زخم واریسی روی پا ایجاد میشود و به کندی بهبودی میابد که معمولا دلیل آن ضعیف بودن گردش خون در اندام ها است. اگر زخم های واریسی را درمان نکنید ممکن است منجر به مشکلات جدی تری شوند. با بالا رفتن سن جمعیت جهان این بیماری در سراسر جهان به طور فزاینده ای رو به افزایش است. اما اقداماتی وجود دارد که میشود برای جلوگیری از آن انجام داد.
دلایل زخم واریسی
رگ های پا که باید خون را به قلب برگردانند ممکن است وظیفه خود را به خوبی انجام ندهند. این مشکل معمولا به این دلیل است که دریچه هایی که جریان خون را در داخل سیاهرگ ها متوقف میکنند خیلی خوب عمل نمیکنند. این جریان برگشتی خونی باعث افزایش فشار در انتهای اندام های بدن میشود. این اتفاق میتواند باعث ضعیف شدن پوست شود و روند بهبود بریدگی با خراش های پوستی را سخت تر کند. این زخم های معمولا در نواحی استخوانی مانند مچ پا ایجاد میشوند.
حدود یک درصد از افراد زخم های واریسی دارند. این زخم ها در افراد مسن تر به ویژه زنان شایع تر است. همچنین در صورت داشتن یکی از شرایط زیر ممکن است شانس ابتلا آن را داشته باشید:
- چاقی یا اضافه وزن
- اگر در راه رفتن مشکل دارید
- سابقه ترومبوز ورید عمقی (DVT)
- رگ های واریسی
- آسیب قبلی پا مانند شکستگی که ممکن است باعث DVT یا اختلال در راه رفتن شود.
- جراحی قلبی روی ساق پا مانند تعویض مفصل ران یا تعویض زانو که میتواند از حرکت شما جلوگیری کند.
- افزایش سن
علائم زخم واریسی
زخم واریسی معمولا خارش یا سوزش دارد و ساق پای آن ممکن است متورم شود. سایر علائم زخم واریسی شامل موارد زیر است:
- جوش یا خشکی پوست
- تغییر رنگ مایل به قهواه ای
- ترشح مایع بدبو از زخم
زخم واریسی ممکن است عفونی شود که در این صورت شما متوجه علائم زیر میشوید:
- قرمزی یا تورم پوست اطراف زخم
- افزایش درد
- تب
- چرک
اگر زخمی دارید که بهبود نمیابد یا احساس میکنید عفونی شده باید به پزشک مراجعه کنید. معاینه سریع زخم و پوست اطراف آن مشخص میکند که ایا زخم شما واریسی است خیر. پزشک شما از شما میپرسد که آیا سابقه بیماری های مزمن مانند دیابت یا سخت شدن رگ ها دارید یا خیر. با این حال در برخی موارد پزشک ممکن است آزمایش های دیگری مانند عکس برداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن را برای بررسی دقیق رگ ها و ناحیه اطراف زخم تجویز کند.
در برخی موارد زخم ممکن است منجر به مشکلات دیگری از جمله عفونت های جدی پوست و استخوان شود. و در موارد نادر میتواند منجر به سرطان پوست شود.
درمان زخم واریسی
یک متخصص با تجربه در درمان برای درمان زخم های پا همیشه باید از فشرده سازی استفاده کند.گزینه های درمانی برای زخم واریسی شامل کنترل محافظه کارانه، درمان مکانیکی، دارو ها و جراحی است. به طور کلی هدف از درمان کاهش تورم، بهبود زخم و جلوگیری از عود کردن آن است. اگر چه روش های درمانی متعددی وجود دارد اما اثر بخشی متفاوت و آگاهی محدودی برای استفاده از آنها وجود دارد.
کنترل محافظه کارانه
فشرده سازی
درمان فشرده سازی استاندارد مراقبت از زخم واریسی و نارسایی مزمن رگ است. بررسی اخیر کاکرین نشان داد که زخم های واریسی با درمان فشرده سازی سریع تر بهبود میابند. این روشها شامل فشرده سازی غیر الاستیک و دستگاه فشار هوای متناوب است. فشرده سازی تورم را کاهش میدهد، رفلاکس وریدی را بهبود میبخشد، وضعیت زخم ها را بهبود میبخشد و درد را کاهش میدهد. میزان موفقیت از 30 تا 60 درصد در 24 هفته و 70 تا 85 درصد پس از یک سال متغیر است. پس از بهبودی زخم درمان فشرده سازی دائمی میتواند خطر عود کردن زخم را کاهش دهد. با این حال ممکن است درمان به دلیل درد، ترشح، دشواری درمان و محدودیت های فیزیکی از جمله چاقی و درماتیت تماسی محدود شود. موارد منع درمان فشرده سازی شامل بیماری شریانی شدید بالینی ونارسایی قلبی جبران نشده باشد.
بلند کردن پا
بلند کردن پا همراه با درمان فشرده سازی مفید خواهد بود. بالابردن پا مسلتزم بالا بردن اندام تحتانی تا بالا تر از سطح قلب برای کاهش تورم، بهبود میکروسیرکولاسیون و اکسیژن رسانی تسریع در بهبود زخم است. در یک مطالعه کوچک بالا بردن پا جریان لیزر داپلر را تا 45 درصد افزایش داد.
اگر چه بلند کردن در صورتی موثرتر است سه یا چهار بار در روز که به مدت 30 دقیقه انجام شود ممکن است انجام این کار برای بیماران مشکل باشد.
پانسمان
پانمسان ها معمولا در زیر باندهای فشاری برای بهبود سریع تر و جلوگیری از چسبیدن باند به زخم استفاده میشود. تعدا زیادی از پانسمان ها از جمله هیدروکلوئیدها، فوم ها، هیدروژل هاريا، خمیر ها و پانسمان های ساده غیر چسبنده در دسترس هستند. نوع پانسمان را میتوان بر اساس هزینه، سهولت در استفاده و ترجیح بیمار و پزشک انتخاب کرد.
دارو ها
پنتوکسیفیلین
پنتوکسیفیلین پنتوکسی فیلین (ترنتال) یک مهارکننده تجمع پلاکتی است که ویسکوزیته خون را کاهش میدهد و به نوبه خود میکروسیر کولاسیون را بهبود میبخشد. ثابت شده که پنتوکسیفیلین یک درمان موثر برای زخم های واریسی است و در کنار درمان فشرده سازی مصرف میشود. مصرف پنتوکسی فیلین همچنین ممکن است به تنهایی برای بیمارانی که قادر به تحمل بانداژ فشاری نیستند مفید باشد. علیرغم تعدادی از مطالعات در تایید اثر بخشی این دارو به عنوان یک درمان کمکی و احتمال به عنوان یک درمان جدا ممکن است هزینه خرید این دارو بالا باشد.
آسپیرین
درمان با آسپیرین مانند پنتوکسیفیلین در کنار درمان فشرده سازی مصرف میشود. مصرف این دارو اثر بخشی فشرده سازی را افزایش داده و اندازه زخم را کاهش میدهد. به طور کلی مصرف آسپیرین در کنار بانداژهای فشرده سازی در درمان زخم های واریسی تا زمانی که منعی برای مصرف آن وجود نداشته باشد مناسب است.
ایلوپروست
پروستاسیکلین ایلوپروست مصنوعی یک گشاد کننده عروق است که تجمع پلاکتی را مهار مکیند. در یک مطالعه ایلوپروست داخل وریدی که همراه با فشرده سازی الاستیک استفاده میشود. این دارو به طور قابل توجهی زمان بهبودی زخم های واریسی ار در مقایسه با دارونماها کاهش داد. با این حال این دارو بسیار گران است و اطلاعات کافی برای استفاده از آن وجود ندارد.
زینک خوراکی
روی یک فلز کمیاب با اثرات ضد التهابی احتمالی است. مطالعات نشان داده که درمان خوراکی روی باعث کاهش زمان بهبودی در بیماران مبتلا به سینوس پیلونیدال میشود.
آنتی بیوتیک ها/ ضد عفونی کننده ها
کلونیزاسیون باکتریایی و عفونت باکتریایی در زخم های واریسی رایج است و باعث بهبود ضعیت زخم
میشود. مطالعاتی که آنتی بیوتیک های موضعی و ضد عفونی کننده ها را مقایسه میکنند شواهدی مبنی بر مفید بودن استفاده از عامل ضدعفونی کننده موضعی کادکسومر ید پیدا کردند. با این حال برای بررسی بهتر اثر بخشی به داده اطلاعات بیشتری نیاز است.
مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی برای درمان زخم های واریسی تنها در موارد مشکوک به سلولیت توصیه میشود. وضعیت مشکوک به استئومیلیت نیاز به بررسی بیماری شریانی و در نظر گرفتن آنتی بیوتیک های داخل وریدی برای درمان عفونت زمینه ای دارد.
اکسیژن درمانی هایپرباریک
اکسیژن درمانی هایپرباریک هم به دلیل اثرات احتمالی ضد التهابی و ضدباکتریایی و مزایای آن در بهبود زخم پای دیابتی به عنوان یک درمان کمکی برای بهبود زخم مزمن پیشنهاد شده است. با این حال اطلاعات برای اثبات تاثیر گذاری آن برای زخم های واریسی محدود است.
جراحی
به طور کلی زخم های حاد (مدت سه ماه یا کمتر) 71 تا 80 درصد شانس بهبودی دارند در حالی که زخم های مزمن تنها 22 درصد شانس بهبودی پس از شش ماه درمان دارند. با توجه به میزان ضعیف بهبودی زخم های مزمن ممکن است زخم های واریسی نیاز به جراحی داشته باشند. برخی روش ها جراحی عبارتنداز:
- دبریدمان
- پیوند پوست
- جراحی برای نارسایی وریدی
بهتر است گزینه های خود را با پزشک درمیان بگذارید. ممکن است پزشک شما با توجه به شرایط شما درمان های مختلفی را پیشنهاد کند. برای رسیدن به بهترین نتیجه با پزشکتان درباره عوارض جانبی درمان صحبت کنید.
جلوگیری از بروز زخم های واریسی
در حالی که نمیتوانید از خطرات خاصی برای زخم های واریسی پیشگیری کنید میتوانید اقداماتی را برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماری انجام دهید:
1-سیگار نکشید: اگر سیگار میکشید از پزشک خود در مورد برنامه ها و روش هایی که میتواند به شما در ترک سیگار کمک کند بپرسید.
2- کنترل فشار خون و کلسترول بالا: رژیم غذایی سالمی داشته باشید، ورزش کنید و طبق دستور پزشک دارو ها را مصرف کنید.
3-دیابت خود را کنترل کنید: اگر دیابت دارید میزان قند خون خود را به شدت تحت کنترل داشته باشید.
4-داشتن وزن سالم: ار رژیم غذایی کم چرب و کم قند و سرشار از میوه ها و سبزیجات استفاده کنید و به طور منظم ورزش کنید تا وزن خود را ثابت نگه دارید.
5-پوشیدن جوراب های فشاری: افرا مبتلا به نارسایی مزمن وریدی باید روزانه از جوراب های فشاری استفاده کنند.
6-از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید: حین راه رفتن و انجام حرکات کششی به طور منظم استراحت کنید.
سوالت پرتکرار
چه مدت طول میکشد تا زخم وریدی پا بهبود یابند؟
اکثر زخم های وریدی ساق پا در عرض 3 تا 4 ماه بهبود میباند در صورتی که توسط متخصص درمان فشرده سازی زخم ساق پا درمان شوند.
آیا باید زخم های پا را بشویید؟
زخم ها بعد از درمان ممکن است دوباره عود کنند. درمان اصلی زخم وریدی ساق پا استفاده از باند یا جوراب هایی است که پا را برای افزایش جریان خون در رگ ها فشرده میکند. همچنین تمیز کردن زخم هم مهم است.
آیا زخم وریدی میتواند منجر به قطع عضو شود؟
این زخم هایی که آهسته ترمیم میشوند معمولا در اطراف مچ پا قرار دارند و برای بهبودی باید از آنها به شدت مراقبت شود. زخم های وریدی اگر درمان نشوند پخش میشوند و باعث عفونت های خطرناک پوست و استخوان میشوند در این صورت شما در خطر قطع عضو قرار میگیرید.
چرا زخم پا بو میدهد؟
بوی زخم های مزمن مانند زخم فشاری، زخم ساق پا و زخم پای دیابتی ممکن است ناشی از تخریب بافت باشد.
آیا وازلین برای زخم مفید است؟
وازلین-گلوکز به تنهایی زخم ها را استریل میکند و در کنار درمان مشکل اصلی باعث بهبودی میشود. هرینه کم، کارایی و کاربرد آسان آن میتواند نشان دهنده اولین درمان باشد.
آیا زخم پا میتواند زندگی را تهدید کند؟
این زخم ها در صورت عدم درمان میتوانند عوارض جدی ایجاد کنند. اگر در اندام تحتانی خود دچار درد یا علائم نامنظم شدید فورا برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
