در عمل جراحی پیوند قلب، قلب ناسالم و مریض از بدن بیمار برداشته شده و قلبی سالم از بدن اهدا کننده عضو جایگزین آن می‌شود. برای برداشتن قلب از اهدا کننده باید دو پزشک یا بیشتر تأیید کنند که وی دچار مرگ مغزی شده است.
قبل از اینکه شما در لیست انتظار پیوند قلب قرار بگیرید پزشک باید تصمیم بگیرد که این روش بهترین روش برای درمان نارسایی قلب شما است که انتخاب می‌شود. همچنین وی باید از اینکه شما توان انجام این عمل را دارید مطمئن شود.
چرا ممکن است من به عمل جراحی پیوند قلب نیاز داشته باشم؟
در صورتی که قلب شما نتواند به درستی کار کند و روش‌های درمانی دیگر هم باعث معالجه و بهبود قلب نشود، شما به پیوند قلب نیاز خواهید داشت. آخرین مرحله نارسایی قلبی از کار افتادن ماهیچه قلب است که در این حالت قلب قادر نخواهد بود خون را به اندام مختلف بدن پمپ کند. این بدان معناست که دیگر هیچ یک از درمان‌های موجود نمی‌تواند به بهبود عملکرد قلب کمکی بکند. از کار افتادن قلب آخرین مرحله نارسایی قلب است. برخلاف نام آن، تشخیص نارسایی قلب به این معنی نیست که ضربان قلب شما در حال قطع شدن است. نارسایی به این معنی است که قلب به دلیل آسیب دیدگی ماهیچه آن یا ضعیف شدن آن یا هر دو قادر به پمپاژ خون به اندام‌های مختلف بدن نیست. البته پزشک شما ممکن است دلایل دیگری هم برای انجام پیوند قلب داشته باشد.
چگونه من برای عمل جراحی پیوند قلب آماده می‌شوم؟
عمل پیوند قلب را نمی‌توان برای همه بیماران انجام داد. فرایند ارزیابی نیاز به عمل جراحی پیوند، به وسیله تیم پیوند قلب انجام می‌شود تا با استفاده از تحلیل اطلاعات بیمار مشخص شود آیا فرد برای انجام پیوند آمادگی دارد. تیم پیوند قلب را جراح پیوند قلب، پزشک متخصص پیوند قلب (پزشکی که در درمان قلب متخصص است)، پرستار یا دستیار پزشک، یک یا دو پرستار برای پیوند قلب، یک مددکار اجتماعی و یک روانشناس یا روانپزشک تشکیل می‌دهند. بقیه اعضای تیم ممکن است شامل متخصص تغذیه، یک روحانی و یک متخصص بیهوشی (شخصی که به وسیله دارو شما را در هنگام عمل در خواب و بیهوشی نگه می‌دارد) می‌شود.
فرایند ارزیابی عمل پیوند قلب شامل مراحل زیر می‌باشد:
- ارزیابی روانی و اجتماعی
- آزمایش خون
- آزمایش‌های تشخیصی
- آماده سازی های دیگر
تیم پیوند با توجه به اطلاعاتی که شما به آنها داده‌اید، سوابق بیماریهای شما، نتایج معاینات فیزیکی و تست‌های تشخیصی تصمیم خواهد گرفت که آیا شما مستعد انجام پیوند قلب هستید یا خیر. اگر شما به عنوان فردی که باید پیوند قلب را انجام دهید مورد تأیید قرار گرفتید آنگاه در لیست پیوند قلب قرار می‌گیرید. کارهای زیر باید قبل از انجام عمل جراحی پیوند قلب انجام شود:
- پزشک شما مراحل عمل جراحی پیوند قلب را برای شما توضیح داده و اجازه می‌دهد که شما سئوالاتتان را بپرسید
- شما باید رضایت نامه‌ای را امضا کنید که در آن اجازه انجام عمل پیوند قلب را می‌دهید. متن رضایت نامه را به دقت بخوانید و اگر چیزی برای شما مبهم است سئوال کنید
- از زمانی که به شما اعلام می‌شود قلب اهدایی آماده است نباید چیزی بخورید
- به شما داروهایی برای افزایش آرامش تجویز می‌شود (داروهای آرامش بخش)
- مطابق با شرایط سلامتی شما، ممکن است پزشک از شما بخواهد کارهای خاص دیگری را برای آماده سازی قبل از عمل پیوند قلب انجام دهید
در هنگام انجام عمل پیوند قلب چه اتفاقاتی می افتد؟
عمل پیوند قلب عمل قلب باز بوده و در بیمارستان انجام می‌شود. انجام این فرایند به شدت به وضعیت سلامتی شما و مهارت پزشک بستگی دارد.
عموماً یک پیوند قلب شامل مراحل زیر است:
- از شما خواسته می‌شود که تمام جواهرات یا اشیا که در فرایند عمل جراحی ممکن است خلل وارد نماید را از خود دور کنید.
- از شما خواسته خواهد شد که لباس‌های خود را با روپوش‌های بیمارستانی عوض کنید
- شما روی تخت عمل به پشت قرار داده می‌شوید
- خط وریدی یا IV شما برای تزریق دارو و مایعات آماده می‌شود. کاتتر های اضافه برای اندازه گیری فشار خون و ارزیابی وضعیت قلب در گردن و رگ‌های خونی شما قرار داده می‌شود و نمونه خون شما گرفته می‌شود. محل‌های دیگر که برای کاتترهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از زیر ترقوه و کشاله ران
- یک لوله نرم و قابل انعطاف (سوند فولی) به مثانه شما برای تخلیه ادرار نصب می‌شود
- یک لوله از طریق دهان یا بینی شما به داخل شکم برای تخلیه مایعات شکم وارد می‌شود.
- اگر روی سینه شما موی زیادی باشد اصلاح می‌شود
- عمل جراحی پیوند قلب در زمانی که شما در خواب عمیقی فرو رفته‌اید انجام می‌شود (در بیهوشی کامل). در هنگامی که شما خواب هستید لوله تنفسی از طرق دهان در ریه‌های شما قرار داده می‌شود. لوله به یک دستگاه (ونتیلاتور) متصل می‌شود تا شما بتوانید در زمان جراحی نفس بکشید
- متخصص بیهوشی در طول عمل جراحی پیوند قلب، هر لحظه نرخ ضربان قلب، فشار خون و سطح اکسیژن خون شما را زیر نظر دارد
- پوست روی سینه شما با محلول‌های ضد عفونی کننده تمیز می‌شود
- جراح یک شکاف زیر قفسه سینه شما ایجاد می‌کند دقیقاً زیر سیب آدم و درست بالای ناف
- استخوان جناغ سینه (استرنوم) دو نیمه می‌شود و جراح دو نیمه را از هم جدا کرده تا به قلب دسترسی پیدا کند
- جراح لوله‌ای در سینه شما قرار می‌دهد تا در زمانی که قلب شما کار نمی‌کند و در حال تعویض است، خون بتواند از طریق دستگاه قلبی – ریوی (بایپاس قلبی ریوی) به دیگر نقاط بدن پمپ شود
- وقتی که خون به طور کامل به دستگاه بایپاس منتقل شد و به وسیله دستگاه پمپ می‌شود و قلب ناسالم و مریض شما از سینه خارج می‌گردد
- قلب اهدایی در محل خود قرار داده می‌شود. زمانی که قلب جدید در محل قرار داده شد عروق خونی به دقت به آن متصل می‌شود تا هیچ گونه نشتی به وجود نیاید
- وقتی قلب جدید به طور کامل به بدن متصل شد، گردش خون از طریق دستگاه بایپاس قطع شده و قلب وارد سیستم می‌شود. پس از بازگشت قلب، دستگاه بایپاس از بدن جدا می‌شود. قلب با یک شک و ضربه کوچک شروع به کار می‌کند و ضربان آن مجدداً شروع می‌شود
- زمانی که قلب جدید شما شروع به تپیدن کرد، پرستار کارکرد آن را بررسی کرده و مطمئن می‌شود که هیچ نشتی وجود ندارد
- سیم‌های ضربان به قلب شما وصل می‌شود. این سیم‌ها برای مدت کوتاهی به یک ضربان ساز یا پیس میکر در بیرون از بدن متصل می‌شود تا قلب شما به تپش بیفتد. این کار در صورت نیاز در زمان ریکاوری اولیه بعد از عمل انجام می‌شود
- استرنوم یا استخوان جناغ سینه در محل خود قرار داده شده و به وسیله سیم‌هایی مشابه آنچه برای استخوان‌های شکسته به کار برده می‌شود، دوخته می‌شود
- پوست روی سینه به هم دوخته می‌شود. شکاف ایجاد شده در سینه به وسیله بخیه یا گیره جراحی بسته می‌شود
- لوله‌هایی برای تخلیه خون و مایعات دیگر که در اطراف قلب جمع شده به سینه شما وصل می‌شود. این لوله‌ها به دستگاه ساکشن یا مکنده وصل می‌شود تا مایعات اضافی را تخلیه نماید و قلب بهبود یابد
- بر روی زخم‌ها بانداژ استریل شده یا پانسمان بسته می‌شود.
پس از انجام عمل پیوند قلب چه اتفاقی می افتد؟
در بیمارستان
پس از عمل جراحی پیوند قلب، شما به اتاق ریکاوری برده می‌شوید و سپس به واحد مراقبت‌های ویژه (ICU) برای انجام مراقبت‌های دقیق برای چند روز منتقل می‌شود. ممکن است پس از عمل جراحی پیوند قلب، شما مستقیماً به آی سی یو فرستاده شوید. ممکن است دستگاهی برای نشان دادن مداوم الکتروکاردیوم شما، فشار خون، قرائت فشارهای دیگر، نرخ تنفس و سطح اکسیژن خون به شما متصل است. پس ازعمل جراحی پیوند قلب باید 7 تا 14 روز یا حتی بیشتر در بیمارستان بستری شوید.
در خانه
پس از انجام عمل جراحی پیوند قلب باید مرتباً توسط پزشک معاینه شوید. این پیگیری‌ها شامل آزمایش خون، عکس برداری از قفسه سینه به وسیله اشعه ایکس و آزمایش بایوپسی یا آزمایش میکروسکوپی بافت زنده می‌شود. در آزمایش بایوپسی با استفاده از یک سوزن نازک بافتی از قلب برداشته شده و زیرمیکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. تیم پیوند قلب این آزمایشات و ویزیت‌های را برای شما توضیح داده و برنامه ریزی می‌کنند. برنامه توان بخشی ممکن است برای ماه‌ها ادامه یابد.
اگر هر یک از عوارض زیر را مشاهده کردید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب، لرز یا هر دو. این ممکن است نشانه عفونت یا عدم پذیرش قلب اهدایی توسط بدن باشد
- قرمزی، تورم، خونریزی یا نشت از محل شکاف یا هر محل مرتبط با کاتتر
- افزایش درد در نواحی اطراف شکاف محل جراحی
- اختلالات تنفسی
خطرات احتمالی انجام عمل جراحی پیوند قلب چیست؟
مانند هر عمل جراحی دیگر، در حین یا پس از عمل جراحی پیوند قلب هم ممکن است عوارضی به وجود بیاید. خطرات احتمالی عمل جراحی پیوند قلب عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی در حین جراحی یا پس از آن
- ایجاد لخته خون که ممکن است باعث حمله قلبی، سکته مغزی یا مشکلات ریوی شود
- اختلالات تنفسی
- نارسایی کلیوی
- آلوگرافت عروق کورونری. این مشکل برای عروقی که خون را به خود قلب می‌رساند اتفاق می افتد. این عروق ضخیم و سخت می‌شوند که باعث آسیب جدی به ماهیچه قلب می‌شود
- نارسایی قلب اهدایی
ممکن است قلب اهدا شده به وسیله سیستم ایمنی بدن پذیرفته نشود. شما برای تمام مدت عمر خود باید داروهایی برای پیشگیری یا درمان عدم پذیرش قلب توسط سیستم ایمنی بدن مصرف کنید. این داروها دارای عوارض جانبی هستند. این عوارض جانبی برای هر دارویی متفاوت است و متناسب با دارویی که مصرف می‌کنید این عوارض ممکن است دیده شود.
- ایجاد یا عود مکرر عفونت به طوری که با درمان بهتر نشود
- گردش خون ضعیف در بدن و در مغز
- سرطان متاستاتیک؛ وقتی که سرطان از قسمتی که شروع شده به قسمت‌های دیگر بدن سرایت می‌کند.
- مشکلات سخت سلامتی که باعث می‌شود شما نتوانید عمل جراحی را تحمل کنید
- مشکلات جدی غیر قلبی که پس از عمل جراحی پیوند قلب بهبود نمی‌یابد
- عدم مطابقات و سازش با برنامه و نظام درمانی. برای مثال عدم رعایت دستورالعمل‌های پزشک، مصرف نکردن داروهای تجویز شده و فراموش کردن وقت‌های ملاقات با پزشک
ممکن است عوارض جانبی دیگری متناسب با وضعیت خاص سلامتی شما نیز بروز کند. حتماً قبل از عمل جراحی پیوند قلب در مورد ملاحظاتی که در مورد سلامت خود دارید با پزشک صحبت کنید.
