بسیاری از افراد تصور می کنند که عارضه واریس تنها در افراد سالمند ایجاد می شود. در واقع امکان دارد این عارضه در افراد جوان نیز بروز کند. البته احتمال بروز واریس با بالا رفتن سن افزایش پیدا می کند. ولی ایجاد واریس در جوانان نیز امکان پذیر است. با وجود این که احتمال بروز واریس پس از 50 سالگی افزایش پیدا می کند ولی ممکن است جوانان نیز به این عارضه مبتلا شوند.
دلایل بروز واریس در جوانان
در ارتباط با علت واریس در جوانی بایستی توجه شود با وجود این که احتمال بروز واریس پس از 50 سالگی و خصوصا در زنان بیشتر می باشد، امکان دارد واریس در سنین پایین و در حدود بیست سالگی نیز بروز کند. عوامل واریس در جوانی شامل موارد زیر می باشد:
بارداری
یکی از دلایل واریس در جوانی، بارداری می باشد. اگر چه احتمال بروز واریس در زنان باردار در دهه سوم زندگی بیشتر می باشد، امکان دارد این عارضه در مادران جوان نیز بروز کند. در ارتباط با دلیل واریس در جوانی در دوران بارداری بایستی به موارد زیر اشاره شود:
- افزایش وزن می تواند سبب وارد شدن فشار اضافی بر سیاهرگ ها شده و منجر به بروز واریس شود.
- در زنان باردار، جریان زیادی از حجم خون برای رشد جنین در بدن وجود دارد و در نتیجه این فشار اضافی سبب افزایش احتمال بروز واریس می شود.
- تغییرات هورمونی در ایجاد واریس موثر هستند. سطح هورمون ها در دوران بارداری خصوصا در چند ماه اول به شدت تغییر کرده و سبب کاهش سرعت جریان خون می شود. این جریان خون نامنظم منجر به ایجاد واریس و دیگر مشکلات مرتبط با سیاهرگ ها می شود.
اضافه وزن
اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل بروز واریس در سنین پایین و همچنین در بزرگسالان می باشد. چاقی منجر به ایجاد مشکلات مختلف مرتبط با سلامتی از جمله واریس می شود. در افراد چاق، فشار بیشتری بر سیاهرگ ها وارد می شود. همچنین افراد چاق به علت وجود چربی اضافی قادر به مشاهده سیاهرگ های متورم نمی باشند. در نتیجه امکان دارد افراد چاق به عارضه واریس و یا دیگر عارضه های شدید مرتبط با سیاهرگ ها مبتلا باشند ولی تا زمان بروز عوارض، متوجه این مسئله نشوند.
استفاده از لباس های نامناسب
نوع لباس می تواند بر سیاهرگ ها تاثیر بگذارد. در صورت استفاده مکرر از کفش پاشنه بلند و شلوار تنگ، امکان دارد واریس پا در جوانی بروز کند. استفاده از لباس نامناسب می تواند باعث بروز مشکل در جریان خون و بروز واریس شود.
عدم تحرک
عدم تحرک یکی از دلایل اصلی بروز واریس در جوانان و در سنین بالاتر می باشد. نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی تاثیر بسیار منفی بر سلامت سیاهرگ ها دارد. افراد جوان زمان زیادی را برای استفاده از رایانه سپری می کنند و در نتیجه از تحرک زیادی برخوردار نیستند. در صورتی که مجبور هستید برای مدت طولانی در حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید، در حد امکان برخاسته و کمی حرکت کنید. این کار به بهبود جریان خون کمک می کند.
عوامل ژنتیکی
متاسفانه هیچ اقدامی در مورد عوامل ژنتیکی نمی توان انجام داد. در صورت وجود سابقه واریس در افراد خانواده، احتمال بروز این عارضه چه در سنین جوانی و چه در سالخوردگی افزایش پیدا می کند. عارضه واریس در صورتی که ارثی باشد می تواند در هر سنی بروز کند و اقدام خاصی برای متوقف کردن آن نمی توان انجام داد. البته با رعایت نکات مربوط به سبک زندگی سالم می توانید از بروز مشکلات بیشتر و از تشدید عارضه جلوگیری کنید. در صورت ابتلا به عارضه واریس و همچنین جهت جلوگیری از تشدید آن، بایستی به متخصص مراجعه کنید.
نشانه های واریس در جوانان
عارضه واریس همیشه باعث بروز درد نمی شود. در صورت بروز درد، بالا نگه داشتن پاها یا استفاده از جوراب مخصوص واریس می تواند سبب تسکین درد شود. نشانه های واریس در جوانی شامل موارد زیر می باشد:
- سیاهرگ هایی که به رنگ آبی و بنفش تیره هستند.
- تورم و پیچ‌خوردگی سیاهرگ ها بر روی پا
- خستگی، بی‌قراری، احساس سوزش، گزگز و سنگینی در پاها
- سندروم پای بی‌قرار
- عدم بهبود زخم (یا بهبود آهسته زخم) در پاها
- در موارد حاد ورم، زخم و تیره شده پوست خصوصا اطراف ناحیه مچ پا
- امکان دارد علائم در زمان خاصی از دوران قاعدگی یا بارداری ایجاد یا تشدید شود.
- در برخی از مواقع، واریس می تواند سبب التهاب سیاهرگ و ایجاد لخته خونی دردناک شود. این عارضه ترومبوفلبیت نام دارد.
خطرات بروز واریس در دوران جوانی
در مورد بسیاری از افراد، واریس خفیف تنها باعث ایجاد نگرانی در مورد زیبایی ظاهری می شود. در موارد دیگر، این عارضه می تواند سبب بروز درد و ناراحتی شود. در ارتباط با خطرات واریس در جوانی بایستی توجه شود که در برخی از مواقع، واریس منجر به بروز مشکلات خطرناک مانند ایجاد لخته خونی می شود. در صورت بروز درد، شما بایستی به پزشک مراجعه کنید. چنانچه دردی وجود نداشته باشد و واریس در مراحل اولیه باشد، توصیه می شود که به طور مرتب وضعیت عارضه را تحت نظارت داشته باشید و جهت جلوگیری از بروز مشکلات دیگر، با پزشک در ارتباط باشید.
گزینه های مختلف درمان واریس در افراد جوان
در گذشته برای درمان واریس، از روش های تهاجمی و پر هزینه مانند برداشتن سیاهرگ آسیب دیده استفاده می شده است. ولی امروزه از این روش ها استفاده نمی شود و روش های سریع و موثری برای این منظور به کار برده می شوند. از جمله این روش ها می توان لیزردرمانی درون‌وریدی، اسکلروتراپی و فلبکتومی سرپایی را نام برد. انجام این روش ها معمولا به زمان زیادی نیاز ندارد و بیمار می تواند یک تا دو ساعت پس از درمان به منزل بازگردد.
در صورت بروز عارضه واریس، بیمار نباید روند درمان را به تعویق بیاندازد. مراجعه به موقع به پزشک جهت درمان واریس در جوانی دارای مزایای زیادی می باشد. بر طبق تحقیقات انجام شده، درمان زودهنگام واریس نه تنها سبب تسکین علائم این عارضه می‌شود، بلکه به بهبود عارضه هایی مانند زخم‌های وریدی پا نیز کمک می کند.
جلوگیری از بروز واریس در دوران جوانی
در ارتباط با روش های مختلف پیشگیری از واریس در جوانی بایستی توجه شود که گزینه های درمانی مختلف زیادی جهت استفاده در منزل برای پیشگیری از این عارضه وجود دارند. جهت انتخاب بهترین گزینه درمانی می توان به پزشک مراجعه کرد. برخی از روش های مختلف پیشگیری از واریس در جوانی عبارتند از:
بالا نگه داشتن پاها
نیروی جاذبه به طور مدام بر جریان خون در پاها تاثیر می گذارد. ولی در صورتی که بر روی زمین دراز کشیده و پاها را تا سطح قلب بالا نگه دارید، می توانید از بروز تاثیرات نیروی جاذبه بر جریان خون جلوگیری کنید. به منظور دستیابی به بهترین نتیجه در زمان بالا نگه داشت پاها، بر روی تخت دراز کشیده و پاهای خود را با زاویه 45 درجه از قسمت ران ها خم کنید. جهت بازگشت خون و دیگر مایعات به طرف قسمت مرکزی بدن در پایان روز برای مدت 15 تا 20 دقیقه در همین وضعیت بمانید. جهت دستیابی به بهترین نتیجه درمانی، از دستورات پزشک در این زمینه پیروی کنید.
جوراب فشرده ساز مخصوص واریس
با استفاده از جوراب فشرده ساز مخصوص واریس نیز می توان از تاثیر نیروی جاذبه در حالت ایستاده و نشسته جلوگیری کرد. این جوراب ها از پارچه مخصوصی تهیه شده و سبب وارد شدن فشار بر روی پا می شوند. جوراب های مخصوص واریس فشار ملایمی بر سیاهرگ ها وارده کرده و باعث بهبود جریان خون می شوند. این جوراب ها در رنگ ها و طرح های مختلف و مناسب برای انواع لباس موجود هستند. در ارتباط با انتخاب نوع مناسب جوراب مخصوص واریس بایستی با پزشک مشورت شود.
خودداری از پوشیدن لباس های تنگ و نامناسب
علاوه بر استفاده از جوراب های فشرده ساز که برای وارد کردن فشار طراحی شده اند، بایستی از پوشیدن لباس های تنگ که سبب محدود شدن دامنه حرکتی و ایجاد اختلال در جریان خون می شوند، خودداری شود. برای این منظور بایستی از لباس های آزاد و گشاد که در زمان خم شدن و نشستن سبب محدود شدن حرکت نمی شوند، استفاده کنید. جهت انتخاب لباس مناسب، از پوشاک دارای پارچه انعطاف‌پذیر استفاده کنید. این نوع لباس ها سبب محدودیت حرکتی نشده و در جریان خون اختلال ایجاد نمی کنند.
پیاده‌روی
در صورت نیاز به نشستن و ایستادن برای مدت طولانی، بایستی از پیاده روی در برنامه روزانه خود استفاده کنید. پیاده روی به بهبود جریان خون و رفع تاثیرات جاذبه کمک می کند. حتی پیاده روی کوتاه مدت نیز دارای تاثیرات مثبتی بر جریان خون می باشد. در جلسات کاری نیز می توانید پاهای خود را در حالت کشیده قرار داده و قسمت مچ پا به پایین و ساق پا را حرکت دهید.
استفاده از برنامه ورزشی
ورزش کردن بخش مهمی از سبک زندگی سالم محسوب شده و به مقابله با بروز واریس کمک می کند. ورزش با حرکت دادن بدن و بهبود عملکرد پمپاژ قلب و انتقال خون در سراسر بدن، در بهبود جریان خون موثر است. فعالیت جسمانی همچنین به کاهش وزن یا حفظ وزن ایده آل و جلوگیری از ایجاد واریس کمک می کند. جهت انتخاب نوع ورزش مناسب بایستی با پزشک مشورت شود.
مصرف رژیم غذایی سالم
مصرف رژیم غذایی سالم نقش بسیار مهمی در کاهش وزن دارد. انواع مختلف رژیم غذایی موجود هستند ولی به طور کلی برنامه رژیم غذایی سالم بایستی شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، لبنیات و گوشت کم‌چربی باشد. در رژیم غذایی بایستی از مصرف قند و چربی زیاد خودداری شود. همچنین باید به اندازه وعده‌های غذایی نیز توجه شود چرا که برخی از مواد غذایی حاوی کالری و چربی ناسالم هستند.
بررسی تاثیرات داروها
در صورت مصرف منظم دارو، بایستی به طور کامل برچسب دارو را مطالعه کنید با پزشک در مورد اثرات جانبی دارو مانند تاثیر بر جریان خون مشورت کنید. برای مثال، برخی از انواع قرص های ضد بارداری می توانند سبب افزایش احتمال ایجاد لخته خونی شوند. توصیه می شود که داروها همیشه به دقت مورد ارزیابی قرار گیرند خصوصا اگر که سابقه عارضه های مرتبط با سیاهرگ مانند واریس در خانواده وجود داشته باشد.
سوالات متداول
آیا بروز واریس در حدود بیست سالگی طبیعی می باشد؟
واریس در بیشتر موارد در افراد سالخورده ایجاد می شود. ولی امکان دارد این عارضه در نوجوانان و در حدود 20 سالگی نیز بروز کند.
چگونه می توان واریس را در دوران جوانی درمان کرد؟
درمان واریس در جوانی با استفاده از روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
- پیاده‌روی منظم و خودداری از ایستادن برای مدت طولانی
- حفظ تناسب اندام
- بالا نگه داشتن پاها
- استفاده از جوراب‌های فشرده‌ساز
- مصرف رژیم غذایی سالم: مصرف نمک زیاد می‌تواند سبب احتباس مایعات و ایجاد ورم شود.
آیا امکان دارد واریس به خودی خود بهبود پیدا کند؟
واریس خود به خود بهبود پیدا نمی کند ولی امکان دارد در برخی از مواقع سیاهرگ‌ها کمتر قابل مشاهده باشند. همچنین ممکن است در صورت کاهش وزن یا افزایش فعالیت جسمانی، علائم به طور موقتی بهبود پیدا کنند.
چه ورزشی برای درمان واریس در جوانی مناسب می باشد؟
پیاده‌روی، دوچرخه سواری و شنا برای بهبود واریس مناسب هستند. این ورزش‌ها به مفاصل فشار وارد نکرده و به جریان خون در سیاهرگ‌ها کمک می کنند.
علت قابل مشاهده بودن سیاهرگ ها در سنین مختلف چیست؟
با افزایش سن، امکان دارد پوست نازک تر شده و انعطاف پذیری پوست کاهش پیدا کند. در نتیجه سیاهرگ ها بیشتر قابل مشاهده هستند. همچنین هر چه میزان چربی بدن کمتر باشد، امکان دارد سیاهرگ ها بیشتر قابل رویت باشند.
آیا عارضه واریس با گذشت زمان تشدید می شود؟
واریس در اثر عوامل مختلفی با گذشت زمان تشدید می شود. علت اصلی بروز واریس، نارسایی وریدی می باشد. در این حالت، دریچه های یک طرفه در سیاهرگ‌های پا دچار مشکل شده و سبب می شوند تا خون در سیاهرگ های پا تجمع پیدا کند. این عارضه مزمن می باشد و با گذشت زمان تشدید می شود.
