اسکلروتراپی یکی از اولین گزینه های درمانی برای واریس که یکی از نشانه های نارسایی مزمن وریدی است به شمار می رود. رگهای واریسی به رگهایی اشاره دارد که معمولاً در پا با تورم و برجستگی ناشی از عملکرد ضعیف دریچه های رگ مواجه می‌شوند. در نتیجه، این موضوع منجر به تجمع خون در رگ ها و ایجاد درد، سوزش یا تغییر رنگ پوست می‌شود.
اسکلروتراپی باعث کوچک شدن رگهای واریسی تا ناپدید شدن آنها و تغییر مسیر جریان خون عبوری از این رگ ها به رگ های سالم می‌شود. قبل از انجام اسکلروتراپی باید به ملاقات یک متخصص پوست یا متخصص عروق بروید تا ببینید که گزینه خوبی برای انجام اسکلروتراپی هستید یا خیر.
چه افرادی می‌توانند اسکلروتراپی انجام دهند؟
اگر باردار باشید واجد شرایط انجام اسکلروتراپی برای درمان واریس نخواهد بود؛ اگر از قرص های ضدبارداری استفاده کنید می‌توانید اسکلروتراپی را انجام دهید. اگر در گذشته با مشکل لخته شدن خون مواجه بوده اید در رابطه با وضعیت شما تصمیم گیری خواهد شد و این موضوع به وضعیت کلی سلامتی شما و ناحیه ای که قرار است در آن اسکلروتراپی انجام شود و همچنین دلیل ایجاد لخته خونی بستگی خواهد داشت. عروقی که ممکن است در آینده و در فرآیند بای پس قلب مورد استفاده قرار بگیرند، معمولاً تحت اسکلروتراپی قرار نخواهند گرفت، مگر آنکه آسیب های وارده به آنها این رگ ها را عملاً غیر قابل مصرف نماید.
اسکلروتراپی چه مزایایی دارد؟
مزایای اسکلروتراپی عبارتند از:
اسکلروتراپی یک عمل جراحی محسوب نمی‌شود
یکی از جذاب‌ترین زمینه‌های اسکلروتراپی آن است که این فرایند نیاز به انجام جراحی ندارد؛ این یعنی شما نیازی به ایجاد برش یا بخیه زدن نخواهید داشت.
زمان ریکاوری اسکلروتراپی کوتاه است
با توجه به عدم نیاز به جراحی در فرایند اسکلروتراپی، زمان ریکاوری طولانی مدتی نیز برای این فرایند نمی‌توان متصور بود. و با توجه به سرپایی بودن این فرآیند بلافاصله بعد از انجام اسکلروتراپی می‌توانید به خانه باز گردید. لازم است تا از دستورالعمل های مراقبتی بعد از عمل پیروی کنید که شامل عدم قرار گیری در معرض نور آفتاب و حمام و سونای داغ تا ۴۸ ساعت بعد از فرایند می‌شود؛ اما نیازی به مراقبت از زخم و بخیه نیست.
دقت بالای اسکلروتراپی
به لطف هدایت صوتی، می‌توان اسکلروتراپی را روشی بسیار دقیق دانست و استفاده از این روش به متخصص اجازه می‌دهند که حتی در صورتی که رگ واریسی در ناحیه ای عمیق از بافت وجود داشته باشد، این فرآیند را با دقت بالایی انجام دهد.
اسکلرو تراپی چگونه انجام می‌شود؟
در اکثر موارد اسکلروتراپی، محلول نمکی به کمک یک سوزن بسیار ریز به درون رگ تزریق می‌شود. در این حالت ممکن است با سوزش اندکی برای یک یا دو دقیقه بعد از تزریق مواجه شوید و این مسئله بخصوص برای عروق بزرگتر صادق است؛ خود این فرآیند چیزی حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد. تعداد عروقی که در یک جلسه می‌تواند تحت تزریق قرار بگیرد، به اندازه و موقعیت عروق و همچنین وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. اسکلروتراپی توسط متخصص یا جراح پوست، یا متخصص یا جراح عروق در مطب انجام می‌شود و لازم است تا از چند روز قبل از انجام فرآیند، فعالیت های ورزشی خود را متوقف کنید.
پروسه انجام اسکلروتراپی چگونه است؟
به پشت دراز می‌کشید و پاهای تان را کمی بالا می‌آورید؛ بعد از پاکسازی ناحیه به کمک الکل، پزشکتان از یک سوزن بسیار ریز برای تزریق آهسته محلول به درون رگ استفاده خواهد کرد. محلول تزریق شده معمولاً به شکل مایع است و با آسیب رساندن به دیواره های عروق منجر به کاهش تورم و انسداد جریان خونی به درون این رگ ها خواهد شد. بعضی از محلول های تزریق شده حاوی ماده بی حسی به نام لیدوکائین است. نهایتاً رگهای واریسی به شکل زخم هایی در خواهند آمد که توسط بدن به تدریج جذب می‌شوند. گاهی ممکن است از شکل فومی محلول استفاده شود و این مورد به خصوص برای عروق بزرگتر صادق است؛ چرا که فوم می‌تواند سطح بیشتری را در مقایسه با مایع پوشش دهد.
بعضی افراد با حس تیر کشیدن به هنگام ورود سوزن به درون رگ مواجه خواهند شد. اگر درد زیادی را تجربه می کنید، به پزشکتان اعلام کنید؛ چرا که درد ممکن است در نتیجه ترشح مایع تزریقی از درون رگ به بافت های اطراف ایجاد شود.
زمانی که سوزن از بدنتان بیرون کشیده شد، پزشکتان از کمپرس و ماساژ این ناحیه برای پخش کردن محلول تزریق شده استفاده خواهد کرد؛ کمپرس اعمال شده ممکن است در این ناحیه حفظ شود و پزشک به سراغ رگ بعدی خواهد رفت. تعداد تزریق های انجام شده به تعداد و اندازه عروق واریسی بستگی دارد.
قبل از انجام اسکلروتراپی از چه مواردی پرهیز شود؟
قبل از انجام اسکلروتراپی باید از مصرف داروهای بخصوصی خودداری کنید. به پزشکتان در رابطه با تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید، شامل داروهای بدون نسخه، مکمل های گیاهی یا مکمل‌های غذایی صحبت کنید. قبل از اسکلروتراپی با پزشکتان تماس بگیرید، چون شاید لازم باشد تا آنتی بیوتیکی مصرف کنید؛ پیش از اسکلروتراپی نباید لوسیونی بر روی پوست بمالید.
مصرف آسپرین، ایبوپروفن یا داروهای ضد التهاب از ۴۸ تا ۷۲ ساعت قبل از اسکلروتراپی توسط بعضی از پزشکان منع می‌شود؛ با این حال مصرف تیلنول یا آستامینوفن نباید تاثیر به خصوصی بر روند داشته باشد.
بعد از انجام اسکلروتراپی
بعد از اسکلروتراپی قادر خواهید بود که بایستید و حتی پیاده روی کنید. پیاده روی و حرکت دادن پاهایتان به منظور پیشگیری از شکل گیری لخته های خونی مهم است. از شما خواسته می‌شود تا از جوراب واریس یا بانداژ کشی تا دو هفته بعد از انجام اسکلروتراپی استفاده کنید تا فشار کافی بر روی عروقی که تحت درمان قرار گرفته وارد شود. اکثر بیماران در همان روز انجام اسکلروتراپی به فعالیتهای خود باز می گردند، اما بهتر است کسی را داشته باشید که شما را بعد از انجام فرآیند به خانه ببرد. پزشکتان احتمالاً توصیه خواهد کرد که از انجام فعالیتهای شدید ورزشی تا دو هفته بعد از اسکلروتراپی خودداری کنید. همچنین بهتر است تا از قراردادن ناحیه درمان در معرض آفتاب در این مدت خودداری کنید. التهاب ایجاد شده در نتیجه تزریق محلول و همچنین قرار گیری در معرض آفتاب می‌تواند منجر به شکل گیری نقاط سیاهی بر روی پوست شود و این موضوع به خصوص اگر تون رنگ پوست تیره ای داشته باشید، جدی تر خواهد بود.
میزان تاثیر اسکلروتراپی در درمان رگ های واریسی چقدر است؟
پژوهش ها نشان داده که اسکلروتراپی در ۷۵ الی ۹۰ درصد موارد باعث از بین رفتن عروق مشکل دار خواهد شد، اما این فرآیند احتمالاً به چند جلسه نیاز پیدا خواهد کرد. اگر با انجام اسکلروتراپی به نتایج دلخواه و مطلوب دست پیدا نکردید، احتمالاً گزینه‌های دیگری مانند جراحی را باید در نظر بگیرید. اسکلروتراپی ممکن است برای تمامی افراد کارایی مناسب را نداشته باشد؛ البته کمتر از ده درصد بیماران، صرفنظر از اندازه و تعداد رگهای واریسی، واکنشی به این درمان ندارند.
اگر اسکلروتراپی موثر واقع نشد یا مناسب نبود ممکن است با توصیه پزشک مبنی بر تزریق محلولی دیگر یا رویکرد درمانی دیگری مانند ابلیشن عروق به کمک لیزر مواجه شوید.
اسکلروتراپی چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟
وقوع بعضی عوارض جانبی به خصوص بعد از انجام اسکلروتراپی دور از ذهن نیست. عوارض خفیفی مانند سوزش تا یک یا دو روز بعد از انجام اسکلروتراپی محتمل است. همچنین شاید با قرمزی یا تورم کوتاه مدت ناحیه تزریق مواجه شوید که بعد از گذشت چند روز فروکش خواهد کرد. کبودی اطراف ناحیه تزریق تا چند روز یا چند هفته بعد از اسکلروتراپی باقی خواهد ماند. از عوارض جانبی دیگری که ممکن است در اثر این فرایند رخ دهد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عروق بزرگتری که تحت تزریق محلول قرار می گیرند، ممکن است به شکل برجسته و سخت شده در بیایند که فروکش کردن آن شاید تا چند هفته یا چند ماه طول بکشد.
- خطوط یا نقاط قهوه ای رنگی که در محل تزریق ایجاد می‌شود، و البته بعد از سه تا شش ماه از بین می رود و یا در مواردی ممکن است به صورت همیشگی باقی بماند.
- نئوواسکولار – شکل‌گیری عروق نازک و جدید در محل تزریق محلول اسکلروتراپی: این رگهای ریز ممکن است بعد از چند روز یا چند هفته ایجاد شود اما احتمالاً بدون انجام هیچ درمان بخش خصوصی بعد از ۳ الی ۱۲ ماه از بین خواهد رفت.
هزینه اسکلروتراپی چقدر است؟
هزینه هر جلسه از اسکلروتراپی تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند محلول استفاده شده، مدت زمانی که طول می‌کشد، رگهایی که تحت درمان قرار می‌گیرد، موقعیت جغرافیایی مطب و تجهیزات به کار گرفته شده در جلسه درمان است. باید به یاد داشته باشید که ممکن است اسکلروتراپی به عنوان یک درمان فرعی و بخشی از طرح درمان اصلی در دستیابی به نتایج مطلوب زیبایی در نظر گرفته شود و این کاملاً به آناتومی و شدت مشکل هر فرد بستگی دارد.
سوالات متداول
مدت زمان استراحت مورد نیاز بعد از اسکلروتراپی چقدر است؟
در بسیاری از موارد می‌توانید انتظار داشته باشید که بدون هیچ گونه محدودیتی به فعالیت هایتان بازگردید. اما بهتر است که از سه تا پنج روز بعد از اسکلروتراپی از انجام فعالیتهای شدید خودداری نمایید تا زمان مورد نیاز برای بهبود را به پایتان بدهید. درد و کبودی خفیف معمولاً بعد از ۲ تا ۶ هفته از بین می‌رود.
چطور باید به بهترین نتایج از اسکلروتراپی دست پیدا کنم؟
- فعالیت های روزانه خود را ادامه دهید: بلافاصله بعد از درمان قادر خواهید بود که خودتان رانندگی کنید و به خانه باز گردید و به ادامه فعالیت های روزانه بپردازید
- جورابهای واریس بپوشید: توصیه می‌شود که برای کمک به بهبود جریان خون و دستیابی به وضعیت سلامتی مناسب از جوراب واریس استفاده کنید.
- به حمام آب داغ نروید
آیا بعد از اسکلروتراپی باید پیاده روی کنم؟
پیاده‌روی از مواردی است که پزشکان بعد از درمان مشکلات عروقی آن را توصیه می‌کنند. اگر چه انجام فعالیت های شدید ورزشی منع نمی‌شود، اما توصیه می‌شود که بعد از انجام درمان واریس بلند شوید و پیاده روی کنید؛ پیاده روی به بهبود جریان خون در بدن کمک میکند.
آیا بعد از اسکلروتراپی باید پاهایم را بالاتر از سطح بدن قرار دهم؟
لطفاً صبور باشید و این را به یاد داشته باشید که سالها طول کشیده که این عروق شکل بگیرند و طی یک شب از بین نمی روند. جوراب واریس بپوشید از بالاتر قرار دادن پاها از تراز قلب خودداری کنید، چرا که این کار باعث می‌شود جریان خون به پاهایتان محدود شده و در مواردی باعث ایجاد درد شدید شود.
بعد از اسکلروتراپی چطور باید بخوابم؟
در چند روز اول بعد از انجام اسکلروتراپی جوراب واریس را در هنگام خواب هم بپوشید. بعد از این دوره اولیه می‌توانید هنگام خواب جوراب واریس را از پا در بیاورید؛ یعنی صبح جوراب واریس را به پا کنید و در طول روز آنها را از پا در نیاورید.
آیا وضعیت عروق بعد از اسکلروتراپی بدتر می‌شوند؟
تقریباً ۱۰ درصد از افرادی که تحت فرآیند اسکلروتراپی قرار می‌گیرند با نتایج نسبتاً ضعیفی مواجه می‌شوند. در موارد نادری دیده شده که شرایط بیمار بعد از انجام اسکلروتراپی بدتر از قبل شده است.
آیا می‌توانم بعد از اسکلروتراپی به حمام بروم؟
بدن با گذشت زمان شروع به جذب عروقی میکند که تحت درمان قرار گرفته اند؛ بلافاصله بعد از انجام اسکلروتراپی نباید به حمام آب داغ یا سونای داغ بروید یا از کمپرس های داغ استفاده کنید و این موضوع تا چند روز بعد از اسکلروتراپی نیز باید ادامه یابد چراکه گرمای زیاد باعث خواهد شد که عروق بزرگ شوند.
