کلسترول و تری‌گلیسیرید هر دو چربی هستند، اما دارای اشکال بسیار متفاوتی می‌باشند. کلسترول از حلقه‌های متصل اتم‌های کربن تشکیل شده است و”استرول” نیز نامیده می‌شود. تری‌گلیسیرید‌ها زنجیره‌ای از کربن‌هایی به نام اسیدهای چرب می‌باشند که از یک طرف به بدنه اصلی کربن متصل شده‌اند. می‌دانیم که روغن با آب مخلوط نمی‌شود. چربی‌های خون ما مانند روغن هستند. به منظور گردش یافتن در خون، این چربی‌ها (کلسترول و تری‌گلیسیرید) به صورت بسته‌هایی همراه با پروتئین‌ها می‌باشند. این بسته‌ها لیپوپرتئین نامیده می‌شوند.
انواع مختلف چربی خون
لیپید یک اصطلاح پزشکی برای چربی موجود در جریان خون است. انواع مختلفی از چربی وجود دارد که برخی خوب و برخی بد هستند. دو نوع اصلی چربی‌ها، کلسترول و تری‌گلیسیرید می‌باشند.
کلسترول
کلسترول یک ماده‌ی مومی شکل است که انرژی بدن شما را فراهم می‌کند و برای ساخت هورمون‌ها و اسیدهای صفراوی مورد نیاز جهت هضم غذا استفاده می‌شود. کلسترول به طور طبیعی توسط بدن ساخته می‌شود، اما از برخی از مواد غذایی نیز گرفته می‌شود. بدن شما برای عملکرد مناسب نیاز به کلسترول دارد، اما مقدار زیاد آن می‌تواند موجب تجمع پلاک در رگ‌ها شود که ممکن است در نهایت منجر به بیماریهای قلبی یا سکته مغزی گردد. کلسترول‌ها در سرتاسر بدن بصورت بسته‌های کوچکی به نام لیپوپروتیین‌ها که از چربی‌های خون یعنی لیپیدها و پروتیین‌ها ساخته شده‌اند، حرکت می‌کنند. دو نوع اصلی از لیپوپروتئین‌ها کلسترول را حمل می‌کنند.
کلسترول لیپوپروتئین کم چگالی ( LDL-C)
LDL-C به عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود، زیرا حامل کلسترول به درون بافت‌ها از جمله عروق است. می‌توانید LDL را مانند یک کمپرسی در نظر بگیرید. کلسترول LDL مقدار چربی کلسترولی است که در خون جریان دارد و می‌تواند به منظور تخمین تعداد کمپرسی‌های LDL که وارد دیواره‌ی شریان خون می‌شوند -علت تجمع پلاک و افزایش خطر ابتلا به تصلب شریان، بیماری قلبی و سکته مغزی- مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، پزشک به رسیدن به حد مطلوب LDL-C کمک می‌کند. با اینکه کاهش LDL-C روش اصلی برای کنترل خطر ابتلا به بیماریهای قلبی است، حفظ چربی‌های دیگر در یک حد سالم نیز اهمیت زیادی دارد.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL-C)
HDL-C به عنوان کلسترول خوب شناخته می‌شود، زیرا به خارج کردن کلسترول بد از بدن کمک می‌کند. HDL-C را می‌توانید به عنوان یک کامیون یدک‌کش که LDL-C را از بدن خارج می‌کند، در نظر بگیرید. هر چه سطح HDL بالاتر باشد، بدن قادر به حذف کلسترول بد بیشتری است. تحقیقات نشان داده‌اند که به ازای افزایش هر mg/dL در HDL-C، خطر ابتلا به حمله قلبی 3 تا 4 درصد کاهش می‌یابد. از آنجایی که مطالعات نشان داده‌اند که میزان کم HDL-C ممکن است یک عامل خطر بزرگ‌تری برای ابتلا به بیماری قلبی در زنان باشد، دستورلعمل‌های موجود برای میزان HDL-C سالم بین زنان و مردان متفاوت است.
تری‌گلیسیرید
تری‌گلیسیرید‌ها نوع دیگری از لیپید یا چربی می‌باشند که هم در غذاها و هم در خون یافت می‌شوند. تری‌گلیسیرید بالا اغلب در اثر اضافه وزن، عدم فعالیت بدنی، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل یا رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات )قند و نشاسته موجود در نان، غلات، حبوبات، میوه‌ها و غیره( بوجود می‌آید. هنگامی که میزان تری‌گلیسیرید بالا است، LDL-C بطور دقیق نمی‌تواند مقدار و خطر کمپرسی‌های LDL را تخمین بزند. در این شرایط، پزشک روش‌های متفاوتی را برای تخمین میزان LDL-C آزمایش می‌کند، از جمله محاسبه کلسترول غیر HDL (مجموع تمام سطوح کلسترول منهای HDL-C) یا آزمایش‌های پیشرفته مانند آپولیپوپروتئین B (ApoB) یا طیف‌بینی NMR.
میزان بالای تری‌گلیسیرید با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی به ویژه در زنان مرتبط است. تحقیقات نشان می‌دهند که در زنان با تری‌گلیسیرید بالا و دور کمر بیشتر از ۹۰ سانتی‌متر، احتمال مرگ در اثر بیماریهای قلبی نسبت به افراد بدون این علائم خطر، سه برابر بیشتر است. افراد مبتلا به دیابت نسبت به سایرین میزان تری‌گلیسیرید بالاتری دارند. بیماران دیابتی همچنین در صورت داشتن تری‌گلیسیرید بالا با خطرات بیشتری مواجه می‌شوند.
جمع کل میزان چربی خون
مجموعل کلسترول به جمع کل کلسترول موجود در خون گفته می‌شود. حتی اگر مجموع کلسترول کمتر از mg/dL ۲۰۰ باشد، در صورتی که میزان چربی خون در محدوده‌ی توصیه شده قرار نداشته باشد، همچنان خطر ابتلا به بیماری های قلبی وجود دارد.
چرا سطح چربی سالم مهم است؟
میزان چربی خون ناسالم، می‌تواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی که علت اصلی مرگ و میر زنان و مردان است را افزایش دهد. در واقع، بیماریهای قلبی به تنهایی باعث بیش از 30 درصد از تمام مرگ و میرها در بسیاری از کشورها می‌باشند، که بسیار بیشتر از مجموع تمام انواع سرطان‌ها است. خطرناک‌ترین بیماری قلبی، تصلب شریان یا سخت شدن عروق خونی می‌باشد. این بیماری ناشی از تجمع رسوبات مومی کلسترول، به نام پلاک است که می‌تواند شریان‌ها را تنگ کرده و از رسیدن اکسیژن به قلب جلوگیری کند. این وضعیت می‌تواند منجر به سکته مغزی، حمله قلبی، و حتی مرگ شود.
توده‌هایی زردرنگ از کلسترول، در اطراف چشم‌ها یا مفاصل ممکن است از علایم چربی خون بالا در افرادی باشد که به‌صورت ژنتیکی مبتلابه افزایش چربی خون هستند. در موارد دیگر، افزایش چربی خون هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارد.
میزان چربی خون سالم چیست؟
در آزمایشات چربی خون میزان انواع چربی خون نرمال به قرار زیر است:
- HDL-C (کلسترول خوب) < mg/dL ۴۰ در مردان و < mg/dL۵۰ در زنان
- LDL-C (کلسترول بد) > mg/dL ۱۰۰
- تری‌گلیسیرید > mg/dL ۱۵۰
- مجموع کلسترول > mg/dL ۲۰۰
چه کسانی در خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی می‌باشند؟
عواملی که نمی‌توانید تغییر دهید | عواملی که می‌توانید تغییر دهید | ||||||||||||
|
|
