بی اشتهایی عصبی و کم خوری طولانی مدت، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جبران ناپذیری برای قلب شما و بروز بیماریهای قلبی باشد. کلینیک دکتر مهدی کریمی، با سابقه طولانی مدت در پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی، به ارائهٔ بهترین برنامهٔ غذایی مناسب برای رسیدن انرژی لازم و کافی به بدن و قلب شما می‌پردازد. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره‌های 02122254144 یا 02122254520 تماس گرفته و یا به آدرس تهران، خیابان شریعتی، جنب متروی شریعتی، ساختمان نیکان طبقه 5 واحد 5 مراجعه فرمایید.
متأسفانه بی‌اشتهایی عصبی یک مشکل رو به افزایش در کودکان و جوانان است. احتمال بروز این معضل در کودکانی که مبتلا به اختلال اضطراب هستند بیشتر است. تفکر غالب این بوده است که زنان بیشتر تحت تأثیر این اختلال قرار می‌گیرند اما مردان جوان و به طور کلی مردان به شکل فزاینده‌ای به این بیماری مبتلا شده‌اند. تشخیص و درمان زود هنگام برای پیشگیری از تبدیل بی‌اشتهایی به یک بیماری مزمن و کاهش دادن خطرات احتمالی ناشی از آن برای سلامتی از اهمیت زیادی برخوردار است. این یک بیماری با خطرات احتمالی قابل توجهی است. نرخ مرگ و میر بر اثر این بیماری بین 5 تا 6 درصد است.
چگونه متوجه شویم که به بی اشتهایی عصبی مبتلا شده‌ایم؟
- محدودیت‌های عمدی در دریافت کالری، غذا یا انرژی برای کاهش وزن که باعث شود شاخص توده‌ای بدن کمتر از 18.5 شود
- ترس شدید از چاقی و اضافه وزن یا رفتاری که از اضافه شدن وزن طبیعی بدن در حالی که بدن به کمبود وزن و لاغری مبتلا است جلوگیری کند؛ رفتاری نظیر ورزش‌های شدید و زیاد، محدودیت‌های غذایی و…
- یک درک اشتباه و غیرمتعارف از شکل، وزن و مشخصات دیگر بدن که منجر به تأثیر منفی بر عزت نفس و ارزش فردی شده و شخص لاغری و کمبود وزن خود را انکار می‌کند
دو نوع عمومی از بی‌اشتهایی عصبی وجود دارد که به وسیله الگوهای رفتاری یا علائمی که در طول سه ماه مورد بررسی قرار می‌گیرند قابل تشخیص است
- یک الگو از محدودیت دریافت که باعث کاهش وزن شدید از طریق رژیم‌های سخت، روزه گرفتن و / یا تمرینات ورزشی سخت و طاقت فرسا میشود
- یک الگو از پرخوری و پاک‌سازی، پاک‌سازی می‌تواند از طریق استفراغ، استفاده نامناسب از داروهای ادرارآور، تنقیه و مسهل‌ها انجام شود
تأثیر بی‌اشتهایی بر قلب
در اینجا چهار الگو از تأثیر بی‌اشتهایی عصبی کوتاه‌مدت و بلندمدت بر قلب آورده شده است.
- کاهش ماهیچه قلب: دقیقاً مانند عضلات اسکلتی در بازوان و پاها که شما می‌توانید آنها را ببینید، عضله قلب هم حجم خود را از دست می‌دهد. در افرادی که در مدت طولانی به بی‌اشتهایی عصبی مبتلا بوده‌اند دیواره‌های قلب نازک و ضعیف می‌شوند. در نتیجه حفره‌های قلب بزرگ‌تر می‌شوند و عملکرد پمپاژ قلب کاهش یافته و فشار خون نیز افت می‌کند و ارگان‌هایی از بدن که به فشار و جریان خون بسیار حساس هستند مثل کلیه‌ها و کبد از کار می‌افتند. خوشبختانه با افزایش وزن و دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز غالباً حجم عضله قلب به حالت اولیه برمی‌گردد.
- ضربان غیرطبیعی قلب: بی‌اشتهایی باعث ضربان غیرطبیعی قلب میشود. ممکن است قلب به آرامی بتپد، الگویی که به آن برادی کاردی گفته میشود. این بیماری در افرادی که دارای ماهیچه قلب ضعیف هستند رخ می‌دهد. به طور طبیعی اگر عملکرد قلب ضعیف باشد و خون کمی در هر تپش پمپاژ کند، قلب مجبور خواهد بود برای جبران جریان متوسط خون ضربان بیشتری در دقیقه بزند. با بی‌اشتهایی اگر انرژی ذخیره شده در قلب کاهش یابد ضربان قلب قادر نخواهد بود ضعف پمپاژ را جبران کند و فرد دچار نارسایی قلبی میشود، فشار خون به سرعت کاهش می‌یابد و ارگان‌های اصلی بدن شروع به از کار افتادن می‌کنند. بیماری دیگر ضربان تند غیرطبیعی قلب است. این بیماری در افرادی که از الگوی پرخوری و پاک‌سازی استفاده می‌کنند بیشتر دیده میشود. این عمل باعث تغییرات و کاهش الکترولیت‌های بدن مانند سدیم و منیزیم میشود. بخش الکتریکی قلب برای ساخت ضربان قلب به شدت به این الکترولیت‌های وابسته است. وقتی این الکترولیت‌ها کاهش می‌یابند، الگوهای الکتریکی نامنظم در حفره‌های پایینی قلب ایجاد میشود که باعث ایست قلبی خواهد شد.
- از دست رفتن تنظیم اتونومیک قلب و عروق خونی: بدن ما بسیار از کارها را برای کمک به عملکرد ما بدون اینکه از آن آگاه باشیم به‌طور خودکار انجام می‌دهد. برای مثال عمل نشستن یا ایستادن به تغییرات پیچیده‌ای در بدن نیاز دارد. از این میان می‌توان به انقباض عروق خونی برای افزایش فشار خون و افزایش دقیق نرخ ضربان قلب و انقباض آن اشاره کرد. در افراد مبتلا به بی‌اشتهایی این واکنش‌ها دچار اختلال شده یا از بین می‌رود. این می‌تواند به دلیل افت شدید فشار خون در هنگام نشستن، راه رفتن و ایستادن شود. افراد مبتلا به بی‌اشتهایی دچار سبکی سر شدید، حمله غشی و حتی تغییرات شناختی می‌شوند.
- افتادگی یا پرولاپس دریچه میترال: دریچه بین حفره بالایی و حفره پایینی سمت چپ قلب دریچه میترال نامیده میشود. این دریچه در هنگامی که حفره پایینی قلب برای پمپاژ خون به بدن منقبض میشود بسته میشود. تغییر در حجم ماهیچه قلب می‌تواند نسبت دریچه قلب را با ماهیچه قلب به هم زده و بر بسته شدن این تأثیر دریچه بگذارد. دریچه میترال به درستی بسته نمی‌شود و به سمت داخل حفره بالایی قلب کشیده میشود. حدود 20% از افراد مبتلا به بی‌اشتهایی به افتادگی دریچه میترال مبتلا شده‌اند. متأسفانه افتادگی دریچه میترال حتی پس از اضافه وزن خوب نشده و همان‌گونه باقی می‌ماند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما با این الگوها توصیف می‌شوید و یا در اطرافیانتان کسی را می‌شناسید که به بی‌اشتهایی مبتلا است لطفاً به پزشک مراجعه کنید. راه‌های متعددی برای درمان و کمک به افرادی که به بی‌اشتهایی مبتلا هستند وجود دارد. اولین قدم شناخت آن است. به خاطر داشته باشید که یکی از ویژگی‌های بی‌اشتهایی عدم توانایی شناخت مشکل توسط خود فرد است با وجود اینکه وی دچار لاغری شدید است.
برخی توصیه‌های عملی در زمانی که به دلیل بی‌اشتهایی عصبی، احتمال ابتلا به بیماری قلبی در فردی که شما دوستش دارید زیاد است عبارتند از:
- تمام لباس‌ها شامل کمربند، کروات، جواهرات (مانند گردن بند) یا هر چیزی که ممکن است باعث محدود یا مسدود شدن جریان خون شود را شل کنید
- تنفس را چک کنید؛ مطمئن شوید که فرد فقط از حال رفته است در غیر این صورت اگر علائم نگران کننده‌ای مشاهده کردید بلادرنگ برای درخواست کمک با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید
- به دنبال جراحات و آسیب دیدگی‌ها باشید. ممکن است آنها به سر خود ضربه زده باشند یا اعضای دیگر بدن آنها مثل استخوان‌ها شکسته باشد. این در افرادی که به بی‌اشتهایی عصبی مبتلا هستند غیر معمول نیست که دچار شکستگی استخوان شده باشند زیرا با وجود این بیماری استخوان‌ها به راحتی و با یک افتادن ساده ممکن است بشکنند.
- اگر آسیب دیدگی مشاهده نکردید پاهای آنها را حدود 30 سانتیمتر از زمین بلند کنید. این کار به بازگشت جریان خون به مغز کمک می‌کند و با افزایش سطح اکسیژن خون احتمالاً هوشیاری آنها برمی‌گردد.
- هنگامی که آنها به هوش آمدند ترغیبشان کنید که کمی صبر کنند و به‌یک‌باره و سریع برنخیزند.
- مي‌كند. آنچه كه سبب بروز بيماري قلبي مي‌شود، تشكيل تدريجي رسوب‌هاي چربي يا پلاك‌ها در لايه داخلي ديواره سرخرگ‌ها مي‌باشد. اين رسوب‌ها سبب محدودكردن عبور خون مي‌شوند كه اين پديده را تصلب شرايين يا سخت شدن رگ‌ها (آترواسكلروز) مي‌نامند.
در اين بيماري هيچ علامت واضحي وجود ندارد، اما اين تا هنگامي است كه آسيب به سرخرگ‌ها آنقدر جدي شود كه جريان خون به قلب محدود شده و سبب بروز درد شود. مسدود شدن كامل يك سرخرگ خون‌رسان به قلب، منجر به حمله قلبي ناگهاني و كشنده مي‌شود. روش‌هاي متداول جهت پيشگيري از تصلب شرايين شامل كاهش فشارخون، دريافت رژيم غذايي كم‌چربي، كاهش وزن اضافي و ترك سيگار مي‌باشد. به برخي افراد نيز جهت كاهش كلسترول خون، دارو داده مي‌شود.
تحقيقات نشان مي‌دهند كه ارتباط مستقيمي ميان رژیم غذایی بیماران قلبی و بيماري قلبي وجود دارد و با دريافت يك رژيم غذايي سالم مي‌توان سلامتي قلب و دستگاه گردش خون را حفظ كرد.
