چربی خون بالا چیست؟
چربی‌های موجود در خون، چربی خون نامیده می‌شود. این چربی‌ها با پروتئین موجود در خون ترکیب شده و لیپوپروتئین را تشکیل می‌دهند. لیپوپروتئین‌ها، انرژی لازم برای بدن شما را تامین می‌کنند، از این رو برای سلولهای بدن اهمیت زیادی دارند.
سه نوع لیپوپروتئین (کلسترول) در خون شما وجود دارد: 1) کلسترول با چگالی بالا (HDL)، (2) کلسترول با چگالی کم ( LDL)، (3) کلسترول با چگالی بسیار کم (VLDL). HDL گاهی اوقات “کلسترول خوب” نامیده می‌شود، زیرا مانع تجمع کلسترول در دیواره‌ی شریان‌ها می‌شود. LDL را می‌توان کلسترول “بد” نامید، زیرا سطح LDL بالا می‌تواند خطر ابتلا به حمله‌ی قلبی یا سکته را افزایش دهد.
چربی خون یک عامل خطر برای بیماری‌های قلبی عروقی
چربی خون یک عامل خطر برای بیماری‌های قلبی عروقیسطح غیرطبیعی چربی خون از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی عروقی است.
کلسترول، ماده‌ای نرم و مومی شکل است که در میان چربی‌های موجود در جریان خون و در تمام سلولهای بدن یافت می‌شود. این ماده برای عملکرد سالم بدن ما مهم است و بدن برای تشکیل غشای سلولی و هورمون‌ها به آن نیاز دارد.
بدن انسان کلسترول را تولید می‌کند و ما نیز هنگامی که از گوشت حیوانات و مشتقات حیوانی مانند شیر و پنیر تغذیه می‌کنیم، کلسترول را وارد بدن خود می‌کنیم. بدن ما همچنین می‌تواند از مواد غذایی که حاوی کلسترول نیستند، مانند روغن نارگیل، روغن خرما و چربی‌های ترانس که اغلب در مواد غذایی مانند سیب‌زمینی سرخ کرده، کیک و کلوچه استفاده می‌شود، کلسترول را تولید کند.
ذراتی به نام لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، کلسترول را در جریان خون با خود حمل می‌کنند. سطح بالایی از کلسترول LDL منجر به تصلب شرایین شده و خطر حمله‌ی قلبی و سکته‌ی ایسکمی را افزایش می‌دهد. کلسترول HDL خطر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد، زیرا کلسترول را از جریان خون دور می‌سازد.
استروژن که هورمونی زنانه است، سطح کلسترول HDL را افزایش می‌دهد و این می‌تواند تا حدی دلیل کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در زنان قبل از یائسگی باشد.
سطح طبیعی کلسترول کلی بدن چقدر است؟
سطح کلسترول طبیعی بدن، 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا کمتر است.
سطح LDL طبیعی بدن چقدر است؟
سطح LDL طبیعی بدن، 130 میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر یا کمتر است. هنگامی که سطح LDL بالاتر از 130 است، چربی می‌تواند در دیواره‌ی رگ‌های خونی رسوب کند. این چربی می‌تواند موجب انسداد شریان‌ها و مانع جریان خون از طریق آنها شود. اگر شریانی که به قلب شما می‌رود مسدود گردد، شما ممکن است دچار حمله‌ی قلبی شوید. اگر شریانی که به مغز می‌رود مسدود گردد، ممکن است سکته مغزی رخ دهد. سطح LDL بالا باعث بیماری قلبی، سکته مغزی، گردش خون ضعیف و بیماری کلیوی می‌شود.
عوامل چربی خون بالا
اکثر مردم دارای سطح بالایی از چربی خون هستند، زیرا بیش از حد مواد غذایی دارای چربی بالا مصرف می‌کنند. سطح بالای چربی خون در برخی از افراد به دلیل یک اختلال ارثی است. سطح چربی بالای خون همچنین ممکن است به دلیل عوارض پزشکی مانند دیابت و بیماری قلبی، کم کاری تیروئید، اعتیاد به الکل، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های کبدی، استرس و بیماری قلبی باشد. در برخی افراد، برخی از داروها، مانند قرصهای جلوگیری از بارداری، استروئیدها و داروهای فشار خون می‌تواند میزان چربی خون را افزایش دهد.
چه زمانی باید سطح کلسترول خود را چک کرد؟
اگر سن شما بیشتر از 20 سال است، باید یک آزمایش خون برای اندازهگیری کلسترول خود انجام دهید. اگر سطح کلسترول شما بالاست، پزشک درمان لازم را انجام داده و گاهی سطح کلسترول شما را مجدداً اندازهگیری می‌کند.
علائم و نشانه‌های کلسترول بالا چیست؟
کلسترول بالا اغلب هیچ نشانه‌ای ندارد. بدون یک آزمایش خون، شما ممکن است از اینکه دارای سطح بالای چربی خون هستید بی‌خبر باشید، تا زمانی که دچار حمله‌ی قلبی و یا سکته‌ی مغزی شوید. برخی از افراد دارای چربی خون بالا، برجستگی‌های چربی زرد رنگی بر روی پوست خود دارند.
روشهای درمان چربی خون بالا چیست؟
روشهای اولیه برای کاهش سطح چربی خون عبارتند از: (1) خوردن چربی کمتر (2) ورزش منظم (3) کاهش وزن (اگر دارای اضافه وزن هستید). اگر سیگار می‌کشید، باید مصرف سیگار را ترک کنید. اگر این اقدامات برای کاهش سطح LDL کافی نباشد، پزشک شما ممکن است داروهایی را برای کاهش چربی خون شما تجویز کند.
راه‌های کاهش چربی در رژیم غذایی
- استفاده از گوشت لخم بدون چربی و بریدن تمام چربی‌های قابل مشاهده قبل از پخت آن.
- کندن پوست مرغ قبل از پخت آن.
- عدم مصرف غذاهای سرخ شده و یا سس پرچرب.
- کباب کردن و یا گریل کردن گوشت به جای سرخ کردن آن.
- عدم مصرف زرده‌ی تخم مرغ. شما می‌توانید سفیده‌ی تخم مرغ و یا جایگزین‌های تخم مرغ را مصرف کنید.
- استفاده از محصولات لبنی کم چرب، مانند شیر بدون چربی یا 1٪ چربی، ماست منجمد کم چرب، بستنی کم چرب و پنیر کم چرب.
- عدم مصرف شیر کامل، بستنی پر چرب، خامه‌‌ی ترش، پنیر یا شیر شکلات.
- گنجاندن فیبر بیشتر در رژیم غذایی خود– میوه‌ها و سبزیجات، منابع خوبی از فیبر هستند. سه تا پنج وعده سبزیجات در روز و دو تا چهار وعده میوه مصرف کنید.
تمرینات ورزشی
تمرینات هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه سواری و شنا، راه خوبی برای کاهش کلسترول خون هستند. ورزش همچنین فشار خون، سطح قند خون و سطح استرس شما را کاهش می‌دهد. اگر دارای اضافه وزن هستید، ورزش‌های هوازی در سوزاندن کالری و کاهش وزن به شما کمک می‌کند. ورزش‌های هوازی باید به صورت منظم انجام شود. چهار یا پنج بار در هفته، هر بار به مدت 30 دقیقه ورزش کنید. شما همچنین می‌توانید در زمان کوتاه‌تری مثلاً 10 تا 15 دقیقه ورزش کنید. اما اگر هر بار فقط 10 تا 15 دقیقه ورزش کنید، لازم است دفعات ورزش شما بیشتر از چهار یا پنج دفعه در هفته باشد.
داروهای کاهنده‌ی کلسترول
اگر در معرض خطر بالای بیماری‌های قلبی هستید و یا اگر میزان چربی خون شما بعد از رعایت یک رژیم غذایی کم چرب به مدت چند ماه کاهش نیابد، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش سطح کلسترول برای شما تجویز کند.
انواع مختلفی از داروها برای پایین آوردن سطح کلسترول خون وجود دارد. برحسب اینکه سطح کلسترول شما چقدر باشد، شما ممکن است فقط نیاز به یک دارو و یا بیشتر داشته باشید. پزشک شما گاهی برای سنجش سطح کلسترول شما و مشاهده‌ی تاثیر داروها، آزمایش خون را برای شما تجویز می‌کند.
