کاردیومیوپاتی از بیماری‌های مربوط به ماهیچه قلب است. در بیماری کاردیومیوپاتی ماهیچه قلب بزرگ، ضخیم و سخت می‌شود و در مواردی نادر بافت ماهیچه‌ای سالم تبدیل به بافت ناسالم می‌شود. با پیشرفت این بیماری قلب ضعیف‌تر شده و توانایی خود را برای پمپاژ خون به سمت اندام مختلف بدن از دست می‌دهد، همچنین قلب قادر به تولید ضربان و ریتم طبیعی نخواهد بود. از عواقب کاردیومیوپاتی می‌توان به نارسایی قلبی و آریتمی قلب (ضربان نامنظم قلب) اشاره کرد. ضعیف شدن قلب باعث ایجاد بیماری‌های دیگر مثل مشکلات دریچه‌های قلب می‌شود.
انواع کاردیومیوپاتی
انواع اصلی کاردیومیوپاتی عبارتند از:
- کاردیومیوپاتی اتساعی
- کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک
- کاردیومیوپاتی محدود
- آریتمی دیسپلازی بطن راست
برخی دیگر از انواع کاردیومیوپاتی وجود دارد که به “کاردیومیوپاتی طبقه بندی نشده” مشهورند. یک نوع دیگر کاردیومیوپاتی که به کاردیومیوپاتی ناشی از استرس معروف است و از سندرم قلب شکسته به وجود می‌آید.
علت ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی چیست؟
در بیشتر مواقع علت ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی ناشناخته است به خصوص وقتی که بیماری برای کودکان رخ می‌دهد. کاردیومیوپاتی ممکن است به علت بیماری‌ها و مشکلات دیگر به وجود آید. اگر کاردیومیوپاتی ارثی باشد، ژن مربوطه از طریق یکی از والدین منتقل می‌شود که هنوز این موضوع در دست تحقیق و بررسی است.
چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی هستند؟
کاردیومیوپاتی در هر سن و گروهی ممکن است اتفاق بیفتد ولی در برخی از گروه‌ها شیوع بیشتری دارد.
کاردیومیوپاتی اتساعی در افراد آفریقایی – آمریکایی بیشتر از سفید پوستان شایع است. همچنین احتمال ابتلا به آن در مردان بیش از زنان است. در جوانان و نوجوانان احتمال ابتلا به آریتمی دیسپلازی بطن راست بیشتر از سایر گروه‌هاست اگر چه در هر دو گروه این بیماری به ندرت دیده می‌شود.
خطرات احتمالی شایع و مهم کاردیومیوپاتی
برخی بیماری‌ها و عوامل می‌تواند خطر احتمال ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی را افزایش دهد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- سابقه بیماری کاردیومیوپاتی، نارسایی قلبی و ایست ناگهانی قلب در خانواده
- بیماری‌هایی که منجر به کاردیومیوپاتی می‌شوند از قبیل بیماری‌های عروق کورونری، حمله قلبی یا عفونت‌های ویروسی که باعث عفونت ماهیچه قلب می‌شوند
- دیابت یا بیماری‌های متابولیک یا اضافه وزن و چاقی مفرط
- بیماری‌هایی که به قلب آسیب می زند نظیر هموکروماتوز، سارکوئیدوز و آمیلوئیدوز
- مصرف طولانی مدت الکل
- فشار خون بالای مزمن
علائم و تشخیص کاردیومیوپاتی
در برخی از مردم که به کاردیومیوپاتی دچارند هیچ علامتی دیده نمی‌شود؛ بنابراین افرادی که در آنها احتمال ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی بیشتر است باید شناسایی شوند. در افراد دیگر در مراحل ابتدایی هیچ علامت یا نشانه‌ای از بیماری بروز نخواهد کرد. معمولاً علائم و نشانه‌های بیماری نارسایی قلب پس از اینکه قلب ضعیف شد خود را نشان می‌دهند.
این نشانه‌ها و علائم عبارتند از:
- تنگی نفس یا تنفس سخت، به خصوص در هنگام فعالیت‌های فیزیکی
- احساس خستگی و ضعف عمومی
- تورم و التهاب در مچ پا، پاها، ساق پا و شکم و تورم رگ کردن
علاوه بر اینها ممکن است علائمی نطیر سرگیجه، سبکی سر، از حال رفتن و غش کردن در حین فعالیت‌های فیزیکی، آریتمی (ضربان نامنظم قلب)، درد در قفسه سینه به خصوص پس از انجام فعالیت‌های فیزیکی یا خوردن غذای سنگین و سوفل قلب در بیمار مبتلا به کاردیومیوپاتی دیده شود. سوفل قلب صداهای اضافی هستند که از قلب در هنگام تپش آن شنیده می‌شود.
چگونه کاردیومیوپاتی تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با اطلاع از سوابق پزشکی و بیماری‌های خانوادگی و انجام معاینات فیزیکی و برخی آزمایش‌ها پی به بیماری کاردیومیوپاتی می‌برد.
تشخیص بیماری کاردیومیوپاتی
پزشک ممکن است از شما بخواهد که آزمایش‌های زیر را برای اطمینان از تشخیص بیماری کاردیومیوپاتی انجام بدهید:
- آزمایش خون
- عکس برداری از قفسه سینه
- الکتروکاردیوگرام (EKG)
- هول‌تر مانیتورینگ
- اکوکاردیوگرافی
- تست استرس
- فرایند تشخیص
تأیید تشخیص بیماری نیازمند انجام فرایندهای دیگر پزشکی است یا در صورت نیاز به جراحی فرایندهایی که پیش از عمل جراحی نیاز است باید انجام شود. این فرایندها شامل موارد زیر می‌شود:
- کاتتریزاسیون قلبی
- آنژیوگرافی عروق
- بایوپسی میوکارد (بافت برداری از قلب)
- آزمایش ژنتیک
درمان کاردیومیوپاتی
افرادی که به بیماری کاردیومیوپاتی مبتلا هستند ولی نشانه یا علامتی از بیماری ندارند به درمان نیازی ندارند. برخی مواقع کاردیومیوپاتی اتساعی ممکن است اتفاق بیفتد و بعد خود به خود خوب شود. برای دیگران انجام اقدامات درمان ضروری است. درمان به نوع کاردیومیوپاتی، میزان جدیت و سختی علائم آن، سن و وضعیت سلامت عمومی فرد بستگی دارد.
تغییرات سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی به بهبودی بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن کاردیومیوپاتی می‌شود کمک می‌کند.
رژیم غذایی سالم و فعالیت فیزیکی
- ژیم غذایی سالم و انجام فعالیت‌های فیزیکی دو بخش عمده تغییرات سبک زندگی هستند. رژیم غذایی شامل میوه‌های متنوع، سبزیجات و دانه‌ها غلات است. نیمی از غلات باید از حبوبات باشد.
- غذاهایی را انتخاب کنید که چربی اشباع، چربی ترانس و کلسترول کمی دارند. انتخاب‌های سالم شامل گوشت بدون چربی، مرغ بدون پوست، ماهی، لوبیا و شیر بدون چربی و یا شیر کم چرب و محصولات لبنی می‌شود.
- غذاهای کم نمک تهیه و انتخاب کنید. مصرف زیاد نمک باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری فشار خون بالا می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که پیروی از یک برنامه غذایی مناسب با رویکرد رژیمی برای توقف فشار خون بالا در کاهش فشار خون مؤثر است.
- غذاها و نوشیدنی‌های کم شیرینی را انتخاب و میل کنید. از نوشیدن الکل اجتناب کنید. اگر از نوشیدنی‌های الکل دار استفاده می‌کنید نوع ملایم آن را انتخاب کنید.
- با تنظیم کالری مصرفی روزانه، وزن خود را درحد تعادل نگه دارید. میزان کالری مصرفی را با فعالیت‌های فیزیکی روزانه خود تنظیم کنید. هر چه می‌توانید فعالیت فیزیکی خود را افزایش دهید.
برخی از افراد برای افزایش یا شروع فعالیت‌های فیزیکی باید داروهایی را مصرف کنند. در مورد مشکلات سلامتی مزمن، داروهایی که مصرف می‌کنید یا علائمی نظیر درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سرگیجه که دارید، با پزشک خود صحبت کرده و او را مطلع کنید. پزشک ممکن است به شما میزان فعالیت فیزیکی که برای شما خطری ندارد رامشخص کند.
تغییرات دیگر سبک زندگی
- ترک مصرف دخانیات
- کاهش وزن اضافی
- اجتناب از نوشیدن الکل و مصرف موادمخدر
- استراحت و خواب کافی
- کاهش استرس
- معالجه بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشار خون بالا
داروها
داروهای متعددی برای درمان کاردیومیوپاتی وجود دارد. پزشک ممکن است برای موارد زیر برای شما دارو تجویز کند:
- کاهش فشار خون: مهار کننده‌های ACE، مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II،
- مسدود کننده‌های بتا: مسدود کننده‌های کانال کلسیم مثال‌هایی هستند از داروهای کنترل کننده فشار خون
- کاهش نرخ ضربان قلب: مسدود کننده‌های بتا، مسدود کننده‌های کانال کلسیم و دیگوکزین مثال‌هایی هستند از داروهایی که باعث کاهش نرخ ضربان قلب می‌شوند. مسدود کننده‌های بتا و مسدود کننده‌های کانال کلسیم برای کاهش فشار خون هم به کار می‌روند.
- ضربان قلب را درحد نرمال و طبیعی نگه دارید: این داروها به نام ضدآریتمی ها شناخته می‌شوند و به کنترل آریتمی قلب کمک می‌کنند.
- الکترولیت‌های بدن را در حد تعادل نگه دارید: الکترولیت‌ها مواد معدنی هستند که سطح مایعات و اسیدهای بدن را در حد متعادل نگه می‌دارند. آنها به بهتر کار کردن عضلات و بافت‌های عصبی کمک می‌کنند. سطح نامتعادل الکترولیت می‌تواند نشانه دی هیدراسیون (کمبود مایعات در بدن)، نارسایی قلبی، فشار خون بالا یا اختلالات دیگر باشد. مسدود کننده‌های آلدوسترون نمونه‌ای از داروهای کنترل کننده سطح الکترولیت در بدن است.
- مایعات و سدیم اضافی را از بدن خود خارج کنید: داروهای ادرار آور (مدر) نمونه‌هایی از داروهای دفع کننده مایعات و سدیم اضافی از بدن هستند.
- از لخته شدن خون در رگ‌ها جلوگیری کنید: ضد انعقادها یا رقیق کننده‌های خون از داروهایی هستند که از تشکیل شدن لخته خون در رگ‌ها جلوگیری می‌کنند. رقیق کننده‌های خون معمولاً در افرادی که به کاردیومیوپاتی اتساعی مبتلا هستند در جلوگیری از لخته شدن خون کمک می‌کند.
- کاهش التهاب: کورتیکواسترئید ها از داروهای کاهنده التهاب در بدن هستند
جراحی برای کاردیومیوپاتی
- انواع مختلف جراحی برای بهبود بیماری کاردیومیوپاتی به کار برده می‌شود: این عمل‌ها عبارتند از سپتال میکتومی، قرار دادن دستگاه‌هایی در بدن برای بهبود کارکرد قلب و پیوند قلب.
- سپتال میکتومی: سپتال میکتومی نوعی عمل باز قلب است که برای افرادی که دچار کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک انسدادی و علائم وخیم هستند به کار برده می‌شود.
- دستگاه‌هایی که به وسیله جراحی در بدن قرار داده می‌شوند: جراحان انواع متعددی از دستگاه‌ها را برای بهبود عملکرد قلب در بدن کار می‌گذارند یک مثال از این تجهیزات، دستگاه پیس میکر است.
- پیوند قلب: این یک عمل برای جایگذاری یک قلب سالم از فردی که فوت کرده است به جای قلب مریض بیمار است
- فرایندهای غیرجراحی: پزشکان ممکن است برای درمان کاردیمیوپاتی از روشی به نام تزریق الکل استفاده کنند. پزشک اتانول (نوعی الکل) را به وسیله یک لوله کوچک به رگی که قسمت بزرگ شده ماهیچه قلب را تغذیه می‌کند وارد می‌کنند. الکل سلول‌ها را از بین برده و می‌کشد و قسمت بزرگ شده ماهیچه قلب را به سایز نرمال و طبیعی خود باز می‌گردد.
چگونه از ابتلا به بیماری کاردیومیوپاتی پیشگیری کنیم؟
شما از کاردیومیوپاتی ارثی نمی‌توانید پیشگیری کنید؛ اما با رعایت کردن برخی موارد می‌توانید از ابتلا به بیماری‌ها و مشکلاتی که باعث کاردیومیوپاتی می‌شوند جلوگیری کنید. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از بیماری‌های عروق کورونری، فشار خون بالا و حمله قلبی.
کاردیومیوپاتی به دلیل وجود برخی بیماری‌های زمینه‌ای رخ می‌دهد. درمان به موقع این بیماری‌های زمینه‌ای به پیشگیری از ابتلا به کاردیومیوپاتی کمک می‌کند. برای مثال برای کنترل فشار خون، کلسترول و قند اقدامات زیر را انجام دهید:
- به طور منظم بدن خود را توسط پزشک چک آپ کنید
- دستورات پزشک برای تغییرات سبک زندگی را به دقت دنبال کنید
- داروهای تجویز شده توسط پزشک را به دقت مصرف کنید
ایست ناگهانی قلب یکی از عواقب کاردیومیوپاتی است و می‌توان از آن به وسیله کاشت کاردیوورتر دیفیبریلاتور در افرادی که احتمال خطر در آنها بسیار بالاست جلوگیری کرد.
