند برای شما مناسب باشد، با شما صحبت کند. پزشکان همچنان به مطالعه در مورد روشهای کاتتر برای ترمیم یا جایگزینی دریچههای میترال میپردازند. بعضی از مراکز پزشکی ممکن است جایگزینی دریچههای میترال را از طریق روش کاتتر به عنوان بخشی از یک آزمایش بالینی برای افراد مبتلا به بیماری شدید دریچه میترال که نامزد جراحی نیستند، پیشنهاد دهند. فرآیند کاتتر همچنین میتواند برای قرار دادن دریچه جایگزین یک دریچه بافتی بیولوژیکی که قبلا جایگزین شده و دیگر به درستی کار نمیکند، استفاده شود. با پزشک خود در مورد نوع پیگیری که پس از عمل نیاز دارید، صحبت کرده و در صورتیکه علائم جدیدی داشته یا علائم قبلی پس از درمان بدتر شدهاند، به پزشک خود اطلاع دهید.
سبک زندگی و درمانهای خانگی
پزشک شما ممکن است به شما پیشنهاد کند که چندین تغییر شیوه زندگی سالم را به زندگی خود اضافه کنید، از جمله:
- فشار خون خود را تحت کنترل نگه دارید. اگر شما دارای نارسایی دریچه میترال هستید، کنترل فشار خون بالا مهم است.
- خوردن رژیم غذایی سالم برای قلب. غذا بهطور مستقیم بر نارسایی دریچه میترال تاثیر نمیگذارد. اما یک رژیم غذایی سالم میتواند به جلوگیری از بیماری قلبی دیگری که میتواند عضله قلب را تضعیف کند، کمک کند. غذاهای با چربی اشباع و ترانس کم، کم شکر، کم نمک و با دانههای تصفیه شده کم، مانند نان سفید، بخورید. انواع سبزیجات و میوهها، غلات کامل و پروتئینها مانند گوشت خالص، ماهی و آجیل بخورید.
- حفظ وزن سالم. وزن خود را در محدوده توصیه شده توسط پزشک خود نگه دارید.
- پیشگیری از اندوکاردیت عفونی. اگر شما جایگزینی دریچه میترال داشتهاید، پزشک شما ممکن است توصیه کند که قبل از جراحیهای دندان، برای پیشگیری از عفونتی به نام اندوکاردیت عفونی، از آنتی بیوتیکها استفاده کنید. بنابراین پیش از انجام کار بر روی دندان، با پزشک خود صحبت کنید که بدانید آیا وی مصرف آنتی بیوتیک را توصیه میکند یا خیر.
- اجتناب از تنباکو. اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید. از پزشک خود درباره منابعی که به ترک سیگار کمک میکنند، سوال کنید. پیوستن به یک گروه پشتیبان ممکن است مفید باشد.
- انجام منظم فعالیت بدنی. مدت زمان و شدت ورزشی که انجام میدهید، بستگی به شدت وضعیت و شدت تمرین شما دارد. قبل از شروع تمرین از پزشک خود راهنمایی بخواهید، مخصوصا اگر ورزشهای رقابتی مد نظر شماست.
- بهطور مرتب به پزشک مراجعه کنید. یک برنامه منظم ارزیابی را با متخصص قلب و یا مراقبت کننده اولیه تنظیم کنید. اگر تغییری در علائم دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر شما یک خانم مبتلا به نارسایی دریچه میترال هستید، مهم است قبل از اینکه باردار شوید، با پزشک خود صحبت کنید. بارداری باعث میشود که قلب بیشتر کار کند. اینکه چطور یک قلب با نارسایی دریچه میترال این کار اضافی را تحمل میکند، به درجه نارسایی و اینکه قلب شما چقدر خوب پمپاژ میکند، بستگی دارد. در طول بارداری و بعد از زایمان، متخصص قلب و متخصص زنان و زایمان باید بر شما نظارت داشته باشد.
مقابله و پشتیبانی
اگر شما دارای نارسایی دریچه میترال هستید، در اینجا گامهایی وجود دارد که ممکن است به شما کمک کنند:
- داروها را به همانگونه که تجویز شدهاند مصرف کنید. داروهای خود را طبق دستور پزشک خود مصرف کنید.
- پشتیبانی دریافت کنید. داشتن حمایت خانواده و دوستان شما میتواند به شما در مقابله با بیماری کمک کند. از پزشک خود در مورد گروههای پشتیبانی که ممکن است کمککننده باشند، سؤال کنید.
- فعال بمانید. ایده خوبی است که از لحاظ جسمی فعال باشید. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که چه مقدار و چه نوع ورزشی برای شما مناسب است.