آنژیوگرافی از اشعه ایکس و رنگ کنتراست مخصوص برای گرفتن عکس از شریان‌های موجود در مغز، قلب و کلیه‌ها استفاده می‌کند. رنگ به یک لوله کوچک یا کاتتر وارد و به شریانی در کشاله ران یا (گاهی اوقات) بازوی شما تزریق می‌شود. لوله کوچک بعد از تزریق بیحسی موضعی در اطراف شریان قرار می‌گیرد. گاهی اوقات یک آرامبخش داخل وریدی ارائه می‌شود. پس از تزریق رنگ، تصاویر با استفاده از یک دستگاه اشعه ایکس گرفته می‌شوند. اگر در دوران بارداری بیمار شوید، هم شما و هم جنین تان بیمار خواهید بود. با این حال، قبل از درمان، پزشک شما باید مشکل پزشکی و شرایط احتمالی که می‌تواند بر شما و نوزاد شما تاثیر بگذارد را تعیین نماید.
آنژیوگرافی هم روی مادر و هم جنین تاثیر می‌گذارد. جنین در هفته 8 تا 15 بارداری بیشتر به اثرات آنژیوگرافی حساس است. خطرات آنژیوگرافی در طول بارداری به مرحله بارداری و دوز جذب مربوط می‌باشد. در صورتی که احتمال می‌دهید باردار باشید یا باردار هستید، اطمینان حاصل کنید که به پزشک و مرکز آنژیوگرافی اطلاع دهید. این مسئله ممکن است بر تصمیمات مربوط به نوع آزمایش و اینکه آیا آزمایش باید تا بعد از انجام تست حاملگی به تاخیر بیفتد، تاثیر بگذارد.
خطرات انجام آنژیوگرافی تشخیصی در طول بارداری برای مادر چیست?
یک زن باردار نسبت به زنی که باردار نیست، حساسیت بیشتری در برابر آنژیوگرافی ندارد. خطر فرآیند آنژیوگرافی تشخیصی برای یک زن باردار با خطر آن برای هر زن هم سن او که باردار نیست، یکسان می‌باشد. زنانی که در سن باروری توسط پزشک خود برای آنژیوگرافی و برخی از آزمایشات ساده اشعه ایکس ارجاع داده می‌شوند، بایستی به پزشک خود و مرکز رادیولوژی اطلاع دهند که ممکن است باردار باشند. این مسئله ممکن است بر تصمیمات مربوط به نوع آزمایش و اینکه آیا آزمایش باید تا بعد از انجام تست حاملگی به تاخیر بیفتد، تاثیر بگذارد (جمله تکراری). هر زمان که فردی، از جمله یک زن باردار، در معرض آنژیوگرافی یونیزه قرار می‌گیرد، دو نوع خطر اصلی وجود دارد:
خطر کوتاه مدت
نمونه‌هایی از آسیب‌های کوتاه مدت (یا مقطعی) شامل سوختگی پوست و / یا ریزش مو در نواحی از بدن که در معرض دوز بسیار بالایی از اشعه X قرار گرفته اند، می‌باشد. آسیب‌های کوتاه مدت معمولا نتیجه فرآیندهای بسیار طولانی و پیچیده سی تی و یا روش‌های فلوروسکوپی مداخله‌ای است که در بیماران بد حال انجام می‌شود. یک آستانه دوز مهم تابش وجود دارد که باید قبل از بروز آسیب کوتاه مدت، در نظر گرفته شود. معمولا در تصویربرداری تشخیصی این اتفاق نمی‌افتد.
خطر بلند مدت
این خطر همچنین به خطر “تصادفی” شناخته می‌شود. در اثر تابش یونیزه پزشکی، یک افزایش بسیار کوچک در احتمال ابتلا به سرطان یا آسیب ژنتیکی وجود دارد. تصور میزان ریسک مربوط به تابش یونیزه می‌تواند یک مفهوم دشوار باشد، زیرا بسیار کوچک است. خطر به صورت شانس در میلیون بیان می‌شود، بسیار شبیه به اینکه به مواردی از قبیل شانس برنده شدن جایزه اول در یک لاتاری، احتمال مرگ در یک تصادف در مسیر رفتن به محل کار و یا احتمال ابتلا به سرطان ریه در صورت کشیدن نخ سیگار، فکر کنید.
بسیار مهم است بدانید که خطر برای هر فردی که تحت فرآیند آنژیوگرافی قرار می گیرد، محاسبه نمیشود. برآورد خطر به جمعیت بزرگی از افراد اشاره دارد و “متوسط” خطرات در کل این جمعیت است. به علت ویژگی‌های ژنتیکی و یا ارثی، همه ما حساسیت‌های مختلفی به اثرات تابش داریم. در اکثر موارد، ما نمی‌توانیم اثری که ژن‌های ما بر میزان حساسیت شخصی ما به اثرات تابش دارد را اندازه گیری و یا محاسبه کنیم.
خطرات آنژیوگرافی تشخیصی در طول بارداری بر جنین چیست?
بسیار مهم است بدانیم که آنژیوگرافی جنین را آنقدر به میزان کم تحت تابش قرار می‌دهد که باعث ایجاد هیچ نگرانی نمیشود. با این حال، اگر زنی باردار است یا احتمال بارداری وجود دارد، بهتر است در صورت امکان از آزمایشات و روش‌هایی که به طور مستقیم رحم و یا شکم را در معرض تابش قرار می‌دهد، اجتناب شود. همانند آنژیوگرافی، خطر هر گونه تست یا روش برای مادر و جنین باید با مزایای آن سبک سنگین شود. به طور کلی، خطر ناشی از اشعه یونیزاسیون مورد استفاده برای تشخیص پزشکی (به عنوان مثال اشعه ایکس، سی تی، پزشکی هسته‌ای و آنژیوگرافی) برای جنین به موارد زیر بستگی دارد:
بخشی از بدن مادر که در معرض تابش قرار می‌گیرد
مرحله حاملگی
دوز تابش دریافت شده
اگر باردار هستید و می‌خواهید هر گونه تصویربرداری پزشکی را انجام دهید، باید به پزشک و مرکز درمانی و یا بیمارستان خود که در آن تست صورت می‌گیرد، اطلاع دهید. واضح است که اکثر زنانی که در بارداری در معرض تابش‌های پزشکی قرار گرفته اند یا پس از انجام یک تست یا فرآیند پرتودهی یونیزه، متوجه شده اند که باردار هستند، نگران این موضوع هستند که آیا این پرتوها بر روی جنین‌شان تاثیر می‌گذارد یا خیر. اگر درمورد قرار گرفتن در معرض انواع تابش‌های پزشکی، نگرانی دارید، لطفا با پزشک خود مشورت کنید.
خطر کوتاه مدت
از آنجا که جنین به سرعت در حال رشد و نمو می‌باشد، خطرات کوتاه مدت (یا خطرات مقطعی) برای یک جنین (یا رویان، که به جنین در 8 هفته اول پس از لقاح گفته می‌شود) متفاوت با یک کودک یا بزرگسال است. این خطرات شامل مرگ، کاهش رشد طبیعی، رشد غیر طبیعی (که منجر به ناهنجاری می‌شود) و عقب ماندگی ذهنی یا احساسی می‌باشد.
خطر بلند مدت
این خطر به خطر تصادفی نیز شناخته می‌شود. همانطور که در بالا توضیح داده شد، در حال حاضر تنها می‌توان خطرات بالقوه را برآورد کند. این خطرات ممکن است شامل خطرات نظری سرطان در بعضی از موارد پس از تولد (در کودکی یا بزرگسالی) و خطرات بیماریهای ارثی باشد که در فرزندان فردی که در دوران جنینی در معرض تابش قرار گرفته است، اتفاق بیفتد.
فواید مشاوره زنان باردار با پزشک مربوطه قبل از آنژیوگرافی
قبل از ارجاع یک زن باردار برای انجام آنژیوگرافی، پزشک زن با او مشورت نموده و ارزیابی می‌کند که آیا مزایا بیش از خطرات ممکن است یا خیر. متخصصی که این فرایند را انجام می‌دهد نیز ارزیابی می‌کند که آیا این روش مناسب‌ترین اقدام است، و همچنین اطلاعاتی که پزشک ارجاع دهنده در فرم درخواست خود به همراه سابقه پزشکی بیمار نوشته شده است را در نظر می‌گیرد.
سوالات متداول
اگر سوالی در مورد آنژیوگرافی و بارداری دارید در این قسمت کلیک کنید.
اگر زنی تحت فرآیندی قرار بگیرد که با تابش سر و کار دارد و سپس متوجه شود که باردار است چه باید کرد؟
اگر یک زن تحت فرآیند آنژیوگرافی قرار بگیرد و سپس اطلاع پیدا کند که باردار بوده است، لازم است که زن با پزشک خود درباره خطرات بالقوه صحبت کند. این امر از نگرانی بی دلیل یا اقدام به ختم حاملگی بی مورد در نتیجه وجود ترس در مورد سلامتی جنین به علت قرار گرفتن در معرض اشعه یونیزه، جلوگیری می‌کند. قویا توصیه می‌شود که زن در مورد هر گونه دلواپسی یا نگرانی با پزشک ارجاع دهنده خود صحبت کند
اگر در حال اقدام به بارداری هستم چه نکته‌ای را باید در نظر بگیرم؟
اگر شما در حال تلاش برای باردار شدن هستید و نیاز به آنژیوگرافی دارید، باید زمان بندی این تست را در ارتباط با دوره قاعدگی خود در نظر بگیرید.
اگر زنی شیرده است و نیاز به آنژیوگرافی داشته باشد، چه باید کرد؟
وقتی آنژیوگرافی انجام می‌شود، در سراسر بدن پخش می‌گردد. بعضی از اندام‌ها غلظت بالاتری از تابش‌های پزشکی را جذب می‌کنند اما در سراسر بدن توزیع می‌شود. برخی از تابش‌های پزشکی می‌توانند وارد شیر مادران شیرده شوند و توسط نوزاد مصرف گردند. معمولا، برای جلوگیری از قرار گرفتن غیر ضروری نوزاد در معرض تابش‌های پزشکی، تغذیه با شیر مادر باید برای مدت کوتاهی پس از آنژیوگرافی به تعویق بیفتد. طول مدت زمان بستگی به نوع و مقدار آنژیوگرافی دارد. در صورت شیر ده بودن در زمان استفاده از روش‌های پزشکی هسته‌ای، زن باید قبل از انجام فرآیند به پزشک اطلاع دهد و از متخصص راهنمایی بگیرد که چه زمان شیردهی را دوباره ادامه دهد.
