تغییر سبک زندگی یک مسیر طولانی در کنترل فشار خون بالا است. پزشک ممکن است رژیمهایی غذایی سالم و کمنمک را به شما توصیه کند و از شما بخواهد که به طور منظم ورزش کرده، از استعمال دخانیات خودداری کرده و وزن سالم خود را حفظ کنید؛ اما در برخی از موارد، تغییرات سبک زندگی کافی نیست. علاوه بر رژیمهای غذایی سالم و ورزش کردن، پزشک داروهایی را برای پایین آوردن فشار خون برای شما تجویز میکند. اهداف درمانی فشار خون بالا به میزان سلامت شما بستگی دارد.
به علاوه، شما و پزشکتان باید داروهایی که برای درمان بیماریهای دیگر مصرف میکنید را بررسی نمایید. برخی از داروها، غذاها و مکملها ممکن است فشار خون را افزایش دهند و یا اثر داروهای کاهنده فشار خون را تضعیف نمایند. در مورد داروها و مکملهایی که استفاده میکنید صادقانه پزشک خود را مطلع کنید.
اگر شما داروهای فشار خون خود را مطابق با دستورالعمل پزشک به دقت مصرف نکنید، مشکل فشار خون برای شما جدیتر خواهد شد. اگر شما از خوردن دارو به دلیل بروز عوارض جانبی یا فراموش کردن مصرف اجتناب کنید با پزشک خود در مورد پیدا کردن راه حلی برای این مشکلات صحبت کنید. بدون نظر پزشک روش درمانی خود را عوض نکنید.
اهداف درمان فشار خون
اگر شما 60 سال یا بیشتر دارید و داروهای کاهنده فشار خون سیستولیک (تا فشار خون کمتر از 140 میلیمتر جیوه) را مصرف میکنید، نباید داروهای خود را تغییر دهید مگر این که عوارض جانبی آنها زیاد باشد و بر سلامت و کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد.
معمولاً افراد با بیش از 60 سال به پرفشاری سیستولیک مبتلا هستند. در حالی که فشار خون سیستولیک در این افراد بالا است ولی فشار خون دیاتولیک آنها پایین است.
داروها تجویزی پزشک برای شما به میزان فشارخون و مشکلات و بیماریهای دیگر شما بستگی دارد.
داروهای کنترلکننده فشار خون
دیورتیک های تیازیدی
دیورتیکها که به آنها مدر یا قرص آب گفته میشود بر عملکرد کلیه تأثیر گذاشته و به بدن کمک میکنند تا سدیم و آب را دفع کرده و حجم خون را کاهش دهد.
غالباً در وهله اول داروهای دیورتیکهای تیازید تجویز میشوند اما فقط این داروها نیستند که برای کاهش فشار خون انتخاب میشوند. دیورتیکهای دیازید شامل هیدروکلروتیازی (میکروزید)، کلرتالیدون و داروهای دیگر میشود.
اگر شما از داروهای مدر استفاده نمیکنید و فشار خون شما بالا است، از پزشک بخواهید تا داروهای دیگری به شما بدهد یا داروهای شما را که همراه با قرصهای مدر مصرف میکنید عوض کند. دیورتیک یا مسدودکنندههای کانال کلسیم میتوانند برای سیاهپوستان و افراد مسن بهتر از آنزیمهای تبدیلکننده آنژیوتانسین عمل میکنند. یکی از عوارض جانبی شایع این داروها افزایش و تکرر ادرار است.
مسدودکنندههای بتا
این داروها حجم کار قلب را کاهش داده و عروق خونی را باز میکنند تا نرخ ضربان قلب آرام شده و فشار کمتری بر قلب وارد شود. مسدودکنندههای بتا شامل اسبوتول (سکترال)، اتنولو (تنرمین) و داروهای دیگر میشود.
وقتی که داروهای مسدودکننده بتا به تنهایی تجویز میشوند به خوبی عمل نمیکنند به خصوص در افراد سیاهپوست و مسن اما اگر همراه با داروهای دیگر کاهنده فشار خون مصرف شوند مؤثرتر خواهند بود.
مسدودکنندههای آنزیمهای تبدیلکننده آنژیوتنسین
این داروها مانند لیزینوپریل (زستریل)، بنازپریل (لوتنسین)، کاپتوریل (کاپوتن) و داروهای دیگر به شل شدن عروق خونی با جلوگیری از شکلگیری مواد شیمیایی طبیعی که باعث تنگ شدن عروق خونی میشوند کار میکند. داروهای آنزیمهای تبدیلکننده آنژیوتنسین برای افراد مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی نیز مؤثر است.
مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین II لوزارتان
این داروها به شل شدن عروق خونی با مسدود کردن عملکرد و جلوگیری از شکلگیری مواد شیمایی طبیعی که باعث باریک شدن عروق میشوند کمک میکند. مسدودکنندهها گیرندههای انژیوتاسین II شامل کاندسارتان (آتاکاند)، لوسارتان (کوزار) و داروهای دیگر میشود. مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین II برای افراد مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی نیز مفید است.
مسدودکنندههای کانال سدیم
این داروها شامل آملودیپین (نورواسک)، دیلتیازم (کاردیزم، تیازاک و…) و داروهای دیگر بوده و به شل شدن عضلات عروق خونی کمک میکنند. برخی از این داروها نرخ ضربان قلب را آرامتر میکند. مسدودکنندههای کانال سدیم برای سیاهپوستان افراد مسن بهتر از مسدودکنندههای آنزیمهای تبدیلکننده آنژیوتنسین عمل میکنند.
آب گریپ فوروت با برخی از داروهای مسدودکننده کانال کلسیم تداخل داشته و سطح خونی دارو را افزایش داده و باعث ایجاد عوارض جانبی شدیدتری در شما میشود. اگر در مورد این تداخل نگرانی دارید با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
مسدودکنندههای رنین
آلیسکیرن (تکتورنا) تولید رنین را کاهش میدهد. رنین آنزیمی است در کلیهها که زنجیره مراحل شیمیایی که فشار خون را افزایش میدهد را آغاز میکند.
تکتورنا با کاهش توانایی رنین برای شروع کردن این فرایند کار میکند. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی خطرناک مانند سکته مغزی، شما نباید آلیسکیرین را همراه با آنزیمهای تبدیلکننده آنژیوتنسین یا مسدودکنندهها گیرندههای انژیوتاسین II مصرف کنید.
داروهای مکمل که برای درمان فشار خون به کار برده میشوند
اگر شما با مصرف ترکیب داروهای فوق در حفظ مقدار طبیعی فشار خون خود ناتوان هستید پزشک داروهای زیر را برای شما تجویز میکند:
- مسدودکنندههای بتا: این داروها تأثیر عصب بر عروق خونی و تأثیر مواد شیمیایی طبیعی باریک کننده عروق را کاهش میدهد. مسدودکنندههای آلفا شامل دوگزازوسین (کاردیورا)، پرازوسین (مینیپرس) و داروهای دیگر میشود.
- مسدودکنندههای آلفا – بتا: مسدودکنندههای آلفا – بتا علاوه بر کاهش تأثیرات عصبی بر عروق خونی، نرخ ضربان قلب را نیز کاهش داده تا میزان خون پمپاژ شده توسط قلب به داخل عروق کاهش یابد. مسدودکنندههای آلفا – بتا شامل کاروویلول (کورژ) و لابتالول (تراندات) میشود.
- عاملهای عملکننده بر سیستم مرکزی: این دارو مغز را از ارسال سیگنال به سیستم عصبی که نرخ ضربان قلب را افزایش داده و عروق خونی را باریک میکند بازمیدارد. نمونههایی از این داروها عبارتند از کلونیدین (کاتاپرس، کاپووی)، گانفاسین (اینتونیو، تنکس) و متیل دوپا.
- بازکنندههای عروق: این داروها شامل هیدروالازین و ماینوکسیدیل مستقیماً بر عضلات دیواره عروق تأثیر گذاشته و اجازه نمیدهند که عضلات سفت شده و باعث تنگ شدن عروق شوند.
- آنتاگونیست آلدوسترون: نمونههایی از این داروها عبارتند از اسپیرونولاکتون (آلداکتون) و الرنون (اینسپرا). این داروها تأثیر ماده شیمیایی طبیعی که میتواند باعث احتباس آب و نمک شده و فشار خون را بالا ببرد را از بین میبرند.
برای کاهش مصرف و دوز مصرفی روزانه، پزشک ممکن است ترکیب داروهای با دوز پایین را بیش از دوزهای بالا یک داروی تنها مورد توجه قرار دهد. در واقع، برای کنترل فشار خون، مصرف دو دارو یا بیشتر اغلب مؤثرتر از مصرف یک دارو است. در برخی موارد پیدا کردن داروها یا ترکیب مؤثر داروها میتواند موضوع آزمون و خطا باشد.
تغییرات سبک زندگی برای درمان فشار خون بالا
مهم نیست که پزشک شما چه دارویی را برای بیماری فشار خون بالای شما تجویز میکند، به هر حال شما باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا فشار خون شما پایین بیاید.
پزشک شما ممکن است موارد زیر را برای تغییر در سبک زندگی به شما پیشنهاد بدهد:
- پیروی از یک رزیم غذایی سالم کمنمک (رژیم غذایی با رویکرد متوقف ساختن پرفشاری خون)
- ورزش منظم
- ترک استعمال دخانیات
- محدود کردن مصرف نوشیدنیهای الکلی
- حفظ وزن سالم یا کاهش وزن در صورتی که چاق بوده یا دچار افزایش وزن هستید.