خروپف ساده و قدیمی، به خصوص برای کسانی که ناچارند به آن گوش دهند، می‌تواند کمی آزاردهنده باشد. اما قطع مکرر تنفس در موقع خروپف برای لحظاتی کوتاه می‌تواند به مشکلات قلبی و عروقی منجر شود و تهدیدی بالقوه برای زندگی باشد.
این پدیده با نام آپنه به هنگام خواب شناخته می‌شود که در آن شخص دچار 5 تا 30 مرتبه وقفه‌ی تنفسی در طول یک ساعت از خواب خود می‌شود. این وقفه‌ها منجر به بیدار شدن شخص و نفس نفس زدن او می‌شود. این مسئله از یک خواب آرام جلوگیری می‌کند و سبب بروز مشکلاتی چون فشار خون بالا، آریتمی، سکته‌ی مغزی و نارسایی‌های قلبی می‌شود.
بیماری‌های قلبی عمده‌ترین علت مرگ و میر است و سکته‌های مغزی در رتبه‌ی چهارم قرار دارد، در حالیکه سکته‌ی مغزی علت اصلی ناتوانی‌های فیزیکی است. فشار خون بالا یک عامل خطر اصلی برای هر کدام از این موارد است.
شواهدی در دست است که نشان می‌دهد رابطه‌ی مستقیمی بین آپنه به هنگام خواب و بیماری فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی وجود دارد، بنابراین ضروریست که افراد نسبت به این مهم آگاهی پیدا کنند.
مشکل رایج
تقریباً از هر پنج نفر، یک نفر از مشکل خفیف آپنه به هنگام خواب رنج می‌برد و این مشکل در مردان نسبت به زنان شایع‌تر است. شایع‌ترین نوع آپنه، آپنه‌ی انسدادی خواب است که فشار آن برروی بخش بالایی قفسه‌ی سینه و گردن سنگینی می‌کند و منجر به انسداد جریان هوا می‌شود. (نوع دیگر آن که آپنه خواب مرکزی است که کمتر اتفاق می‌افتد.)
آپنه‌ی انسدادی خواب (OSA) با چاقی، که یکی از دلایل اصلی ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته است، در ارتباط است. گذشته از این که چاقی می‌تواند به بروز آپنه به هنگام خواب منجر شود، اختلالات خواب ناشی از این عارضه، در چرخه‌ای ناسالم، موجب چاقی بیشتر می‌شوند. در هنگام بروز آپنه‌ی انسدادی خواب، مجاری تنفسی فوقانی، به دلیل از دست رفتن قوام ماهیچه‌هایی که آن‌ها را باز نگه می‌دارند، بسته می‌شوند. هر چه وزن شخص بیشتر باشد، این اتفاق بیشتر رخ می‌دهد و در نتیجه آپنه‌هایی شدیدتر به هنگام خواب ایجاد می‌شوند. هر بار که این مجاری تنفسی بسته می‌شوند، وقفه‌ای در تنفس بوجود خواهد آمد.
نوع دیگر آپنه به هنگام خواب، آپنه خواب مرکزی (CSA) است، که به مراتب کمتر شایع است. در این حالت مغز سیگنال‌های انقباض و انبساط را به‌طور منظم به دیافراگم ارسال نمی‌کند. در آپنه خواب مرکزی میزان خروپف بسیار اندک است. این عارضه با سکته‌ی ساقه‌ی مغز، از این جهت که ساقه‌ی مغز مرکز ارسال پالس‌های تنفسی است، در ارتباط است.
آپنه هنگام خواب و بیماری های قلبی
تخمین زده می‌شود که در حدود 10 درصد از مردم به آپنه به هنگام خواب تشخیص داده نشده مبتلا هستند که همین مسئله می‌تواند یک از عوامل زمینه‌ای بروز بیماری‌های قلبی باشد.
یکی از راه‌هایی که آپنه به هنگام خواب را به بیماری‌های قلبی ارتباط می‌دهد، تأثیر آن برروی فشار خون است. تحقیقات نشان داده است که افراد با فشار خون عادی که به بیماری آپنه به هنگام خواب دچار می‌شوند، در طی چهار سال در معرض خطر ابتلا به فشلر خون نیز قرار می‌گیرند. فشار خون یکی از دلایل اصلی بروز بیماری‌های قلبی و سکته است.
تحقیقات نشان داده است که میزان فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (SNS) افراد مبتلا به آپنه درهنگام خواب یا بیداری در سطح بالاتری نسبت به مردم عادی قرار می‌گیرد. اعمال غیرارادی بدن، مانند ضربان قلب و انقباض رگ‌های خونی، توسط این سیستم عصبی کنترل می‌شود. معمولا میزان فعالیت این سیستم و فشار خون در افراد عادی در هنگام خواب کاهش می‌یابد. با این حال، در افراد مبتلا به آپنه، فعالیت بالاتر سیستم عصبی سمپاتیک، رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و همزمان با آن میزان ضربان قلب نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه خون با شدت بیشتری به رگ‌های منقبض شده پمپاژ می‌شود. در این حالت فشار خون افزایش می‌یابد. در هنگام بروز آپنه، حتی فشار خون 150/ 250 نیز ثبت شده است.
ضربان قلب افراد مبتلا به آپنه، حتی در اوقات بیداری، نسبت به سایرین سریع‌تر است، اما این افراد تغییرپذیری کمتری در ضربان قلب خود دارند. ترکیب تغییرپذیری اندک ضربان قلب و تغییرات زیاد فشار خون یکی از شاخص‌های اصلی مشکلات بالقوه‌ی قلبی و عروقی است.
در نهایت، عارضه‌ی آپنه‌ی مرکزی می‌تواند به فشار خون بالا، جریان سریع و غیعادی آدرنالین و تپش نامنظم قلب منجر شود. معمولاً مشکل آپنه مرکزی بدون خروپف کردن است و به دلیل انسداد ایجاد نمی‌شود و نارسایی سیگنال‌های مغزی تنفس عامل بروز آن خواهد بود.
آنچه که می توان در مورد آپنه به هنگام خواب انجام داد
روش‌هایی چون فشار مثبت و پيوسته هوا (CPAP) در درمان آپنه به هنگام خواب و بسیاری از علائم و عوارض آن مؤثر خواهد بود. درمان مشکلات زمینه‌ای بیماری‌های قلبی مانند آپنه، تا حد زیادی می‌تواند احتمال ابتلا به مشکلات جدی‌تر تهدید کننده‌ی سلامتی را کاهش دهد.
مشاهدات نشان می‌دهد که، فشار خون بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و آپنه قرار داشتند و با استفاده از دستگاه‌های CPAP تحت درمان قرار گرفته بودند، تا حد زیادی، هم در مواقع بیداری و هم در مواقع خواب، کاهش یافته بود.
برای ارزیابی کامل میزان خطر عارضه‌ی آپنه هنگام خواب و بیماری‌های قلبی، بهتر است معایناتی در زمینه‌ی وضعیت خواب بیمار توسط مختصصین خواب به عمل آید تا این اختلال یا هر نوع اختلال مربوط به خواب دیگر تشخیص داده شود و عوارض مرتبط با این اختلالات نیز معلوم شوند.
در صورتیکه شما نیز به بیماری آپنه به هنگام خواب مبتلا هستید و در مورد مخاطرات سلامتی مرتبط با این اختلال نگران هستنید، حتماً علائم و نشانه‌های خود را با پزشک در میان بگذارید تا در صورت نیاز معایناتی از وضعیت خواب شما نیز به عمل آید.
داشتن یک استراحت خوب
در صورتیکه شما نیز با داشتن یک خواب خوب مشکل دارید، ما موارد زیر را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
- انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم، اما نه دقیقاً قبل از خواب زیرا که ترشح آدرنالین در خون شما را بیدار نگه می‌دارد.
- میزان مصرف الکل خود را محدود کنید. مصرف بی‌رویه‌ی الکل باعث بروز اختلال در خواب می‌شود.
- از مصرف مواد غذایی کافئین‌دار قبل از خواب پرهیز کنید و به رژیم غذایی بیماران قلبی پایبند باشید .
- عاداتی منظم را برای قبل از خواب خود پیاده کنید، از قبیل دوش گرفتن با آب گرم، کم کردن نور لامپ‌ها یا مصرف دم‌نوش‌هایی گیاهی.
