احساس ضعف و بی حالی معمولاً متفاوت از خواب آلودگی یا احساس بی تفاوتی به دلیل مشکلات روانی است اگر چه هر دوی این موارد نیز می‌تواند باعث احساس ضعف و بی حالی در بدن شود. نشانه‌های دیگر احساس ضعف و بی حالی عبارتند از:
• بی انرژی یا کم انرژی بودن
• احساس خستگی فیزیکی و روانی
• نبودن انگیزه برای انجام کارها
چه چیز باعث ایجاد احساس ضعف و بی حالی در افراد می‌شود؟
خستگی تجربه‌ای عمومی در افراد است و همه ما بارها احساس خستگی کرده‌ایم اما معمولاً به دلیل بیماری خسته و بی حال نبوده‌ایم. احساس ضعف و بی حالی دلایل متعدد پزشکی و غیر پزشکی دارد که برخی از آنها به سبک زندگی، عادت‌های شخصی و نوع رژیم غدایی فرد مربوط می‌شود.
برخی از افراد بیش از سایرین از احساس ضعف و بی حالی رنج می‌برند همچنین در زنان احساس ضعف و بی حال بیشتر گزارش شده است. افرادی که در فقر زندگی می‌کنند و یا افرادی که از بیماریهای روحی یا بیماریهای فیزیکی رنج می‌برند بیشتر از بقیه افراد احساس ضعف و بی حالی می‌کنند.
در زیر برخی از دلایل که باعث ایجاد احساس ضعف و بی حالی در افراد می‌شود ذکر شده است که می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر باعث ایجاد این احساس شوند. علل ایجاد احساس ضعف و خستگی می‌تواند بسیار متنوع باشد:احساس
خستگی ناشی از بیماریهای قلبی یا نارسایی قلبی
احساس ضعف و بی حالی می‌تواند یکی از نشانه‌های شایع بیماریهای قلبی باشد. احساس خستگی و ضعف و یا ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره معمول به دلیل عدم توانایی قلب در پمپاژ خون کافی به اندام‌های بدن است. همچنین ممکن است به علت تنگ شدن یا انسداد عروق خونی، گردش خون در بدن و در ماهیچه‌های بدن محدود شود. به هر حال احساس ضعف و ناتونی می‌تواند نشانه هر نوع بیماری قلبی خفیف یا شدید باشد؛ بنابراین بهتر است در صورت احساس ضعف و بی حالی ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید.
عوامل مرتبط با سبک زندگی که باعث اختلال در خواب می شوند
• عوامل روحی روانی مثل استرس، اضطراب و افسردگی
• دلایل فیزیکی مثل کم خونی، دیابت، تب غده‌ای و سرطان
• دلایل فیزیولوژیکی مثل حاملگی، شیر دادن، خواب و استراحت ناکافی و تمرینات ورزشی شدید
در صورتی که احساس خستگی و ضعف به دلایل زیر به وجود آمده باشد می‌تواند طبیعی تلقی شود و مشکل پزشکی محسوب نشود:
• فعالیت فیزیکی
• استرس‌های هیجانی
• کسالت
• کم خوابی و بی خوابی
موسسه ملی پیری عاداتی را که باعث احساس ضعف و خستگی می‌شود به صورت زیر لیست کرده است:
• بیدار بودن تا دیر وقت
• خوردن کافئین زیاد
• نوشیدن زیاد الکل
• خوردن مواد غذایی با ارزش غذایی کم (هله هوله)
دلایل پزشکی احساس خستگی و ضعف
موارد پزشکی که ممکن است باعث احساس ضعف و خستگی شود و پزشک باید آنها را مورد ملاحظه قرار دهد عبارتند از:
• اضافه وزن و چاقی
• آپنه انسدادی در هنگام خوب (وقفه تنفسی در هنگام خواب)
• مصرف داروهای آرام بخش و داروهای ضد افسردگی
• بی خوابی
• کم خونی
• فقر آهن
• سرطان
• بیماریهای کلیوی
• بیماریهای کبد
• بیماریهای مرتبط با تیروئید
• دیابت
• بیماری آدیسون
• بی اشتهایی عصبی یا دیگر اختلالات مربوط به خوردن
• آرتریت مخصوصاً آرتریت روماتوئید در نوجوانان
• بیماریهای خود ایمنی مثل لوپوس اریتماتوی سیستمیک
• فیبرومیالوژیا
• عفونت به خصوص عفونت‌های مزمن در بدن
• ایدز، سل و مونونوکلئوزیس
• سوء تغذیه
بی حالی در بیماران قلبی و افراد مبتلا به نارسایی قلبی
افراد مبتلا به نارسایی قلبی همیشه احساس ضعف و خستگی دارند و برای انجام فعالیت‌های روزانه خود مثل راه رفتن، بالا رفتن از پله و حمل مواد خریداری شده با مشکل مواجه هستند. ناتوانی در انجام حرکات ورزشی و احساس ضعف و بی حالی شایع‌ترین علائم نارسایی قلبی هستند.
این احساس ضعف و خستگی به دلیل نرسیدن خون کافی به ماهیچه‌ها و بافت‌های بدن که ناشی از عدم توان پمپاژ مؤثر خون توسط قلب است، ایجاد می‌شود. بدن خون را از قسمت‌های کم اهمیت‌تر بدن مثل عضلات اندام گرفته و به جای آن به قلب، مغز و کلیه‌ها ارسال می‌کند. احساس خستگی همچنین می‌تواند به دلیل عدم توانایی بدن در دفع سریع مواد زاید به وجود آید.
یک ایده خوب این است که سطح انرژی خود را در یک روز معمولی و پس از انجام فعالبت های خاص ثبت کنید تا بتوانید هر گونه تغییری را شناسایی و بررسی نمایید.
انجام تمرینات ورزشی ملایم و منظم برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی و برای کاهش کار اضافی قلب از اهمیت فراوانی برخوردار است اما اگر متوجه کاهش سطح انرژی خود شدید ممکن است نشانه این باشد که نارسایی قلبی شما درحال وخیم‌تر شدن است. افزایش احساس خستگی و ضعف می‌تواند به دلیل مشکلات پزشکی دیگر مثل کم خونی یا مشکلات تیروئیدی باشد و شما باید بلافاصله این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید.
در صورت احساس خستگی و ضعف چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما مدت زیادی بدون علت احساس خستگی و ضعف داشتید به یک پزشک عمومی مراجعه کنید. اگر شما دچار درد قفسه سینه هستید یا احتمال ابتلا به بیماری قلبی در شما زیاد است مستقیماً نزد یک متخصص قلب بروید. وی از شما تست استرس به عمل آورده و عملکرد قلب شما را در حالت‌های فعالیت و فشار مورد ارزیابی قرار می‌دهد. متخصص قلب کلسترول خون و فشار خون شما را نیز بررسی می‌کند. شما همچنین می‌توانید از احساس خستگی و ضعف خود در طول روز گزارشی تهیه کرده و تغییرات سطح انرژی خود را دنبال کنید.
احساس خستگی یکی از علائم شایع نارسایی قلبی و بیماریهای قلبی دیگر است. احساس خستگی و ضعف زمانی رخ می‌دهد که قلب قادر به رساندن مقدار کافی خون به اندام‌های مختلف بدن نیست. از آنجا که خستگی و احساس بی حالی می‌تواند نشانه هر بیماری دیگری نیز باشد بهتر است که علائم احتمالی دیگر را که دارید نیز مورد بررسی قرار دهید و در صورتی که احتمال نارسایی قلبی را می‌دهید حتماً به متخصص قلب مراجعه کنید. نارسایی قلبی با تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی سالم بهبود می‌یابد که در صورتی که در ابتدای بیماری هم باشد اثربخشی بیشتری دارد.
روشهای درمانی برای معالجه احساس خستگی و ضعیف کدامند؟
برای احساس خستگی که به دلیل سندرم خستگی مزمن (CFS) یا سفالومیلیت میالژیک (ME) نباشد درمان منحصر بفردی وجود ندارد زیرا مدیریت درمان باید براساس علل ایجاد احساس خستگی انجام می‌شود. برای درمان بیماریهای زمینه‌ای از رویکرد درمانی عمومی استففاده می‌شود.
اگر در فرایند تشخیص، بیماری زمینه‌ای یافت نشد که دلیل ایجاد احساس خستگی و ضعف در بدن باشد، رژیم غذایی و سبک زندگی با عوامل زیر می‌تواند در رفع احساس خستگی و ضعف بدن کمک نماید:
• بهبود عادات خواب و اطمینان از داشتن خواب کافی
• تمرینات ورزشی منظم و ایجاد تعادل در فعالیت و استراحت
• تغذیه بیماران قلبی مناسب برای دور شدن از چاقی و یا لاغری غیر طبیعی
• تنظیم انتظارات واقعی برای کار و برنامه‌های روزانه
• قرار دادن زمان کافی برای استراحت، مثل انجام برخی حرکات آرامش بخش یوگا
• شناخت و حل موارد استرس زا نظیر استفاده از مرخصی‌های کاری یا حل و فصل مشکلات ارتباطی با دیگران
• اجتناب از مصرف الکل، نیکوتین و مواد مخدر غیرقانونی
برای برخی افراد که از احساس خستگی و ضعف رنج می‌برند و موارد انگیزشی یا روحی و ذهنی دارند، پزشک ممکن است آنها را برای درمان رفتار شناختی به مشاوران ارجاع دهد تا با آنها صحبت کرده و راهنمایی‌های لازم را به این افراد بدهند.
برخی پزشکان در مورد سندرم خستگی مزمن (CFS) یا (ME) متخصص هستند که می‌تواند برای افرای که شاخص‌های شناخت این بیماری‌ها را ندارند هم مناسب باشد. آنها ممکن است مشاوره‌هایی در زمینه علل شغلی ابتلا به خستگی و ضعف ارائه داده یا برنامه‌ای با رویکرد چند رشته‌ای مثل ورزش درمانی را برای مدیریت درمان ارائه دهند.
