در آنژیوگرافی عروق کرونری برای مشاهده رگ‌های خونی از عکسبرداری با اشعه ایکس استفاده می‌شود. این آزمایش معمولا برای بررسی موانع موجود در مسیر جریان خون به سمت قلب صورت می‌گیرد. آنژیوگرافی عروق کرونری بخشی از مجموعه آزمایش‌هایی کلی با عنوان کاتتریزاسیون قلب است. فرایندهای کاتتریزاسیون قلب می‌توانند مشکلات قلبی و عروق خونی را هم تشخیص داده و هم درمان کنند. آنژیوگرافی کرونری که می‌تواند به تشخیص مشکلات قلبی کمک کند، رایج‌ترین نوع از فرایندهای کاتتریزاسیون قلبی است. طی فرایند آنژیوگرافی کرونری نوعی رنگ به درون رگ‌های خونی قلب تزریق می‌شود که با دستگاه اشعه ایکس قابل رویت می‌باشد. دستگاه اشعه ایکس با سرعت، چندین عکس گرفته و تصویری از رگ‌های خونی را ارائه می‌دهد. در صورت نیاز پزشک می‌تواند حین آنژیوگرافی کرونری، شریان‌های مسدود شده قلب را هم آزاد کند (آنژیوپلاستی).
چه زمانی آنژیوگرافی عروق کرونری انجام می شود؟
اگر علائم زیر را داشته باشید، پزشکتان ممکن است انجام آنژیوگرافی کرونری را پیشنهاد دهد:
- داشتن علائم مربوط به گرفتگی عروق کرونری همچون درد قفسه سینه (آنژین قلبی)
- وجود درد در قفسه سینه ، فک، گردن یا دست که با دیگر آزمایش‌ها قابل تشریح نباشند
- درد قفسه سینه ناپایدار
- نارسایی قلبی مادرزادی (بیماری قلبی ارثی)
- نتایج غیرطبیعی در تست استرس غیرتهاجمی قلب
- دیگر مشکلات عروق خونی یا آسیب‌دیدگی در قفسه سینه
- بیماری‌های دریچه قلب که نیاز به جراحی دارند
به خاطر احتمال بروز عوارض جانبی، تا وقتی که تست‌های غیرتهاجمی قلب همچون نوار قلب، پژواک‌نگاری قلب و تست استرس انجام نشوند، آنژیوگرافی صورت نمی‌گیرد.
چگونه برای آنژیوگرافی کرونری آماده شوید؟
در برخی موارد، آنژیوگرافی کرونری به صورت اورژانسی انجام می‌شود. البته اغلب از قبل زمان آن تعیین شده و برای آماده شدن فرصت کافی خواهید داشت. آنژیوگرافی در بخش کاتتریزاسیون بیمارستان انجام می‌شود. گروه پزشکی دستورال‌عامل‌های لازم را به شما ارائه داده و در مورد داروهایی که باید مصرف کنید با شما صحبت می‌کنند. دستوالعمل‌هایی شامل:
- نیم شب قبل از آنژیوگرافی از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
- تمامی داروهایتان را در همان بسته‌بندی خودشان، با خود به بیمارستان ببرید. برای مصرف داروهای مربوط به صبح با پزشکتان صحبت کنید.
- اگر دیابت دارید از پزشکتان بپرسید آیا لازم است قبل از آنژیوگرافی انسولین تزریق کنید یا داروهای خوراکی مربوطه را مصرف کنید یا خیر.
قبل از شروع فرایند آنژیوگرافی گروه پزشکی، سوابق پزشکی شما شامل آلرژی‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید را بررسی خواهند کرد. پزشکان ممکن است آزمایش‌هایی فیزیکی هم انجام داده و علائم حیاتی همچون فشار خون و ضربان قلب‌تان را چک کنند. همچنین باید مثانه‌تان را خالی کرده و لباس مخصوص بیمارستان را خواهید پوشید. لازم است که لنز‌های تماسی، عینک، جواهرات و سنجاق سرتان را بردارید.
حین فرایند آنژیوگرافی
برای انجام فرایند، شما روی تخت به پشت دراز می‌کشید. در طول فرایند میز ممکن است تکان بخورد بنابراین با کمربند ایمنی پاها و سینهتان را می‌بندند. دوربین اشعه ایکس روی سر و قفسه سینهتان حرکت داده می‌شود تا از زوایای مختلف عکس بگیرد. سرمی به رگی در دست‌تان وصل می‌شود. ممکن است از طریق سرم برای آرامش بیشتر مسکنی به شما داده شود و یا داروها و مایعات دیگری هم از این طریق به بدنتان تزریق شود. ممکن است احساس خواب آلودگی داشته باشید و حین فرایند خواب‌تان بگیرد اما به راحتی برای دنبال کردن دستورالعمل‌ها می‌توانید بیدار شوید. در طول فرایند الکترودهایی روی قفسه سینهتان سلامتی شما را چک می‌کنند. فشارسنجی، فشار خون شما را بررسی میکند و دستگاه اکسیژن سنج خون (پالس اکسیمتر) هم میزان اکسیژن موجود در خونتان را اندازه‌گیری میکند. بخش کمی از موهای روی کشاله ران یا دست‌تان تراشیده می‌شود در محلی که لوله انعطاف‌پذیری (کاتتر) قرار می‌گیرد. این محل تمیز شسته و ضدعفونی شده سپس با تزریق بیهوشی موضعی بی‌حس می‌شود. برش کوچکی در محل ورود ایجاد کرده و لوله پلاستیکی کوچکی (غلاف) درون سرخرگ قرار می‌دهند. کاتتر از طریق این غلاف درون رگ خونی شما وارد می‌شود و با دقت به سمت قلب یا عروق کرونری کشیده می‌شود. کشیدن کاتتر دردی ایجاد نمی‌کند و شما حرکت کردن آن را در بدنتان احساس نخواهید کرد. اگر هر گونه مشکلی داشتید به گروه پزشکی اطلاع دهید. رنگ از طریق کاتتر تزریق می‌شود. حین این تزریق ممکن است احساسی از سوزش یا حرارت داشته باشید. اما باز هم اگر درد و ناراحتی احساس کردید به پزشکتان بگویید. این رنگ در تصاویر اشعه ایکس به راحتی دیده می‌شود. وقتی که در رگ‌هایتان حرکت میکند، پزشک می‌تواند جریان حرکت آن را ببیند و قسمت‌های مسدود شده را شناسایی کند. بسته به یافته‌های پزشک در طول آنژیوگرافی، ممکن است فرایندهای کاتتر اضافه‌ای در همین زمان برایتان انجام شود، فرایندهایی همچون آنژیوپلاستی بالن یا قرار دادن استنت برای باز کردن عروق تنگ شده. انجام آنژیوگرافی حدود یک ساعت طول می‌کشد البته ممکن است طولانی‌تر هم شود به ویژه اگر با فرایندهای کاتتریزاسیون قلبی دیگری هم انجام شود. آماده‌سازی و مراقبت‌های پس از آزمایش هم می‌تواند باعث طولانی‌تر شدن این زمان شود.
پس از فرایند
وقتی که آنژیوگرافی به پایان رسید، کاتتر از دست یا کشاله ران برداشته می‌شود و برش جراحی با فشار دست یا یک گیره بسته می‌شود. برای مراقبت و بررسی وضعیت‌تان، شما را به بخش ریکاوری منتقل می‌کنند. وقتی که وضعیت شما به ثبات رسید، به اتاق خودتان بازگردانده می‌شوید و در آنجا به صورت مرتب وضعیت شما بررسی می‌شود. اگر کاتتر در کشاله ران قرار گرفته باشد برای جلوگیری از خونریزی لازم است که چند ساعتی را دراز بکشید. در طول این مدت ممکن است برای جلوگیری از خونریزی و تسریع بهبودی روی محل برش فشاری اعمال شود. ممکن است بتوانید همان روز را به خانه برگردید و شاید هم لازم باشد شب را در بیمارستان بمانید. مایعات به اندازه کافی مصرف کنید تا رنگ تزریق شده از بدنتان خارج شود. اگر برایتان مقدور است چیزی بخورید. از پزشکتان بپرسید که چه زمانی می‌توانید مصرف داروهایتان را ادامه دهید، دوش بگیرید، به سر کارتان بازگردید و یا کارهای معمولی روزانه‌تان را انجام دهید. تا چند روز از انجام فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. محلی که برش انجام شده است ممکن است مدتی حساسیت‌هایی داشته باشد، یا کمی کبود شده و برجستگی‌هایی در آن ایجاد شود.
نتایج آنژیوگرافی کرونری
آنژیوگرافی می‌تواند مشکلات موجود در رگ‌های خونی را به پزشک نشان دهد. آنژیوگرافی می‌تواند:
- نشان دهد که چه تعدادی از عروق کرونری شما مسدود شده‌اند و یا با پلاک‌های چربی تنگ شده‌اند(آترواسکلروزیس).
- محل انسداد در عروق خونی را مشخص میکند.
- نتایج مربوط به جراحی‌های کرونری قبلی را بررسی میکند.
- جریان خون در قلب و عروق خونی را بررسی میکند.
داشتن این اطلاعات به پزشک کمک میکند برای تعیین این که چه درمانی برای شما مناسب‌تر است و اینکه وضعیت قلب شما تا چه اندازه‌ای برای سلامتی‌تان خطرناک است. بر اساس نتایج آنژیوگرافی، پزشک می‌تواند تصمیم بگیرد برای مثال بهتر است برای باز کردن انسداد موجود در عروق خونی، آنژیوپلاستی کرونری یا استنت گذاری انجام شود. همچنین ممکن است برای جلوگیری از انجام فرایندی اضافه، آنژیوپلاستی همراه با خود آنژیوگرافی انجام شود.
خطرات احتمالی آنژیوگرافی چیست؟
آنژیوگرافی عروق کرونری یک آزمایش معمول پزشکی است که به ندرت باعث مشکلات جدی می‌شود. اما عوراض احتمالی آن عبارتند از:
- خونریزی، عفونت، و درد در بازو، ، کشاله ران(ران بالایی) یا گردن یعنی همان جایی که کاتتر از آن وارد عروق شده است.
- آسیب‌دیدگی رگها. عارضه‌ای بسیار نادر است که بر اثر هدایت و عبور کاتتر به قلب، خراش و آسیب دیدگی در رگ به وجود می‌آید.
- واکنش آلرژیک به رنگ مورد استفاده
سایر عوارض کمتر شایع این آزمایش عبارتند از:
- آریتمی (بى‌نظمى در ضربان قلب) ، که اغلب خود به خود از بین می‌رود، ولی اگر همچنان ادامه پیدا کند ممکن است نیاز شود که آن را درمان کرد.
- آسیب به کلیه‌ها به دلیل رنگ استفاده شده
- لخته‌های خونی که می‌توانند باعث سکته مغزی، حملات قلبی، یا دیگر مشکلات جدی گردند.
- افزایش خون یا مایع در کیسه‌ای که قلب را دربرگرفته است و از ضربان قلب بطور صحيح جلوگیری به عمل می‌آورد.
موارد پایین عوامل ایجاد بیماری عروق کرونری هستند: بیشتر اوقات هر دو فرایند آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی به عنوان فرایندهایی روزانه در بیمارستان و در بخش مربوط به کاتتر قلب صورت می‌گیرند. پس از جراحی لازم است که شب را در بیمارستان بمانید. زمان لازم برای این فرایند با توجه به وضعیت بیمار متفاوت است، اما آنژیوگرافی معمولا حدود 30 الی 45 دقیقه زمان می‌برد و تقریبا 4 ساعت هم برای بازیابی پس از فرایند زمان لازم است. آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری ممکن است نیم ساعت الی چند ساعت طول بکشد که به میزان و شدت بیماری کرونری بستگی دارد. تمامی متخصصان مرتبط در این فرایند شرکت دارند، شامل: فرایند آنژوپلاستی می‌تواند برای باز کردن انسداد چندین رگ خونی در بدن انجام شود. اگر برای عروق کرونری انجام شود به آن آنژیوپلاستی کرونری می‌گویند. فرایند بازگشایی دیگر رگ‌های خونی مسدود شده با عنوان عروق کاروتید شناخته می‌شود. “کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”پرسش‌های متداول آنژیوگرافی کرونری
عوامل مربوط به ایجاد بیماری عروق کرونری چه هستند؟
این فرایند در کجا انجام می‌شود؟
انجام فرایند چقدر طول می‌کشد؟
چه کسانی در انجام این فرایند شرکت دارند؟
آیا آنژیوپلاستی فقط برای قلب انجام می‌شود؟
