اگر به دلایلی قلب شما دچار مشکل شده است، بنابراین احتمالاً شما گفته خواهد شد که به یک اکوکاردیوگرام یا الکتروکاردیوگرام نیاز دارید. از آنجایی که هر دو این روشها دارای نامهای بسیار طولانی میباشند که تقریباً یکسان هستند، تفاوت قائل شدن بین این دو نام مشکل میباشد. اکوکاردیوگرام و الکتروکاردیوگرام هر دو قلب را به شیوهای متفاوت آزمایش میکنند و به طور معمول برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد قلب بیمار به صورت ترکیبی استفاده میشوند. اکوکاردیوگرام از یک دستگاه ویژه برای ارسال امواج صوتی های پیچ در سراسر قفسه سینه استفاده میکند. این دستگاه پس از برخورد امواج صوتی به قلب و بازگشت آنها، اکوها را جمع آوری میکنند. هنگامی که اکو دریافت میشود، یک ویدیو از قلب شما بر روی یک صفحه نمایش قرار میگیرد. اکوکاردیوگرام اساساً آزمایش اولتراسوند بر روی قفسه سینه است همانند سونوگرافی که روی شکم خانم باردار انجام میشود. اکوکاردیوگرام برای تشخیص انواع اختلالات قلب انجام میشود. مرمرهای قلب، بزرگ شدن قلب، درد قفسه سینه و ضربان نامنظم قلب میتوانند با استفاده از یک اکوکاردیوگرام تشخیص داده شوند. این روش همچنین برای اطمینان از اینکه قلب شما بعد از حمله قلبی درست کار میکند یا زمانی که از بیماری قلبی رنج میبرید انجام میشود. الکتروکاردیوگرام برای اطمینان از این که فعالیت الکتریکی قلب شما به درستی کار میکند، انجام میگردد. فعالیت الکتریکی موجب انقباض قلب میگردد و خون را در سراسر بدن پمپ میکند. الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب شما را به صورت خطوط بر روی کاغذ نشان میدهد. سپس خطوط به دست آمده تجزیه و تحلیل میشوند تا آنچه که در قلب شما اتفاق می افتد تفسیر گردد. این روش معمولاً نوار قلب نامیده میشود. علاوه بر بررسی فعالیت الکتریکی قلب، الکتروکاردیوگرام میتواند برای پیدا کردن علت درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تپش قلب استفاده شود. اگر هر کدام از این علائم ایجاد شوند.
ضرورت انجام تست اکو و نوار قلب سالیانه
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب و اکوکاردیوگرام یا ECG آزمایشهای ساده و غیر تهاجمی و بدون درد هستند که فقط چند دقیقه طول میکشند و به عنوان بخشی از معاینات سالانه در دفتر پزشک شما انجام میشوند. شما روی یک تخت معاینه قرار میگیرید و تکنسین ژل و پچ های کوچکی را به قفسه سینه، بازو و پاهای شما اعمال میکند. فعالیت الکتریکی قلب به عنوان یک سری امواج (تریسینگ) بر روی نوار کاغذی ثبت میشود. مهم است توجه داشته باشید که یک نوار قلب استراحت فعالیت الکتریکی قلب شما تحت استرس را نشان نمیدهد. نوار قلبها میتوانند به دلایل مختلف غیر طبیعی باشند. یک نوار قلب غیرطبیعی لزوماً نشان دهنده بیماری قلبی تهدید کننده زندگی نیست. آزمایشات بیشتری برای مشخص کردن اینکه آیا اختلال نشان دهنده یک مشکل واقعی است انجام میشوند. اخذ سالانه نوار قلب مفید است، بنابراین اگر علائم جدیدی ایجاد میشود، یک نوار قلب جدید میتواند انجام شود و با آخرین مورد مقایسه گردد. اگر علائم حمله قلبی مانند درد قفسه سینه در حالت استراحت در حالی که نوار قلب جدید در حال انجام است، مشاهده گردد، آزمایش جدید ممکن است مشکلاتی را که قبلاً تشخیص داده نشدهاند، نشان دهد و این به پزشک کمک میکند تا به تشخیص سریعتر دست یابد. اگر شما هرگز یک نوار قلب پایه نداشتهاید و درد ناگهانی قفسه سینه داشتید، پزشک ممکن است تغییرات کاملاً طبیعی در قلب را با یک مشکل قریب الوقوع اشتباه بگیرد و شما را با شدت بیشتری از آن چه لازم است، درمان کند.
ارتباط با ما
پزشک مهـدی کریـمی متخصص قلب و عروق، ایشان عضو هیئت علمی دانشگاه و عضو انجمن قلب آمریکا (AHA) میباشند.
تهران- شریعتی، بین ظفر و میرداماد، جنب مترو شریعتی، ساختمان پزشکان نیکان طبقه ۵ واحد ۵
شماره تماس: 02122254520 و 02122254144
تستهای مخصوص بررسی سلامت قلب
پزشکان قادر به انجام تعدادی از آزمایشها برای تعیین سلامت قلب و تشخیص بیماریهای بالقوه و جدی قلب هستند. دو مورد از آزمایشهای رایج، الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) و اکوکاردیوگرام میباشند. در حالی که این دو آزمایش ممکن است شبیه به یکدیگر به نظر برسند، هر یک از آنها برای شناسایی انواع مختلف اختلالات قلب استفاده میشوند. بسته به وضعیت، پزشک شما ممکن است توصیه کند که یک یا هر دو این آزمایشها را انجام دهید. هر دو الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب و اکوکاردیوگرام (اکو) آزمایشاتی هستند که برای تعیین سلامت قلب استفاده میشوند. هنگامی که نوبت به تفاوت بین اکوکاردیوگرام و الکتروکاردیوگرام میرسد، هر دو آزمایش میتوانند مشکلات مربوط به دریچههای قلب، عضلات و ریتم را تشخیص دهند؛ با این حال، یک نوار قلب فعالیت الکتریکی در قلب را اندازه گیری میکند، در حالی که اکو از اولتراسوند برای گرفتن عکس از آن استفاده میکند. اکو میتواند ساختار داخلی قلب را نشان دهد و این که جریان خون تا چه اندازه مناسب از طریق آن عبور میکند. نوار قلب و اکو هر دو تستهای غیر تهاجمی هستند که شامل حداقل ناراحتی (آن هم در صورت بروز) میباشند.
روش انجام
در طی آزمایش نوار قلب متخصص پزشکی الکترودها را به سینه بیمار و سایر قسمتهای بدن متصل میکند. الکترودها به سیمی متصل میشوند که نتایج نوار قلب را به دستگاهی که از طریق آن نتایج به صورت امواج چاپ میشوند، منتقل میکند. یک نتیجه طبیعی ضربان قلب را به طور پیوسته به میزان 60 تا 100 بار در دقیقه نشان میدهد.آزمایش نوار قلب معمولاً 5 تا 10 دقیقه طول میکشد. بیمار مجبور است که برای اکثر آزمایشات به حالت عادی تنفس کند و آرام باشد. ممکن است از بیماران خواسته شود که به پشت دراز بکشند و/ یا نفس خود را حبس کنند تا بتوانند به خواندن بهتر متخصص کمک کنند. همچنین اکوکاردیوگرام یک آزمایش سریع است که نیاز به آرامش بیمار دارد. با این حال، از بیماران درخواست خواهد شد تا به پهلو نیز دراز بکشند. کارشناس پزشکی ژل سردی را بر روی قفسه سینه بیمار اعمال میکند و یک وسیلهٔ شبیه به عصا به نام ترانس دیوسر را حرکت میدهد. ترانس دیوسر امواج صوتی را میفرستد. این امواج صوتی باز میگردند و تصویری از قلب را ایجاد میکنند. هر دو آزمایش به صورت سرپایی در کلینیک ما انجام میشود.
مبانی نوار قلب
یک نوار قلب میتواند ابزار تشخیصی مؤثر برای اندازه گیری راندمان الکتریکی قلب شما باشد. یک ضربان قلب سالم با یک ریتم خاص زده میشود. نوار قلب الگوهایی از قلب شما را در هنگام ضربان نشان میدهد، که پزشکان میتوانند از آن برای تعیین اینکه آیا اختلالاتی در ریتم قلب شما وجود دارد یا خیر استفاده کنند. یک الگوی خیلی آهسته، خیلی سریع یا بی وقفه میتواند فعالیت الکتریکی غیر طبیعی را نشان دهد. پزشکان معمولاً از یک نوار قلب برای تشخیص مسائلی مانند ضربان نامنظم قلب، تغییر در ضخامت دیواره قلب یا آسیب احتمالی عضله و بافت قلب استفاده میکنند. آزمایش نوار قلب توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی به عنوان تکنسین نوار قلب شناخته میشود، انجام میگردد. یک نوار قلب تست غیر تهاجمی و بدون درد است که به طور معمول تنها 5 تا 10 دقیقه طول میکشد. از بیمار خواسته خواهند شد تا روی میز یا تخت دراز بکشد و تا آنجا که ممکن است بی حرکت و آرام باقی بماند. تکنسین نوار قلب، برچسبهای گرد کوچک، که به عنوان لید یا الکترود شناخته میشوند را به پاها، بازوها و قفسه سینه شما متصل میکند که آنها همه به دستگاه نوار قلب وصل میشوند. سپس لیدها به جمع آوری اطلاعات در مورد فعالیت الکتریکی قلب شما خواهند پرداخت و نتایج را به دستگاه انتقال میدهند. در پایان آزمون، تکنسین نوار قلب یک نسخه چاپی از نتایج ارائه میدهد که برای تفسیر به پزشک شما داده میشود.
چه زمانی از نوار قلب استفاده میشود؟
اگر بیمار علائم بیماری قلبی را نشان دهد، پزشک نوار قلب را درخواست میدهد. پزشک همچنین ممکن است نوار قلب را در صورتی که بیمار تحت شیمی درمانی باشد، درخواست نماید زیرا بعضی از داروها میتوانند باعث بروز مشکلات قلبی شوند، به ویژه نارسایی احتقانی قلب که در این حالت قلب خون کافی را به بقیه بدن پمپ نمیکند. پزشک همچنین میتواند یک نوار قلب را برای بررسی هر یک از موارد زیر درخواست نماید:
- آسیب به بافتهای قلب
- عدم تعادل شیمیایی یا الکترولیتی
- ضربان نامنظم قلب
- عضلات بزرگ یا ضخیم شده در دیوارههای فضای قلب
مبانی اکوکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام یک روش تست پیشرفتهتر نسبت به نوار قلب است. اکوکاردیوگرام با استفاده از سونوگرافی، یا اکو کردن امواج صوتی با فرکانس بالا یک تصویر بصری از قلب را ارائه میدهد. این روند به پزشکان کمک میکند که ساختار داخلی قلب شما و این که خون تا چه سطح مناسبی در آن جریان پیدا میکند را ببینند. پزشکان همچنین میتوانند اطلاعات دقیقی را در خصوصشکل و اندازه قلب، و نیز سطح عملکرد دریچه قلب به دست آورند. اکوکاردیوگرام به طور معمول برای تشخیص مسائلی مانند لخته شدن خون و عفونت و همچنین حملات قلبی قبلی استفاده شود. با نشان دادن سرعت جریان خونی که از قلب خارج میشود، یک اکوکاردیوگرام میتواند نشان دهد که آیا پمپاژ قلب به طور مؤثر انجام میشود یا خیر. این آزمایش توسط یک متخصص پزشکی با عنوان تکنسین اولتراسوند و یا سونوگرافر انجام میگردد. روش اکوکاردیوگرام تا حدودی مشابه روش نوار قلب است. همانند نوار قلب، اکوکاردیوگرام روشی غیر تهاجمی است و تنها چند دقیقه طول میکشد. اما در حالی که برای گرفتن نوار قلب باید به پشت خود بخوابید، اکوکاردیوگرام مستلزم آن است که شما به پهلو قرار بگیرید. مقدار کمی ژل را به قفسه سینه شما اعمال میشود و سونوگرافر وسیله عصا مانندی به نام ترانس دیوسر را در منطقه برای تولید تصاویری از قلب شما قرار میدهد. در موارد نادر، پزشک ممکن است بخواهد شما تحت روشی پیشرفتهتر به نام اکوکاردیوگرام ترانس ازوفاژیال که در طی آن یک لوله نازک و انعطاف پذیر به داخل دهان و مری شما وارد میشود، اکوی قلب را انجام دهید.
چه زمانی اکوکاردیوگرام مورد استفاده قرار میگیرد؟
پزشک به احتمال زیاد اکو را برای بیماران سرطانی قبل یا بعد، یا حین درمان، درخواست مینماید. متخصصین از اکوی قلب برای بررسی هر یک از موارد زیر استفاده میکنند:
- تومورها
- عفونت
- لختههای خون در داخل رگهای خونی. نقصان توانایی قلب برای پمپ کردن خون
- نشانههای حملات قلبی در گذشته یا سایر بیماریهای قلبی
- نقص در دریچههای قلب
پزشک همچنین میتواند یک اکوکاردیوگرام را در صورت داشتن یک نوار قلب که نتایج غیر طبیعی را نشان میدهد، سفارش دهد، زیرا اکو میتواند در مقایسه با نوار قلب جزییات بیشتری را ارائه دهد. برای بیماران دارای فشار خون بالا و دیوارههای ضخیم قلب، اگر تغییرات قابل توجهی در پروفایل فاکتور خطر یا علائم مربوط به قلب وجود داشته باشد، آزمایش تکرار میشود.
نوار قلب در مقایسه با اکو: ارتباط بین این دو روش
در اغلب موارد، پزشک شما میخواهد که ابتدا نوار قلب را انجام دهید تا مشخص شود که آیا اختلالی در ریتم قلب وجود دارد یا خیر که این امر میتواند نشانهای از بیماری قلبی باشد. با توجه به نتایج، پزشک پس از آن میتوانند اکوکاردیوگرام را درخواست کند تا یک نگاه عمیقتر به عملکرد قلب داشته باشد. با استفاده از هر دو آزمایش، میتوان به میزان قابل توجهی دقت تشخیص بسیاری از بیماریهای رایج قلب را افزایش داد.