بسیاری از مردم چنین فکر می‌کنند که مشکلات واریس زندگی افراد مسن یا زنان را بعد از بارداری، تحت تاثیر قرار می‌دهد. تعداد زیادی از بیماران جوان‌تر ما، که سالم هستند و تناسب اندام دارند، اغلب از اینکه رگهای واریسی داشته باشند، به گونه‌ای ابراز تعجب می‌کنند که انگار برای ابتلا به آن خیلی جوان هستند.
به این دلیل، تعجب آور نیست که بسیاری از والدین، کاملا رگ های واریسی قابل توجه را در پاهای فرزندانشان نادیده می‌گیرند، با این تصور که برآمدگی‌هایی که آنها می‌توانند روی بدن فرزندشان ببینند احتمالاً رگهای واریسی نیستند.
وریدهای واریسی، اغلب یک بیماری ارثی است که حتی کودکان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. خوشبختانه، وریدهای واریسی شدید که نیاز به درمان داشته باشند، در کودکان شایع نیست. با این حال، مانند سایربیماری‌ها، اگر رگهای واریسی بوجود بیایند و شروع به ایجاد علائم و یا آسیب رساندن به بافت‌ها کنند، باید به طور کامل به آنها رسیدگی شود. علاوه بر این، هرگونه درمان مورد نیاز باید براساس شدت واریس رگ‌ها برنامه ریزی شود، نه بر اساس اینکه بیمار کودک است یا بزرگسال.
هرچه بیشتر در مورد وریدهای واریسی اطلاعات کامل‌تری داشته باشید، بیشتر متوجه خواهید شد که چرا کودک شما به این عارضه مبتلا شده است، که معمولاً در بزرگسالان رخ می دهد. در این مقاله با نحوه‌ی ابتلای کودکان به واریس و راه‌های درمان (موقت و دائمی) آن آشنا می‌شوید. باید بدانید، هر زمان که می‌خواهید واریس کودک خود را درمان کنید، باید به یک پزشک مجرب و ماهر مراجعه کنید که درمان‌ها و مدیریت عوارض را می‌داند. این امر، خطرات و عوارض جانبی و همچنین زمان بهبودی را کاهش می‌دهد.
چرا واریس در کودکان رخ می دهد؟
خونی که به قلب باز می‌گردد به طور معمول با نیروی جاذبه مقابله کرده و از ساق پا به سمت بالای پا جریان می‌یابد. دریچه‌های مینیاتوری یک طرفه درمجرای این وریدها، با کمک انقباضات عضلانی طبیعی که با حرکت ایجاد می‌شود، عملیاتی است که موجب می‌شود که رگهای شما، به طورموثر خون وریدی را به سمت قلب پمپاژ کنند.
مکانیزم عملکرد این دریچه‌های وریدی به این صورت است که مانند درهایی عمل می‌کنند که پس از عبور خون بسته می‌شوند و خون را از جریان پیدا کردن به عقب باز می‌دارد. هنگامی که عملکرد این دریچه‌ها ضعیف می‌شوند، جریان برگشتی خون به نام رفلاکس وریدی اتفاق می‌افتد و باعث تجمع خون در وریدها می‌گردد.
در نهایت، هنگامی که این دریچه ها کارآیی خود را از دست بدهند، خون به جای حرکت به سمت جلو در ورید باقی می‌ماند. تجمع خون در ورید آسیب دیده، منجر به افزایش فشار در مجرای ورید می‌شود. این فشار در نهایت باعث کشیده شدن دیواره سیاهرگ می‌گردد. و درنتیجه یک ورید واریسی یا گشاد شده بوجود می آید.
عوامل خطر وجود واریس در کودکان
جنسیت
جنسیتبه دلیل نوسانات هورمونی که می تواند بر یکپارچگی رگهای خونی تأثیر بگذارد، میزان ابتلای دختران به واریس بیشتر است. با این حال، ممکن است، وجود وریدهای واریسی، نشان دهنده هیچ عارضه دیگری نباشد. واریس از دو سالگی تا 13 سالگی بروز بیشتری می‌نماید و در دختران شیوع بیشتری دارد.
آسیب پوستی
هنگامی که کودکان به طور مستقل شروع به راه رفتن می‌کنند، ممکن است زمین بخورند و احتمال دارد که صورت آنها آسیب ببیند. ضربات وارده به صورت می تواند به پوست آسیب برساند و به رگهای خونی صدمه بزند و منجر به ایجاد رگهای واریسی شود.
قرار گرفتن بیش ازحد در معرض نور خورشید
کودکانی که بیش ازحد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند نیز ممکن است دچار واریس شوند. پزشکان توصیه می‌کنند که والدین در تابستان به کودکان زیر شش ماه، لباس آستین بلند و کلاه های لبه پهن بپوشانند و به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده کنند. کودکان خردسال باید 30 دقیقه قبل از رفتن به فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنند، حتی اگر هوا ابری باشد. افرادی که پوستی روشن دارند بیشتر مستعد ایجاد رگهای واریس عنکبوتی صورت در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید هستند.
فشار درسینوس ها
کودکان کوچک‌تر که مجرای تنفسی آنها در حال رشد است، ممکن است به تغییرات فصلی و گرده‌های گیاهان حساسیت نشان دهند. علاوه بر این، کودکان در مراکز مراقبت از کودک ممکن است در معرض بسیاری از میکروب‌های مختلف قرار بگیرند که منجر به ابتلا به سرماخوردگی‌های مداوم بشود. صرف نظر از این علت‌ها، احتقان بینی طولانی مدت، می‌تواند پوست را تحریک کند و رگهای خونی را ضعیف کرده و منجر به ایجاد سیاهرگ‌های عنکبوتی در اطراف بینی و گونه‌ها شود.
استفاده از استروئید
والدین ممکن است از داروهای استروئیدی موضعی برای درمان بیماری‌های پوستی مختلف از جمله اگزما و خارش در فرزندان خود استفاده کنند. با این حال، استفاده طولانی مدت از استروئید روی صورت ممکن است پوست را نازک کند یا منجر به ایجاد آکنه روزاسه شود. در این عارضه، صورت قرمز شده و رگهای خونی در صورت به طور غیر قابل کنترلی گشاد می‌شوند.
داروهای آکنه روزاسه ممکن است قرمزی پوست را بدون از بین بردن وریدهای واریسی به حداقل برسانند. به طور کلی، والدین باید در استفاده از استروئیدها بسیار احتیاط کنند، از ضعیف‌ترین نوع آنها استفاده کنند و از آنها کم مصرف نمایند.
چاقی
چاقی فشار زیادی بر رگهای خونی وارد می‌کند و می‌تواند عملکرد صحیح آنها را مختل نماید.
در حالی که ورزش کردن یک استراتژی خوب برای مبارزه با چاقی است، افزایش گردش خون هنگام ورزش نیز می‌تواند از تجمع خون در یک منطقه خاص جلوگیری کند. همچنین والدین باید در مورد مصرف سدیم احتیاط کنند، و برچسب‌های تغذیه‌ای روی غلات، تنقلات و سایر غذاهای آماده را بررسی نمایند. افزایش سطح سدیم می‌تواند منجر به ورم شود، زیرا بدن برای کاهش اثرات سدیم، آب را در بافت ها نگه می دارد.
وراثت
برخلاف تصور عمومی، مشکلات وریدی فقط در افراد مسن رخ نمی‌دهد. این عارضه به طور کلی یک اختلال ارثی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند هم بر کودکان پسر و دختر و هم بر، نوجوانان و جوانان، تاثیر بگذارد. اما از آنجایی که والدین عموماً انتظار ندارند که کودکان به واریس مبتلا شوند، این عارضه ممکن است برای سال‌ها در کودکان مورد توجه قرار نگیرد، و با گذشت زمان به تدریج بدتر شود.
بیماری ها و ناهنجاری های عروقی
در برخی از کودکان، علت بروز وریدهای واریسی با سایر بیماری‌های عروقی مرتبط است که باعث ایجاد ناهنجاری‌های عروق خونی می‌شوند.
یکی از این اختلالات مادرزادی، سندرم کلیپل-ترنونه است، عارضه ای که می‌تواند عروق وریدی، شریانی و لنفاوی را تحت تاثیر قرار دهد. ناهنجاری های وریدی تنها بخشی از عوارض ایجاد شده مرتبط با سندرم کلیپل ترتونه است.
علائم واریس در کودکان
رگهای واریسی همیشه روی سطح پوست قابل مشاهده نیستند. در برخی از کودکان رگهای واریسی پنهان است و این وضعیت می‌تواند منجر به اگزما، تغییر رنگ پوست یا تورم در اطراف مچ پا شود.
علائم وریدهای واریسی شامل طیفی از علائم مختلف است که از درد خفیف و سنگینی در پاها تا گرفتگی عضلات پا در هنگام خواب، سندرم پای بی‌قرار و حتی زخم‌های وریدی متفاوت است. مانند بزرگسالان، کودکان نیز می‌توانند چنین علائمی را داشته باشند. هر یک از این علائم می‌تواند حتی اگر رگهای واریسی قابل مشاهده نباشد نیز، رخ دهد، با این‌حال اگر یک مشکل وریدی زمینه ای درمان نشود، عوارض این بیماری تا زمانی که درمان شروع نشوند، شدیدتر و بدتر می‌شوند.
تشخیص واریس در کودکان
در طی ارزیابی پزشکی برای واریس، پزشک ابتدا سونوگرافی دوبلکس وریدهای پای کودک را در حالت ایستاده انجام می‌دهد. این سونوگرافی به پزشک این امکان را می‌دهد تا تشخیص دهد که چه مشکلات سیاهرگی در زیر پوست وجود دارد.
آزمایشات سونوگرافی یکی از مهمترین آزمایشات برای ارزیابی ورید است که بسیار کارآمد است، زیرا امکان بررسی جریان خون در وریدهای پا را مسیر می کند. پزشکان از این آزمایش برای تشخیص نارسایی وریدی استفاده می‌کنند، این عارضه، زمانی رخ می‌دهد که سیاهرگ‌های پا در برگرداندن خون از پاها به سمت قلب مشکل دارند، که عموماً به دلیل نقص در عملکرد دریچه‌های موجود در سیاهرگ‌های پا بوجود می آید.
گزینه های درمانی برای واریس در کودکان
پمادهای بدون نسخه
ممکن است والدین از پمادهای بدون نسخه استفاده نمایند، اما اثربخشی آنها در تحقیقات پزشکی ثابت نشده است. اکثر پمادهای مخصوص واریس شامل پمادهای حاوی ویتامین K (برای لخته شدن خون) و ویتامین C (که می‌تواند دیواره مویرگ ها را تقویت کند) می‌باشد.
رژیم غذایی
برای منابع غذایی غنی از ویتامین K، والدین می‌توانند از غلات غنی شده، سویا، گل کلم و سبزیجات برگدار (به خصوص اسفناج، و کلم پیچ) استفاده کنند. منابع غذایی کامل حاوی ویتامین C شامل مرکبات مناسب برای کودکان مانند پرتقال، هلو و توت فرنگی و همچنین فلفل دلمه ای شیرین و کلم بروکلی است. متأسفانه این غذاها نمی‌توانند واریس در کودکان را به طور دائم درمان کنند.
روشهای خودیاری
کودکان باید از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنند. سعی کنید پاهای آنها را مرتباً بالا بیاورید (بنشینند یا دراز بکشند و پاها را بالاتر از سطح باسن خود قرار دهند). می‌توانید برای کودکان از بالش‌های اضافی برای قراردادن در زیر پاها در روی تخت یا زیرپایی استفاده کنید. این کاربه کاهش تجمع خون در رگ ها کمک می‌کند.
از جوراب شلواری‌های کشی و یا جوراب واریس استفاده کنید
این جوراب‌ها از ایجاد فشار اضافی در رگ‌ها جلوگیری می‌کنند. آنها ممکن است به کاهش علائمی مانند درد پا، در کودکان کمک کنند، اگرچه شواهد کمی در مورد مفید بودن آنها وجود دارد و پوشیدن آنها ممکن است دشوار باشد. دستورالعمل‌های پزشکی کنونی، استفاده دائمی از آنها را توصیه نمی‌کنند، مگر اینکه روشهای درمانی رگ‌ها مناسب نبوده یا کارساز نباشد. اگر کودک شما به جوراب‌های واریس نیاز داشته باشد، معمولاً جوراب‌های زیر زانو مناسب ترین هستند. در حالت ایده‌آل، آنها را باید اول صبح، قبل از بلند شدن از رختخواب بپوشید، و سپس هنگام شب، در زمان رفتن به رختخواب آنها را دربیاورید.
اقدامات پزشکی
والدینی که به دنبال کسب نتایج فوری‌تر هستند ممکن است از روشهای پزشکی استقبال کنند، این روش‌ها می‌توانند ظاهر رگهای واریسی را 80 تا 90 درصد بهبود بخشد.
اگرچه همه وریدهای واریسی نیاز به درمان پزشکی ندارند، اما زمانی که این بیماری باعث ناراحتی می‌شود، بهترین گزینه درمانی برای یک کودک معمولاً همان روشهای درمانی بزرگسالان است. هنگامی که یک پزشک درمان پزشکی را توصیه می‌کند، گزینه‌هایی را بر اساس شدت اختلال وریدی ارائه می‌دهد، نه بر اساس اینکه بیمار، کودک است.
خوشبختانه، با تشخیص و درمان زودهنگام یک مشکل سیاهرگی، اغلب می‌توان از بروز عوارض پیشگیری کرد. خبر خوب این است که بسیاری از گزینه‌های موجود برای مدیریت یا درمان رگهای واریسی، غیرتهاجمی یا کم تهاجمی هستند.
درمان با لیزر درون وریدی EVLT
درمان با لیزر درون وریدی (EVLT) یک روش کم تهاجمی با ایجاد سوراخی به کوچکی سوزن است که در آن، از سونوگرافی برای هدایت تجهیزات کوچک (یک کاتتر تخصصی کوچک) به وریدهای متورم شده کودک شما استفاده می شود. به کمک لیزر رگهای واریسی را می‌بندند و در نتیجه عوارض ناشی از واریس از بین می رود. مزایای EVLT عبارتند از:
- وریدهای متورم خفیف تا شدید که پر از خون هستند را درمان می‌کند.
- ایجاد سوراخ سوزنی با حداقل تهاجم
- درمان سرپایی است.
- بهبودی سریع
فوم اسکلروتراپی
اگر گرما یا لیزر در کودکان کارایی نداشته باشد از این روش استفاده می‌شود. در این روش، از یک ماده شیمیایی مخلوط شده با هوا برای تولید کف استفاده می‌کنند. فوم به داخل رگ‌ها تزریق می‌شود، و باعث عقب نشینی خون و انقباض رگ‌ها می‌گردد. پس از درمان، جوراب‌های واریس مورد نیاز است و رگهای واریس قبل از اینکه کوچک‌تر شوند، مدتی سفت و متورم می‌گردند. ممکن است بیش از یک روش درمانی مورد نیاز باشد.
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی اینگونه است که درون رگ، یک ماده شیمیایی تزریق می‌شود که می‌تواند آن رگ را در کودکان ببندد و مهر و موم کند. این روش عمدتاً برای سیاهرگ‌های کوچک زیر زانو که به درستی درمان نشده‌اند یا پس از جراحی، دوباره عود کرده‌اند اختصاص دارد. ورید باید پس از آن تحت فشار باشد، این کار شامل پوشیدن بانداژ یا جوراب واریس برای چند روز یا چند هفته است.
جراحی
اگر درمان با گرما، لیزر یا فوم جواب نداد، روش جراحی سنتی توصیه می‌شود. برای برداشتن وریدهای واریسی در کودکان بسته به محل و شدت آنها می‌توان از تکنیک های مختلفی استفاده کرد.
سؤالات متداول
آیا یک نوجوان 13 ساله می‌تواند به واریس مبتلا شود؟
بر خلاف انتظار ما، این واقعیت ناخوشایند وجود دارد که، واریس در جوانان، نوجوانان نیز می‌تواند رخ دهد. شاید از خود بپرسید که چرا در سنین پایین دچار واریس می‌شوید؟ در صورت وجود هریک از عوامل خطرزای این بیماری، جوانان نیز ممکن است به رگ های واریسی مبتلا شوند.
چرا کودک 4 ساله من واریس دارد؟
در حالی که وریدهای واریسی در کودکان کمتر از بزرگسالان شایع است، اما در هر سنی که مبتلا به آن باشید، علل آن یکسان است. وریدهای واریسی معمولاً به دلیل ضعیف شدن وریدهای پا، ایجاد می شوند که به درستی کار نمی‌کنند و اجازه می‌دهند خون در پاها جمع شده و به طور موثر به سمت قلب جریان پیدا نکند.
رگ های واریسی در کودکان چگونه است؟
رگهای واریسی پیچ خورده هستند و به رنگ بنفش یا آبی دیده می‌شوند و برآمده می‌باشند، به این معنی که به نظر می رسند بالای سطح پوست قرارگرفته اند. آنها می توانند حساس و دردناک باشند، به خصوص پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت. افرادی که دارای رگهای واریسی هستند نیز ممکن است در پاهای خود احساس درد و سنگینی کنند.
آیا واریس در کودکان از بین می رود؟
رگ های واریسی به خودی خود از بین نمی روند، اما گاهی اوقات کمرنگ‌تر دیده می‌شوند. همچنین ممکن است متوجه شوید که علائم به طور موقت در کودکان از بین رفته‌اند، به خصوص اگر کودک شما وزن کم کند یا فعالیت بدنی خود را افزایش دهد. با این حال، علائم ورید واریسی کودک شما احتمالاً پس از مدتی، باز خواهد گشت.
واریس در چه سنی خود را نشان می‌دهد؟
شاید تعجب کنید که بدانید رگهای واریسی می‌توانند در هر سنی ظاهر شوند. آنها معمولاً تا بیست سالگی و یا کمی بالاتر دیده نمی‌شوند. با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به واریس در افراد بیشتر و بیشتر می‌شود و عوامل مختلفی در این امر دخیل هستند.
بهترین درمان برای واریس در کودکان چیست؟
روشهای مبتنی بر کاتتر با استفاده ازامواج رادیویی یا استفاده از لیزر، بهترین درمان‌ها برای وریدهای واریسی بزرگ در کودکان است. پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را در ورید بزرگ شده قرار می‌دهد و نوک کاتتر را با استفاده از فرکانس رادیویی یا انرژی لیزر گرم می‌کند.
اگر واریس در کودکان درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟
اگر واریس کودکان درمان نشود، باعث افزایش درد و تورم می‌شود. هنگامی که رگهای واریسی در کودکان درمان نگردند، رگ‌ها همچنان آسیب بیشتری می‌بینند، که در نهایت باعث بدتر شدن درد و متورم شدن پاها می‌شود.
